ایبریایی‌ها
ایبریایی‌ها (لاتین: Hibērī و یونانی: Ίβηρες) مجموعه‌ای از مردمانی بودند که توسط منابع یونانی و رومی (من جمله هکاتئوس، آوینئوس، هرودوت و استرابون) شناسایی شده‌اند و گفته شده در شرق و جنوب سواحل شبه جزیره ایبری حداقل از قرن ۶ قبل از میلاد می‌زیستند. همچنین منابع رومی از لفظ Hispani برای توصیف ایبریایی‌ها استفاده کرده‌اند.
اصطلاح ایبریایی به دو معنا در عهد باستان استفاده شده. اولی به عنوانی دربرگیرندهٔ تمامی ساکنین منطقه بدون توجه به قومیت آنان (شامل هندو-اروپاییان و سلت و غیرسلتی و...). دیگری اشاره‌ای است به قومیتی خاصی که از قرن ششم پیش از میلاد در گوشه‌هایی از ایبری تحت تأثیر فرهنگ‌های فنیقی‌ها و یونانی‌ها وجود داشته. این‌ها به زبان ایبری صحبت می‌کردند و نژادی غیرآریایی داشتند.
وضعیت جغرافیایی
ایبریاییان ساکن امتداد شرق و جنوب مناطق ساحلی ایبری بودند که مربوط به شمال غرب سواحل دریای مدیترانه است و تقریباً امروزه شامل کاتالونیا، شرق، شمال شرقی و شمال آراگون و بخش خودمختار والنسیا و مورسیا شمال آندلس و جزایر بالئاری (در اسپانیا) و همچنین Roussillon و بخش‌هایی از لانگداک (در فرانسه) می‌گردد. ایربیایی‌ها خود از اقوام متعددی تشکیل می‌شدند.
فرهنگ
جامعه ایبری تقسیم شده بود از طبقات مختلف اجتماعی از جمله پادشاهان یا شاهزادگان (به لاتین: "regulus"), اشراف، کشیش، صنعتگران و بردگان. اشراف ایبری اغلب به نام "سناً در منابع کهن آورده شدند که در شورای اشراف حضور داشتند.
زبان
زبان ایبریایی مثل زبان بومیان اسپانیا منقرض شده و به تدریج لاتین جایگزینش شده. بین زبان مساپیک و ایبریایی تشابهاتی یافت شده ولی این زبان تاکنون طبقه‌بندی خاصی ندارد. ایبری اشتراک‌هایی با زبان باسکی نیز دارد. همچنین ارتباطاتی با زبان اتروسک نیز داشته است.
منابع
- ↑ An English-language survey is Richard J. Harrison, Spain at the Dawn of History: Iberians, Phoenicians and Greeks (Thames & Hudson), 1988.
- ↑ Rafael Treviño Martinez, Rome's Enemies (4): Spanish Armies 218-19 BC (Men at Arms Series, 180)
- ↑ [۱] On the decipherment of ancient Iberian , James M. Anderson – University of Calgary
- ↑ José Ignacio Hualde, Joseba A. Lakarra, Towards a History of the Basque Language, page 55.
- ↑ Antonio Arnaiz-Villena et al, Prehistoric Iberia: Genetics, Anthropology, and Linguistics, 171.