اعتدال پائیزی

اعتدال پاییزی همزمان است باسر میزان که با مهرگان پیوند دارد. زمان برگزاری سر میزان اگر آن را با جشن مهرگان همسان بدانیم در یکم ماه مهر و آغاز فصل پاییز بوده‌است و این شیوه دستکم تا پایان دوره هخامنشی و احتمالاً تا اواخر دوره اشکانی نیز دوام داشته‌است. اما از این زمان و شاید در دوره ساسانی، جشن مهرگان به مهر روز از مهر ماه یا شانزدهم ماه مهر منتقل می‌شود. اما در خراسان یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان بوده که همان اول مهر شروع آن بوده است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود..

در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.

• خیزید و خز آرید که هنگام خزانست
• باد خنک از جانب خوارزم وزانست
• آن برگ رزان بین که بر آن شاخ رزانست
• گویی به مثل پیرهن رنگ‌رزانست.منوچهری_ دامغانی(به نقل از مجله دریای پارس 1394 )

در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.

معنی میزان در فرهنگ معین: ترازو، اندازه، مقدار، جمع موازین، هفتمین برج از برج های دوازده گانه که خورشید در حرکت ظاهری خود ماه مهر در آن قرار می گیرد، بنابر نوشته دکتر عجم در کتاب 5 هزار واژه معربات میزان واژه عربی نیست بلکه محرف و یا تغییر یافته میان هست . ترازو یعنی برابری تساوی به چم میانه هر چیز وسط هر چیز .

اعتدال پاییزی مبنای تقویم عربستان به شمار می رود که بر خلاف سایر کشورهای اسلامی که بر اساس هجری قمری یا میلادی است به صورت گاه‌شماری هجری خورشیدی و منطبق بر تقویم ایران است. با این تفاوت که ماه اول تقویم ایران از فروردین و ماه اول تقویم عربستان از مهر آغاز می شود.

• Libra adorning one side of the Meridian solar line of Basilica Santa Maria degli Angeli e dei Martiri in Rome, built by Francesco Bianchini (1702)

• Illustration of Libra in a Flemish manuscript from the early 1460s

• Libra, or al-Mīzān, depicted in the 14th/15th century Arabic astrological text Book of Wonders

• اعتدال بهاری
• انقلاب تابستانی
• انقلاب زمستانی
• برج میزان
• چله تموز

• طولانی‌ترین روز سال را هندوها به کام خود شیرین کردندمجله دریای پارس 1394 [http:parssea.org/?p=7520]
• همنشین بهار: اعتدال بهاری Equinox

• ویکی‌پدیای انگلیسی