الکساندر یکم، امپراتور روسیه

الکساندر یکم تزار روسیه میان سال‌های ۱۸۰۱ تا ۱۸۲۵ بود.

او در زمان خود کارهای جدیدی انجام داد. او سازمان پلیس مخفی را منحل کرد، ممنوعیت سفر به خارج را برداشت و ممیزی و سانسور کتابها را نیز لغو کرد. او همچنین آموزش و پرورش را اصلاح نمود و زندگی بسیاری از بردگان را بهبود بخشید. البته او بعدها از اصلاحاتش مأیوس و سرخورده شد و شیوه‌های سختگیرانه‌ای را در پیش گرفت که باعث نارضایتی مردم شد.

الکساندر یکم تزار روسیه، در دومین سال سلطنت خود به فکر جهانگشایی در جنوب و شرق آن کشور افتاد و در جلسه ۱۸ سپتامبر ۱۸۰۲ با ژنرال‌های خود، موضوع را مطرح ساخت. در مرحله نخست، هدف تزار تصرف همه گرجستان و قسمت‌های دیگری از قفقاز و نیز همه آلاسکا و غرب کانادای امروز و شمال غربی ایالات متحده (در آن زمان کالیفرنیای اسپانیای نو، مکزیک و وارگون) بود. حکمران شهر تفلیس قبلاً اعلام کرده بود که تحت فرمان تزار است نه دولت ایران زیرا که آغامحمدخان قاجار، شاه وقت ایران در لشکرکشی به تفلیس برای تنبیه او دست به خشونت و اعدام متمردان زده بود. دولت تهران تصمیم حکمران تفلیس را نپذیرفته بود به ویژه که حاکمان مناطق دیگر گرجستان و نیز آبخازیا همچنان وابسته به ایران بودند و از دولت تهران ابراز اطاعت می‌کردند.

در دورهٔ وی هم‌چنین ناپلئون بناپارت، امپراتور فرانسه، روسیه را مورد حمله خود قرار داد که منجر به فتح مسکو شد اما الکساندر فرمان آتش زدن شهر را داد که این امر باعث از بین رفتن آذوقه شهر شد؛ و ناپلئون به خاطر کمبود آذوقه مجبور شد در سرمای زمستان به فرانسه برگردد که به سرمازدگی و نابودی سپاهش انجامید.

در ضمن مرگ او نیز مرموز بود و بعد از او نیکلای اول که برادرش بود جانشین او شد. با مرگ او عملاً دوران افول امپراتوری روسیه آغاز گشت گرچه دو تزار پس از او نیکلای یکم و الکساندر دوم هم تزارهای نیرومند بوده و وسعت امپراتوری روسیه در زمان آنها نیز گسترش یافت اما قدرت جهانی روسیه هرگز به قدرت دوران الکساندر یکم بازنگشت و عموماً روسیه پس از بریتانیا در جایگاه دوم قدرت‌های بزرگ جهان شناخته می‌شد.