بیمارستان مسیح

معمار بیمارستان مسیح، مارکار گالستیانس معروف به ال‌گال بوده‌است.

• دکتر بلانش ویلسون (استد)، از ۱۹۱۶ تا ۱۹۲۲
• دکتر پاکارد
• دکتر راسل دی. باسدیکر
• دکتر کوچران
• دکتر مرادیان

بیمارستان مسیح در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. اما مالک ساختمان که قصد تغییر کاربری آن را داشت در اوایل دهۀ ۱۳۹۰ اقدام به طرح شکایت کرد و دیوان عدالت اداری نیز ثبت آن را در فهرست آثار ملی ایران ملغی و به نفع مالک ساختمان رأی داد و بدین ترتیب نام بیمارستان مسیح از این فهرست خارج شد. به دنبال آن اختلاف میان سازمان میراث فرهنگی کرمانشاه و مالک خصوصی ساختمان تداوم یافت و در این مدت ساختمان بیمارستان از حوادث طبیعی مانند زلزلۀ سال ۱۳۹۶ و سیل سال ۱۳۹۸ دچار آسیب شد. اما وقوع یک آتش‌سوزی بزرگ در ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ که به صورت عمدی انجام شد سبب تغییر وضعیت پرونده شد.

ثبت مجدد در فهرست آثار ملی

پس از آنکه وقوع یک آتش‌سوزی عمدی در بیمارستان مسیح که با هدف تخریب آن صورت گرفت مورد اعتراض گروه‌های مردمی و شخصیت‌های فرهنگی کرمانشاه قرار گرفت، دستگاه قضایی نیز که در ابتدا رأی به خروج بیمارستان از فهرست آثار ملی داده‌بود ناچار به صدور حکمی مبنی بر احیاء و جلوگیری از تخریب بیمارستان شد و در ۱۹ تیر ۱۳۹۹ به مالک ساختمان هشدار داد که حق تخریب و یا آسیب زدن به این بنا را ندارد. متعاقب این حکم بیمارستان مسیح در مرداد ۱۳۹۹ برای بار دوم در فهرست آثار ملی ثبت شد. با این وجود مالک ساختمان بار دیگر به دادگاه شکایت کرد و خواهان خروج بیمارستان از این فهرست شد. در روز ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ معاون میراث فرهنگی استان اعلام کرد که دیوان عدالت اداری یک بار دیگر حکم به ماندن بیمارستان در فهرست آثار ملی داده و اعلام کرده که مالک بنا حق تخریب و خروج آن از فهرست را ندارد.

آتش‌سوزی ۲۷ اسفند ۱۳۹۸

نیمه‌شب سه‌شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ ساعت ۱۹:۳۰ همزمان با مراسم چهارشنبه‌سوری، بیش از ۱۰ ساعت در آتش سوخت و بخش قابل توجهی از آن ویران شد. بر اساس گفته‌های شاهدان عینی صدای انفجار ۲ نارنجک دست‌ساز قدرتمند از داخل بیمارستان و از ضلع جنوبی آن که در جوار درمانگاه شهید چوبکار قرار دارد شنیده شده و سپس آتش در آن شعله‌ور شده‌است. از آنجا که کف حیاط بیمارستان پوشیده از برگ‌های کاج و چوب‌های خشک بود، آتش به سرعت به دیگر بخش‌های بیمارستان نیز سرایت کرد، به گونه‌ای که ابتدا طبقات اول و دوم و سپس طبقه سوم و سقف ساختمان دچار آتش‌سوزی شد.

به دلیل شدت آتش‌سوزی علاوه بر هشت پایگاه آتش‌نشانی شهرداری کرمانشاه، نیروها و تجهیزات آتش‌نشانی پالایشگاه نفت کرمانشاه نیز برای خاموش کردن آن به محل اعزام شدند. متروکه بودن بیمارستان و بسته بودن درب‌های آن سبب کندی عملیات اطفای حریق شد و خودروها و نیروهای آتش‌نشانی در نهایت با تخریب بخش‌چایی از دیوار بیمارستان به‌وسیلۀ لودر توانستند وارد بیمارستان شوند. همچنین نیروهای آتش‌نشانی ناچار شدند درختان خشک حیاط بیمارستان را به منظور جلوگیری از آتش‌گرفتن به‌وسیلۀ لودرها به زمین بیندازند. در نهایت آتش‌سوزی بیمارستان مسیح پس از بیش از ۱۰ ساعت تلاش آتش‌نشانان مهار شد،‌ اما بیش از ۲۵ درصد از بیمارستان ویران شد.

پس از این آتش‌سوزی اهالی محل به رسانه‌ها گفتند که این بیمارستان پیش از این چندین بار به شیوۀ مشابه و با پرتاب کردن نارنجک‌های دست‌ساز توسط افراد ناشناس به آتش کشیده شده‌است و حتی چند هفته قبل نیز یک موتورسوار نارنجک دست‌سازی را به داخل بیمارستان انداخته و حیات آن را آتش زده‌است. مقامات و مسئولان مختلفی همچون رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرداری کرمانشاه، فرماندار کرمانشاه و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه این آتش‌سوزی را اقدامی عمدی دانستند که با سوءاستفاده از فرصت چهارشنبه‌سوری صورت گرفته‌است. به گفتۀ‌امید قادری مدیرکل وقت میراث فرهنگی،‌صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، مالک ساختمان به دنبال تغییر کاربری بنا و تخریب آن با هدف ساخت مجتمعی تجاری بوده‌است. به گفتۀ وی در فضاهای مختلف بنا مواد سوختنی مانند بنزین و گازوئیل ریخته شده‌بود و پیرامون آن به صورت سیستماتیک آتش ایجاد شده‌بود. وی از دادستان کرمانشاه و شورای تأمین استان کرمانشاه درخواست کرد که به پروندۀ آتش‌سوزی عمدی بیمارستان مسیح ورود کند.

آتش‌سوزی عمدی بیمارستان مسیح کرمانشاه واکنش‌های مختلف گروه‌های مردمی و شخصیت‌های فرهنگی و مذهبی کرمانشاه را در پی داشت. آژانس خبری محبت‌نیوز رسانۀ جامعۀ مسیحیان ایران با اشاره به تعمدی بودن این آتش‌سوزی آن را اقدامی در راستای از میان بردن جامعۀ مسیحیان دانست. پلاتفرم یارسان نیز با صدور بیانیه‌ای این اقدام را نتیجۀ «هم‌آوایی شوم ارتجاع و سرمایه» و تلاشی برای «از میان بردن میراث تاریخی اقلیت‌های دینی» و «انکار شناسنامۀ فرهنگی و سیاسی کرمانشاه» دانست و از «مقامات جمهوری اسلامی و آنان که این اثر را از فهرست آثار ملی خارج کرده‌اند» به عنوان «متهمان ردیف اول این آتش‌سوزی» یاد کرد.

آتش‌سوزی ۲۵ مرداد ۱۴۰۰

در روز ۲۵ مرداد ۱۴۰۰ یکی از اتاق‌های منزل مرادیان آخرین رئیس بیمارستان مسیح که در مجاورت بیمارستان قرار دارد دچار آتش‌سوزی شد. اگرچه برخی منابع از احتمال عمدی بودن این آتش‌سوزی خبر داده‌اند،‌اما رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی کرمانشاه اعلام کرد که این آتش‌سوزی به دلیل آتش گرفتن دو مبل کهنه صورت گرفته که بنا به اظهارات همسایه‌ها چند نوجوان اقدام به انجام آن کرده‌اند و خسارتی جدی به اصل ساختمان بیمارستان وارد نکرده‌است.

یگان حفاظت میراث فرهنگی استان کرمانشاه به صورت دائم از ساختمان بیمارستان نگهداری به عمل نمی‌آورد. ساختمان بیمارستان مسیح به مدت چندین دهه بدون هیچ بازسازی و یا محافظتی به حال خود رها شده‌است. به همین دلیل بخش‌های از ساختمان همچون سقف، درب و پنجره‌های آهنی آن مورد سرقت قرار گرفته‌است.

در آبان ۱۴۰۱ مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه اعلام کرد که این بنا به مرمت اضطراری نیاز دارد و این اداره به دنبال حصوصل توافق با مالک بنا برای انجام این کار و سپس احیای ساختمان بیمارستان و ارائۀ طرح درآمدزایی از آن است.

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری