کولیوند
قلیوند (کلیوند،کولیوند،کالیوند،کالوند) نام یکی از ایلات لک میباشد و اکثریت در لرستان ساکن هستند. عمده این ایل در استانهای لرستان و خوزستان و همدان ساکن هستند. کولیوندهای لرستان عمدتاً در شهرستان سلسله همراه ایلات یوسفوند، ترکاشوند و حسنوند سکنی گزیدهاند. همچنین بخشی از ایل کولیوند، تحت نام تغییر یافته و جزیی شده ی طایفه کالیوند(کالوند) در شمال ایران شهرستان بهشهر منطقه چهارقلعه، روستای حسین آباد ساکن هستند.مردم بخشی از منطقهرجاپلق ازنا میولی،محبی کولیوند هستند.
قلی به همراه حسن، یوسف، قیاس و ترکاش از نسل شخصی به نام سلسله میباشند.ایل کولیوند یکی از ریشه دار ترین ایل های لرستان است در تاریخ از این ایل سرداران زیادی در جنگ های <مهم> ایران شرکت کردند
خوانین این ایل عبارت اند از طوایف: فرخشاهی و همت نژادفرخی ، چنگیزی و نورمحمدی
طوایف ایل کولیوند (قلیوند)
طوایف ایل کولیوند (منسوب به شخصی به نام قلی فرزند سلسله) با توجه به دست نوشتههای جناب ملامنوچهر خان کولیوند عبارتند از: فرخشاهی، کرمشاهی، اصلانشاهی، بمارشاهی، ایمارشاهی، ایرانشاهی، عبدالشاهی، کرمعلی و فلک الدین. طوایف کولیوند طبق نظر پژوهشگر ایل کولیوند، آقای مسعود یوسفی در کتاب ایل کولیوند عبارتند از: کرمعلی، فلک الدین و کولیوند دوم که طایفه کولیوند دوم شامل طوایف: کرمشاه، فرخشاه، بمارشاه، اصلانشاه، عبدالشاه، ایرانشاه و ایمارشاه میباشد. در قدیم در بیشتر مناطق حرف ق را ک تلفظ میکردند فرض مثال خلق را خلک یا قتل را کوتل یا قائد را کائد و اکنون نیز در بعضی مناطق کاربرد دارد و در نتیجه قلی را کلی تلفظ کردهاند و در بیشتر ایلات اسم قلی وجود داشته که فرزندانش را اولاد قلی یا کولی و کولیوند نامیدهاند در نتیجه نمیتوان اثبات کرد قلی وندها یا کلی وندهای ایلات دیگر با هم نسبت دارند و یکی هستند.
سکونتگاه
مردم ایل کولیوند از اقوام کوچ نشین ساکن غرب کشور میباشند که در استانهای لرستان و خوزستان و همدان تخته قاپو شدند. جمعیت کثیری از ایل کولیوند نیز ساکن شهرستانهای دره شهر و آبدانان در استان ایلام هستند که عموماً از طایفه کرمشاهی میباشند.
منابع
- واژه کولیوند در لغتنامه دهخدا
- تُرکاشْوَند در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
- فرهنگ جغرافیایی شهرستانهای کشور، شهرستان همدان، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۸۰ش؛
- فیروزان، ت. «دربارهٔ ترکیب و سازمان ایلات و عشایر ایران»، ایلات و عشایر، تهران، ۱۳۶۲ش؛
- افشار سیستانی، ایرج، نگاهی به ایلام، تهران: نشر هنر، بهار ۱۳۶۶
- کتاب ایل کولیوند پدیدآورندگان: نویسنده: مسعود یوسفی
موضوع: کولیوند، ایلات و عشایر - ایران - لرستان ناشر: افلاک، بهار ۱۳۸۲
پیوند به بیرون
- ایل حسنوند
- ایل ترکاشوند
- ایل یوسفوند
- مردم لر
- فهرست طایفههای لرستان
قیاسوندنام یک ایل لک زبان می باشد.قیاس ،حسن،یوسف،قلی و ترکاش فرزندان سلسل می باشند .ایل قیاسوند به اتفاق ایل های حسنوند،یوسفوند،کولیوند وترکاشوند به ایلات سلسله مشهورند.شهرستان سلسله به مرکزیت الشتر در استان لرستان خاستگاه اولیه این ایل بوده ، ولی بعدا در روستا های استان ایلام از جمله شیخ مکان سکونت یافته و به استان های دیگر ازجمله خوزستان وکرمانشاه وهمدان پراکنده واستقرار یافته اند وهمچنین بخش اعظمی از ایل قیاسوند به استان قزوین و شهرستان های شمالی کشور مهاجرت وکوچانده شده اند