الکناش المنصوری
کتاب منصوری، کتابی از محمد زکریای رازی در زمینه پزشکی
نام این کتاب به همراه دیگر آثار رازی در فهرست ابن الندیم آمده است و بیرونی آن را کناش (مجموعه طبی) خوانده است. ابن الندیم این کتاب را به نام منصور بن اسماعیل و بیرونی به نام منصور بن اسد دانسته‌اند. اما آن‌چه دربارهٔ این کتاب به حقیقت نزدیک است، آن است که رازی این کتاب را برای حاکم ری یا به نام او منصور بن اسحق تألیف کرده‌است. کتاب منصوری از کتاب‌های درسی اروپا در قرون وسطی بوده‌است. این کتاب حاوی مطالب علمی از دوران پزشکان یونانی و اسلامی تا زمان رازی است. کتاب منصوری مشتمل بر ده مقاله است. مقاله هفتم آن که دوره جراحی است و مقاله نهم که دربارهٔ بیماری‌های عمومی است، مورد توجه مورخان و پزشکان است.
- مقالهٔ اول دربارهٔ تشریح قسمت‌های مختلف بدن است که بیست و شش فصل دارد.
- مقالهٔ دوم در مورد مزاج‌های بدن انسان و مختصری در باب فیزیولوژی است و پنجاه و هشت فصل است.
- مقالهٔ سوم در باب نیروهای داروها و خواص شیر و ماهی و مشروبات است و بیست و پنج فصل دارد.
- مقالهٔ چهارم دربارهٔ بهداشت بدن و اعضای بدن است و سی و یک فصل دارد.
- مقالهٔ پنجم در مورد بیماری‌های مو و رنگ صورت و چشم و گوش و دندان‌ها و طرز کشیدن و بیماری‌های ظاهری بدن است و مشتمل بر هفتاد و هفت فصل است.
- مقالهٔ ششم، دستورهایی برای مسافران و مراقبت از شکستن دست و اعضای بدن و دستور غذایی است و هفده فصل دارد.
- مقالهٔ هفتم، یک دورهٔ کامل جراحی است و مشتمل بر هفده فصل است.
- مقالهٔ هشتم دربارهٔ درمان زهرها و پرهیز از حشرات موذی و سم آن‌ها و غذاهای فاسد است و پنجاه و چهار فصل دارد.
- مقالهٔ نهم یک دورهٔ کامل بیماری‌شناسی و درمان آن‌ها است. این مقاله نود و چهار فصل دارد.
- مقالهٔ دهم، یک دورهٔ درمان‌شناسی بیماری‌ها است و مشتمل بر سی و سه فصل است.
تصحیح و چاپ
این کتاب در سال 1387 با ترجمه و تصحیح دکتر محمدابراهیم ذاکر و همت مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران توسط انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران چاپ و منتشر شده است.
پانویس
جستارهای وابسته
- محمد زکریای رازی
- فهرست آثار محمد زکریای رازی
- فهرست شاگردان محمد زکریای رازی
منابع
- ↑ محمود نجم‌آبادی، صفحهٔ ۶۲
- ↑ «منصوری فی الطب|پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14||خانه كتاب |ketab.ir». www.ketab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۵.