بلداجی
شهر بُلْداجی یکی از شهرهای شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری است.
| بلداجی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | بروجن |
| بخش | بلداجی |
| سال شهرشدن | ۱۳۶۲ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۱،۹۸۰ نفر (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۲۲۲۰ متر |
| آبوهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۷۰۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | رسول خوش کام بروجنی |
| رهآورد | گز |
| پیششمارهٔ تلفن | ۰۳۸ |
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۱۹۸۰ نفر (در ۳٬۵۴۶ خانوار) بودهاست.
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۹۰ | ۱۱٬۷۲۸ | — |
| ۱۳۹۵ | ۱۱٬۹۸۰ | ۲٫۱٪+ |
موقعیت جغرافیایی
شهر بلداجی بر سر چهارراه ارتباطی مهم و کریدور شمال به جنوب کشور قرار گرفتهاست بهطوریکه از غرب به جاده شهرکرد منتهی به استانهای لرستان، همدان و اراک، از جنوب غرب به جاده خوزستان منتهی به بنادر خلیج فارس، از شرق به جاده اصفهان و جاده یاسوج منتهی به استان فارس و بندرعباس متصل میباشد. سابقاً جاده تاریخی لینچ که جادهای تجاری و بینالمللی بود از ارتفاعات ارجنه بلداجی میگذشت و ارتباط دهنده فلات مرکزی ایران به خوزستان و شوشتر بود و کاروانهای تجاری انگلیس از طریق این جاده محمولات خود را به شوشتر و از طریق دریا به اروپا میبردند.
ارتفاع این شهر از سطح دریای آزاد ۲۲۷۰ متر میباشد و بام ایران شهرت دارد. شهر بلداجی از شمال به کوه گینی (برآفتاب) و ارجنه و از جنوب به کوه تیکمه داش و کوه کلار محدود است.
زبان و مردم
عمده اهالی شهر بلداجی قشقایی هستند و به زبان ترکی قشقایی سخن میگویند.ترکان بلداجي اصالتاً از بازماندگان طايفه بولوردي ايل قشقايي هستند که در دهه هاي گذشته به بختياري کوچ نموداندهمچنین بخشی از مرم شهر لرهای بختیاری می باشند.
دومین مرکز ساخت گز ایران
مهمترین سوغات و تولید این منطقه، گز است. گز بلداجی از سال ۱۳۵۲ در شهر بلداجی در استان چهارمحال و بختیاری تولید میشود.که البته این هنر توسط،کارگران اهل بلداجی در کارگاههای ساخت گزدر اصفهان اموخته شد و پس از آن کارگران مذکور از اصفهان باز گشته و اقدام به تولید گز نمودند. شهر بلداجی دارای ۸۷ کارگاه گزسازی است، ۸۰۰ تن گز در ماه تولید میکند که پس از اصفهان با تولید ۹۶۰۰ تن در ماه دومین تولید کننده محسوب میشود.
تولید گز بلداجی
- گزانگبین کوهی، راز اصلی گز بلداجی است که این گیاه به وفور در کوهستان کلار یافت میشود و اگرچه قیمت این ماده، بسیار گران قیمت شده است اما گزسازان چهارمحالی به خاطر نزدیکی به منبع رویش با قیمت کم این گیاه را تهیه میکنند و استفاده از انگبین طبیعی در گزسازی موجب تولید گز با کیفیت و مهمترین عامل رشد و توسعه گز سازی در این استان شده است.
- عسل کوهی که از گیاه گون کوهی تولید میشود هم راز دیگر تولیدکنندگان گز بلداجی است که از شکر استفاده نمیکنند.
ثبت جهانی گز بلداجی
در سال ۱۳۹۷ بالاخره پس از ۴ سال پیگیری، گز بلداجی ثبت جهانی شد. با دریافت این نشان، تولید و صادرات این محصول افزایش یافت. ثبت برند، هزینههای بازاریابی کمتر و در مقابل کسب سود بیشتر را به همراه خواهد داشت همچنین در صنعت برای افزایش اعتبار و وجهه تولید بسیار حائز اهمیت است.
از سوغات محلی این شهر میتوان به کشک، قارا، پنیر گوسفندی، روغن حیوانی، کره محلی و همچنین سوغات محلی باغی مانند گردو، بادام، کشمش، شیره انگور و… اشاره نمود.
اماکن گردشگری
از جاهای دیدنی این شهر میتوان به امام زاده حمزه علی (مهمترین زیارتگاه استان)، تالاب بین الملی چغاخور، باغ تاریخی هفت چشمه، مجتمع تفریحی پارک بزیال، قلعه درگاه، قلعه سفید، دره بید، باغ ارجنه، باغ الله قولی، کت رمضان، دره پلنگی، تالاب چالتر، آق چشمه، گریکی چشمه، یان بولاغی و چمن کلملگاه اشاره کرد.
اماکن تاریخی
از نقاط تاریخی بلداجی میتوان به تپه باستانی بالاشگرد مربوط به بلاش پادشاه اشکانی و پایتخت تابستانه اشکانیان٬حمام صفوی که مربوط به دوران صفوی میباشد و مسجد ابوذر غفاری و مسجد امام خمینی که مربوط به دوره صفوی میباشد. قبرستان ارامنه در جنوب شهر بلداجی مربوط به ۳۰۰ سال پیش میباشد. قدمت سکونت در بلداجی مربوط به ۹۰۰۰ هزار سال پیش میباشد که یکی از قدیمیترین نقاط سکونت گاهی کشور میباشد.
امامزاده حمزه علی
بر پایه کاوشهای باستانشناسی اخیر، سابقه سکونت مردم در این محل به بیش از سه هزار و پانصد سال میرسد. شهر بلداجی در کنار یکی از امامزادگان آرمیده برقله کوه، واقع شدهاست، امامزاده " حمزه علی " بلداجی در ارتفاعی مشرف به کوه کلار و سبزکوه مامن و زیارتگاه خیل مشتاقان است. این مکان به علت جاذبه مذهبی و موقعیت طبیعی و آب و هوا و دیگر جاذبههای پیرامون آن سالانه حدود ۳۰ هزار نفر را به خود جذب میکند و یکی از قطبهای گردشگری استان چهارمحال و بختیاری محسوب میشود.
پانویس
- ↑ اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ اطلس زبان شناسی ایران
- ↑ مرجع شهرهای ایران:مردم بلداجي به زبان ترکي تکلم ميکنند، ترکان بلداجي اصالتاً از بازماندگان طايفه بولوردي ايل قشقايي هستند
- ↑ «تقسیمات شهرستان بروجن». استانداری چهارمحال و بختیاری. دریافتشده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۹.
- ↑ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بازدید: مارس ۲۰۱۰
- ↑ مرکز ترویج و خدمات بلداجی:
- ↑ Published online by Cambridge University Press. «Cambridge University Press-Toward a picture of Chahar Mahal va Bakhtiari Province, Iran, as a linguistic area».
- ↑ «Language data collection and preliminary results for Chahar Mahal va Bakhtiari Province in the Atlas of the Languages of Iran».
- ↑ «Balanced Bilingualism: Patterns of Contact Influence in L1 and L2 Turkic and Bakhtiari Speech in Juneqan, Iran».
- ↑ «Contact-induced change in the morphosyntax of Turkic in Boldaji, Chahar Mahal va Bakhtiari Province, Iran».
- ↑ «بلداجي». www.irancities.ir. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۲.
- ↑ «بلداجی خبرگزاری trt فارسی».
- ↑ http://jahaniran.ir/2016/12/07/بلداجی/.
- ↑ «گز بلداجی».
- ↑ «پایتخت گز ایران».
- ↑ «گز بلداجی». بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۳۱ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «ثبت جهانی گز بلداجی».
- ↑ «ثبت جهانی گز بلداجی».
- ↑ «آشنایی با بقعه امامزاده حمزه علی، همشهری آنلاین».
منابع
- آمارنامه استان چهارمحال و بختیاری-مرکز آمار ایران ۱۳۸۰–۱۳۷۰
- مختصات و ارتفاع