استان تاووش

نام پیشین این شهر کاروانسرا بود که نامی است پارسی.

ایجِوان هم واژه‌ای ارمنی به همان معنی کاروانسرا و ترجمه آن است.

در روزگاران پیشین بخشی از ایالت اوتیک، ارمنستان بزرگ بود.

منطقه معروف دیلیجان که در این استان قرار دارد در روزگاران گذشته شکارگاه پادشاهان بود و مناطقی از این استان بعدها بخشی از ایالت گوگارک بشمار آمدند.

استان تاووش سازه‌های باستانی نام‌آوری ندارد. در افسانه‌ها آمده که سازنده الفبای ارمنی یعنی مسروپ ماشتوتس یکی از نخستین آموزشگاه‌هایش را در این منطقه گشود در درون کلیسایی به نام «سرکیس ورجاوند» (مقدس) که بدست خود مسروپ ساخته شده بود. بعدها «برج گاگا» نیز در نزدیکی این کلیسا ساخته شد. در زمان جنگ‌های ایران و روم بر سر ارمنستان سامان تاووش بخشی از گرجستان بشمار آمد و بعدها در زمان دودمان باگراتونی این سامان دوباره بخشی از منطقه ارمنستان شد.

در پایان سده ۱۴ میلادی این سامان جایی دورافتاده و فراموش شده گشت. یورش‌های مغول و تاتار باعث شد تا به مرور قبیله‌های ترک‌زبان به چراگاه‌های این منطقه راه یابند و کوچ‌نشینی کنند. در سده ۱۶ که منطقه بخشی از ایران بود، شاهان ایران برای اطمینان از امنیت مرزها در برابر شورش ارمنیان و گرجیان مسیحی گروه‌هایی از قبائل قزاق و تاتارهای شمشادی را به ارمنستان آوردند و استان‌های گوناگون ارمنستان را به نام هرکدام از این قبائل نامیدند.

با این حال زندگی ارمنیان ادامه یافت و خانواده اشرافی خِرومیان از دره کیرانوتس در حدود ۱۵۰۰ میلادی در منطقه به چیرگی رسید و پیرامون سیصد سال سررشته کارهای منطقه را در دست داشت.

در سال‌های ۱۷۰۰ به بعد قفقاز مورد تازش ترکها و تیره‌های کوه‌های داغستان قرار گرفت و سامانی آشوب زده گشت. در اوت-سپتامبر ۱۷۹۵، آقا محمد خان قاجار یک لشکرکشی تنبیهی به تفلیس و قفقاز نمود و ارمنیان باشنده استان‌های شمال شرقی ارمنستان امروزی را نیز تبعید کرد. بسیاری کشته شدند و بسیاری به روسیه گریختند.

در همان سال‌ها فرمانرواهای آرتساخ (قره‌باغ) یعنی ملک جمشید و فریدون از تزار تازه روسیه پل یکم علیه حمله‌های آقامحمدخان و ابراهیم خان شاهچه شوشی درخواست یاری کردند. جنگ با خود تهیدستی، خشکسالی و طاعون آورد و بسیاری مردند.

در سال ۱۷۹۹ روس‌ها منطقه تاووش را از دست ایران درآوردند و روستاهای منطقه آرام آرام از سوی ارمنیان قره باغ مسکونی شد.

پس از پیمان‌های گلستان و ترکمنچای، قفقاز از ایران جدا گشت و بخشی از روسیه شد. روس‌ها منطقه تاووش را به نام کوچ‌نشین‌های ساکن آن، منطقه قزاق-شمشادین نامیدند و آن را بخشی از استان لوری وابسته به تفلیس قرار دادند.

پس از استقلال ارمنستان این منطقه تبدیل به استان تاووش به مرکز ایجوان گشت.

• چاتین - ۲٬۲۴۴ متر -
• رود گتیک

مرکز استان تاووش شهر ایجوان است.

استان تاووش شامل موارد زیر است 60 communities (hamaynkner), of which 5 are considered urban and 55 are considered rural.

شهرک‌ها communities شهری

روستاها یا communities روستایی

روستاهای Non-community

• گغاتاپ، belongs to the خاچاردزان community.
• گش، belongs to the دیلیجان community.
• Haghartsin, belongs to the دیلیجان community.
• Kayan, belongs to the آیگهوویت community.
• Teghut, belongs to the دیلیجان community.

روستاهای سابق

• چرماکاوان، belongs to the خاچاردزان community.

دانشگاه واردانانتس ایروان و همچنین دانشکده دولتی بهبود آب در در ایجوان شعبه دارند و شهر بِرد نیز دارای یک دانشکده علوم انسانی است.

فراورده‌های مهم این استان تنباکو و پرورش خوک است.

سازه‌های تاریخی، گردشگری و مذهبی این استان عبارتنداز:

• ایجوان دندروپارک
• آغاوناوانک
• پارک ملی دیلیجان
• جوختاک وانک
• صومعه هاغارتسین
• گوشاوانک
• ماتوساوانک
• ماکاراوانک

• http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tavush_Province&oldid=441760615
• «Armenia Tourist Attractions - Armenia Travel Guide». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵.