تپه باستانی ملیان

این تپه را محل شهر باستانی انشان می‌دانند. کوروش بزرگ هنگامی که در سال ۵۳۹ق. م قدم به بابل نهاد، خود را «شاه انشان» پسر کمبوجیه، شاه (شهر) انشان، نوة کوروش، شاه (شهر) انشان، نبیرة چیش پش، شاه بزرگ، شاه (شهر) انشان» خوانده‌است. بر اساس یافته‌های جدید تاریخی، آغاز سلطنت چیش پش به حدود ۶۳۵ق. م بازمی‌گردد، احتمالاً در فاصله بین ۶۴۸ تا ۶۳۵ق. م، یعنی زمانی که ایلامی‌ها درگیر جنگ با آشوریان بودند، مردمی که گروهی از محققان آنان را «انشانی‌ها» و گروهی دیگر نخستین هخامنشیان می‌دانند، حکومت اَنشان را به دست گرفته‌اند. بنابر تحقیقاتی که تاکنون انجام شده، از آثار دوران هخامنشی در این تپه، چند تکه سفال به دست آمده که آن را به موزه ایران باستان منتقل نموده‌اند.

در کاوش‌هایی که طی سال‌ها در این محوطه انجام شده کارشناسان توانسته‌اند آثار معماری، آجر کتیبه دار و اشیای باستانی زیادی را کشف و شناسایی کنند. کارشناسان در جریان کاوش و حفاری‌های باستان‌شناسی در بخش‌های مختلف شهر باستانی انشان توانسته‌اند بقایای معماری‌های مختلفی را از دوران آغاز ایلامی (سه هزار تا دو هزار و ۸۰۰ پیش از میلاد)، ایلامی قدیم (دو هزار و ۲۰۰ تا یک هزار و ۶۰۰ پیش از میلاد) و ایلامی میانه (یک هزار و پانصد تا یک هزار و ۱۰۰ پیش از میلاد) را شناسایی کنند.

تپه ملیان در اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

• انشان
• شاهنشاهی هخامنشی
• شاهنشاهی ساسانی

• تارنمای فرهنگی مهرگان – گروه باستان‌شناسی – سیاوُش آریا