بهارلو

ایل بهارلو، ایلی ترک‌زبان در فلات ایران است.

ایل بهارلو

مناطق با جمعیت چشمگیر
ایران: استان فارس  جمهوری آذربایجان: شهرستان آغدام  ترکیه: استان دیاربکر
دین
اسلام

این ایل به همراه باران‌لو، سعدلو، بایرام‌لو و آلپاووت‌اویماق اصلی اتحادیه قراقویون‌لو را تشکیل می‌دادند.

همسر جهان‌شاه قراقویونلو خواهر امیر علی شکر بیگ بهارلو بود، پس از جهان‌شاه و با متزلزل شدن پایه‌های حکومت قراقویون‌لو، بیرام بیگ و پیرعلی بیگ فرزندان امیر علی شکر بیگ، بزرگان بهارلو و قراقویون‌لو محسوب می‌شدند، آن‌ها در صدد برآمدند با حمایت از خواهرزاده‌های خود حکومت قراقویون‌لو را حفظ نمایند لذا با حکومت‌های آق‌قویون‌لو و گورکانیان توافق نکردند. آن‌ها پس از مدتی کشمکش و جنگ با لشکرهای آق‌قویون‌لو و گورکانیان نهایتاً از سلطان حسین گورکانی در گرگان شکست خورده و کشته شدند که در پی آن فرزندان و متابعین آن‌ها به هند مهاجرت کرده و بخشی دیگر از بهارلوها در همدان ماندند.

بخشی که به هند مهاجرت کردند در پایه‌گذاری و قدرت گرفتن حکومت گورکانیان هند نقش اصلی را به عهده داشتند، بیرام خان بهارلو مشهور به خان خانان نبیره پیرعلی بیگ، سپه‌سالار حکومت همایون گورکانی و همچنین پرورش‌دهنده و صدراعظم اکبرشاه گورکانی بود، پسرش عبدالرحیم خان نیز از وزرا و بزرگان حکومت اکبرشاه بود.

بخشی که در همدان ماندند به رهبری حسن بیگ شکر اوغلی (نبیره علی شکر بیگ بهارلو) ابتدا با آق‌قویون‌لوها توافق نمودند و حسن بیگ جزء رجال دربار آق‌قویون‌لو شد. در اوایل دوره صفویه و در زمان شاه اسماعیل با شکل‌گیری لشکر قزل‌باش بهارلوها هم به قزل‌باشان پیوستند. در زمان شاه عباس، خان ولی بیگ بهارلودر راس این ایل بود، شاه عباس در نظر داشت قدرت قزل‌باشان را کم کند، امرای قزل‌باش را حذف کند و لشکر شاه‌سون را جایگزین نماید. در این راستا بعضی از بزرگان ترکمان، تک‌لو و ذوالقدر که از قبل هم با شاه عباس هم‌راهی نداشتند را کشت، بعضی هم متفرق شدند. در این ماجرا بهارلو نیز لطمه خورد، خان ولی بیگ کشته شد و حسن بیگ شکراوغلی (دوم) که از بزرگان بهارلو و ترکمان محسوب می‌شد به هند مهاجرت کرد. ایل بهارلو در آذربایجان متوقف شد و بزرگان شام‌لو بر بهارلو حاکم شدند و بهارلو جزئی از شام‌لو گردید.

در دوره افشار بهارلوها مجدداً در تاریخ مطرح شدند. در اوایل حرکت نادرشاه، بهارلوها به لشکر نادری پیوستند. بخشی از بهارلوها تحت سرپرستی موسی خان بهارلو برای حفاظت از شیراز در فارس فعالیت داشتند. فرزندان موسی خان در حمله نادرشاه به هند حضور داشتند. بخش دیگر ایل بهارلو در آذربایجان ماندگار شدند. در اواخر دوره افشار رستم خان بهارلو که از سرداران آذربایجان محسوب می‌شد با حکم شاهرخ افشار به حکومت تبریز منصوب شد.

از اواخر دوره صفوی و اوایل دوره افشار بخشی از طوایف مختلف بهارلو به مرور به استان فارس مهاجرت کردند. بخش اعظم این ایل در فارس مستقر شدند و بخش دیگر که در آذربایجان بودند بعدها در بهار که یورد کهن ایل بهارلو محسوب می‌شد ساکن شدند.

ایل بهارلو در فارس در سال ۱۲۷۵ قمری با سیاست خاندان قوام و حمایت فرهاد میرزا معتمدالدوله برای کم کردن قدرت قشقائیان به جمع ایلات خمسه فارس پیوست، اما بهارلوها با این سیاست و دسیسهٔ حکومت کنار نیامدند. درگیری‌ها با حکومت مرکزی و کشمکش با خاندان قوام سال‌های سال ادامه داشت. هم‌چنین بهارلویان در شورش عشایر فارس در سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۰۹ ش‌ه شرکت داشتند. بهارلوهایی که در همدان ماندند، شهر بهار را بر بقایای قلعه‌بهار (یاز قالا) ساختند.

و بدین شکل بهارلوها در سرتاسر ایران گسترده و در نقاط مختلف پراکنده شوند.