باسل خرطبیل
باسل خرطبیل یا باسل صفدی (زادهٔ ۲۲ مهٔ ۱۹۸۱ در دمشق، درگذشته ۲۰۱۵) فعال مدنی توسعهدهندهٔ نرمافزارهای متنباز، اهل سوریه با اصالت فلسطینی است. او از ۱۵ مارس ۲۰۱۲، اولین سالگرد خیزش مردم سوریه، توسط دولت سوریه دستگیر شد و در زندان عدرا در دمشق محبوس گردید. در ۳ اکتبر ۲۰۱۵ به مکانی نامعلوم منتقل شد تا احتمالاً در دادگاه نظامی مورد محاکمه قرار گیرد. دیدهبان حقوق بشر و ۳۰ سازمان دیگر حقوق بشری در ۷ اکتبر ۲۰۱۵ نامهای سرگشاده نوشته و خواستار اطلاع از محل حبس خرطبیل شدند. در ۱۱ نوامبر شایعههایی به گوش رسید که خرطبیل مخفیانه به مرگ محکوم شدهاست. در اوت ۲۰۱۷ مأموران حکومت سوریه به همسر باسل، نورا، اطلاع دادند که همسرش در سال ۲۰۱۵ در زندان عدرا اعدام شدهاست.
| باسل خرطبیل | |
|---|---|
(به عربی: باسل خرطبيل) | |
| نام بومی | (به عربی: باسل خرطبيل) |
| نام در زمان تولد | باسل خرطبیل |
| زادهٔ | ۲۲ مهٔ ۱۹۸۱ (۴۱ سال) دمشق، سوریه |
| درگذشت | ۳ اکتبر ۲۰۱۵ دمشق |
| محل زندگی | دمشق |
| ملیت | سوری |
| پیشه | مهندس نرمافزار |
| شناختهشده برای | چارچوب آیکی، اپنکلیپارت، کتابخانه فونت باز، فابریکاتورز، موزیلا، کریئیتیو کامنز |
| جایزه(ها) | شاخص سانسور جایزهٔ آزادی دیجیتال ۲۰۱۳ |
| امضاء | |
زندگی و فعالیتها
خرطبیل در ۲۲ مه ۱۹۸۱ در دمشق متولد و در سوریه بزرگ شد و در توسعهٔ نرمافزارهای متنباز تخصص پیدا کرد. او مسئول فنی و یکی از بنیانگذاران شرکت پژوهشی آیکی لب (Aiki Lab) و مسئول فنی شرکت الأوس بود. شرکت الأوس مؤسسهای انتشاراتی و پژوهشی است که در حیطهٔ هنرها و علوم باستانشناسی فعالیت میکند. خرطبیل مسئولیت رهبری و اجرای برخی از پروژههای کریئیتیو کامنز سوریه را بر عهده داشته، و در پروژههای موزیلا فایرفاکس، ویکیپدیا، اپنکلیپارت، فابریکاتورز، و شریسم مشارکت کردهاست. گفته میشود که فعالیتهای او در «بازکردن مسیر اینترنت در سوریه و گسترش دسترسی به اینترنت و اطلاعات آزاد برای مردم سوریه مؤثر بودهاست».
تهیهٔ تصویر سهبعدی از بازسازی شهر قدیمی پالمیرا از آخرین کارهای او بهشمار میآید.
دستگیری و زندان
باسل در ۱۵ مارس ۲۰۱۲ توسط نیروهای اطلاعاتی نظامی سوریهای بازداشت شد. از آن زمان، او بدون محاکمه و اتهام در زندان نگاه داشته شد و براساس گزارشهای منتشر شده از شکنجهٔ شدید و رفتار نامناسب کارکنان زندان سوریه، شامل یک دورهٔ هشت ماههٔ زندان انفرادی رنج بردهاست. در دسامبر ۲۰۱۲، باسل نزد دادستانی نظامی برده شد. در طول تفهیم اتهام کوتاهش، باسل قادر نبود دفاعیهٔ خود را ارائه کرده یا به نمایندهٔ قانونی دسترسی داشته باشد. پس از آن، او به زندان عدرا در حومهٔ دمشق منتقل شد. در ۳ اکتبر ۲۰۱۵، باسل از سلول خود در زندان عدرا به جای نامعلومی منتقل شد و پس از آن خبری از او منتشر نشد. در نوامبر ۲۰۱۵، گزارشهای تأیید نشدهای از سوی خانوادهاش منتشر شد که ممکن است او توسط یک دادگاه نظامی مخفی بدون حق فرجامخواهی به مرگ محکوم شده باشد.
فعالیتها برای تعیین سرنوشت باسل
سازمانهای بینالمللی
عفو بینالملل در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۵ بیانیهای در رابطه با وضعیت باسل خرطبیل صادر کرد و در آن از دولت سوریه خواستهاست:
- بلافاصله محل که باسل خرطبیل زندانی است را افشاء کرده و او به وکیل و خانوادهاش دسترسی داشته باشید
- اطمینان حاصل کنید که او از شکنجه و بدرفتاری محافظت میشود
- بلافاصله و بدون قید و شرط او را آزاد کنید
در آوریل ۲۰۱۶، گروه کاری سازمان ملل در بازداشت خودسرانه برای رهایی فوری باسل از زندان درخواست داد، و ادامهٔ بازداشت او را «مستبدانه» توصیف کرد. گروه همچنین تأکید کرد که حکومت سوریه برای ارائهٔ «هر اطلاعاتی که نشان دهد فعالیت صلحآمیز و بدون خشونت آقای خرطبیل تهدیدی به امنیت ملی یا نظم عمومی بودهاست.» شکست خوردهاست. بیش از ۳۰ سازمان حقوقبشر (شامل سازمان عفو بینالملل، دیدهبان حقوق بشر، شاخص سانسور، سازمان گزارشگران بدون مرز و مرکز خلیج فارس برای حقوقبشر) نامهای سرگشوده را امضا کردند تا حکومت سوریه را وادار سازند مکان باسل را فاش ساخته و دوباره او را نزد خانوادهاش بازگرداند. هیئت مدیرهٔ کریتیو کامنز نیز یک فراخوانی عزم راسخ برای آزادی باسل را تصویب کرد، و آزمایشگاه رسانه امآیتی نیز به باسل پیشنهاد کار علمی پژوهشی در مرکز رسانهٔ مدنی را داد تا بر روی پروژههایی برای در دسترس ساختن تاریخ سوریه برای جهان کار کند.
خانواده مفقودشدگان
تعدادی از زنان سوری در حاشیه مذاکرات صلح سوریه خواهان پیگیری وضعیت بستگان خود شدند آنها از سازمان ملل خواستند تا برای اطلاع از سرنوشت بستگان گمشدهشان به آنها کمک کند. روز پنج شنبه ۲۳ فوریه ۲۰۱۷ استفان دی میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، این زنان را در شروع مذاکرات صلح ملاقات کرد. نورا قاضی همسر باسل خرطبیل که یک وکیل حقوقبشر است، یکی از این زنان بود که در رابطه با همسرش به خبرگزاری رویترز گفت: «من متاهلم اما همسرم یک بازداشتی است، او دو هفته پیش از عروسیمان در ۱۵ مارس ۲۰۱۲ دستگیر شد. ده ماه بعد، او را به زندان عدرا در دمشق فرستادند…»... وی گفت که باسل را در اکتبر ۲۰۱۵، به مکانی نامعلوم منتقل کردند. این زنان طی بیانیه مشترکی اعلام کردند: «ما به عنوان خانوادههای این افراد خواهان آزادی فوری بستگانمان هستیم که بهطور غیرقانونی بازداشت شدهاند.»
اعدام توسط حکومت سوریه
در اوایل اوت ۲۰۱۷ مأموران حکومت سوریه به نورا همسر باسل، اطلاع دادند که همسرش در سال ۲۰۱۵ در زندان عدرا اعدام شدهاست. وی گفت که رژیم اسد شوهرش را پس از شکنجه در زندان اعدام کردهاست. نورا طی مطلبی در حساب فیسبوک خود اعلام کرد که از اعدام همسرش مطلع شدهاست.
واکنشها
آمریکا
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هیتر نوئرت روز ۳ اوت ۲۰۱۷ در واکنش به اعدام باسل خرطبیل گفت:
«آمریکا عمیقاً از گزارشهایی که در مورد اعدام وب لاگر و فعال سوری باسل خرطبیل توسط رژیم سوریه متأثر است. ما عمیقترین مراتب تسلیتمان را از صمیم قلب به خانواده و دوستان و عزیزان او ابراز میداریم. آمریکا خشم شدید خود را بر سر تکرار اعمال بیرحمانه شامل شکنجه و اعدامهای فراقضایی که توسط رژیم اسد انجام میشود ابراز میدارد. رژیم اسد مسئولیت درد و رنج گسترده، مرگ و نابودی برعهده دارد که بر مردم خود وارد نمودهاست. روزانه افراد شجاعی تلاش میکنند تا ویرانی را که رژیم اسد ببار آورده ترمیم کنند و آمریکا به ایستادن در کنار آنها ادامه میدهد و این در حالی است که مردم سوریه به جانب راه حل ازطریق مذاکره سیاسی برای پایان دادن به این جنگ تلاش میکنند.»
جوایز
- باسل خرطبیل در سال ۲۰۱۲ در فهرست ۱۰۰ اندیشمند مهم جهان قرار گرفت.
- در سال ۲۰۱۳ توسط سازمان «ایندکس آن سنسور شیپ» موفق به دریافت جایزه آزادی بیان شد.
منابع
- ↑ "صداهای جهانی به زندگی باسل خرطبیل، فعال جنبش فضای مجازی آزاد، که به دست رژیم سوریه اعدام شد افتخار میکند · Global Voices به فارسی". Global Voices به فارسی (به عربی). 2017-08-01. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "Horrific: Reports that Bassel Khartabil Has Been Executed in Syria". Jimmy Wales Foundation. 1 August 2017. Archived from the original on 2 August 2017. Retrieved 1 August 2017.
- ↑ «اعدام یکی از فعالان فلسطینی توسط رژیم اسد». بایگانیشده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۱۷. دریافتشده در ۴ اوت ۲۰۱۷.
- ↑ باسل را آزاد کنید
- ↑ Syria: Fears for life of free expression advocate
- ↑ Syria: Disclose Advocate’s Whereabouts
- ↑ IGF 2015 Flyer on Bassel Khartabil
- ↑ در حاشیه مذاکرات صلح، زنان سوری خواهان پیگیری وضعیت بستگان خود شدند
- ↑ Execution of Bassel Khartabil
- Wikipedia contributors, "Bassel Khartabil," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bassel_Khartabil&oldid=692519736 (accessed November 26, 2015).
پیوند به بیرون
- شایعه صدور حکم اعدام برای توسعهدهنده وب سوریهای
