تیفوس
تیفوس (به فرانسوی: Le typhus) یک بیماری حاد تب‌دار ناشی از یک باکتری (ریکتزیا) منتقله از بندپایان آلوده است. این بیماری دارای سرایت فرد به فرد نیست. این عفونت ممکن است پوست، دستگاه عصبی مرکزی، لولهٔ گوارش و عضلات را درگیر سازد.
| تیفوس | |
|---|---|
| تخصص | بیماری عفونی (تخصص پزشکی)  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | A75 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 080–083 |
| دادگان بیماری‌ها | 29240 |
| مدلاین پلاس | 001363 |
| ئی‌مدیسین | med/۲۳۳۲ |
| پیشنت پلاس | تیفوس |
| سمپ | D014438 |
به‌طور کلی سه نوع تیفوس داریم: تیفوس اپیدمیک یا شپشی که عامل آن ریکتزیا پرووازکی است و شایع‌ترین نوع تیفوس محسوب می‌شود؛ تیفوس آندمیک یا تیفوس ککی یا تیفوس موشی که عامل آن ریکتزیا تیفی است؛ و نوع سوم تیفوس کنه‌ای (tick typhus) که عامل بیماری‌زای آن ریکتزیا استرالیایی (Rickettsia australis) است. وقتی صحبت از همه‌گیری تیفوس در گذشته می‌شود اغلب منظور تیفوس شپشی است .
ریکتزیاها باکتری‌های کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی می‌باشند. شکل ظاهری آن‌ها به صورت میله‌ای یا کروی است.
دورهٔ کمون تیفوس بین ۱ تا ۲ هفته و معمولاً ۱۲ روز است.
مخزن بیماری
مخزن ریکتزیاها در تیفوس شپشی (همه‌گیر) انسان و در تیفوس نوع موشی جوندگان است.حشرهٔ ناقل در تیفوس شپشی، شپش در تیفوس موشی، کک و در تیفوس کنه‌ای کنه است.
علایم و درمان
علائم معمولاً تب، لرز، درد عضلانی، سردرد، لاغری شدید ، بثورات پوستی (با یا بدون جای زخم) است. درمان با آنتی بیوتیک‌هایی نظیر تتراسیکلین، داکسی سیکلین یا کلرامفنیکل انجام می‌شود. رعایت بهداشت فردی در کنترل همه گیری‌ها بسیار ضروری است .
جستارهای وابسته
- هانس زینسر مبدع واکسن تیفوس
- ریکتزیا
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی تیفوس
- مهندس متولیان، سید علی. حشره‌شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران-۱۳۸۰