دی کربوکسیلیک اسید
دسته ای از ترکیبات آلی
دی کربوکسیلیک اسیدها دسته‌ای از ترکیب‌های آلی اسیدی هستند که دو گروه عاملی کربوکسیل «COOH-» در آن‌ها یافت می‌شود. اگزالیک اسید از ساده‌ترین و اسید فولیک آشناترین آن هاست. فرمول این ترکیبات گاه اینگونه نوشته می‌شود: HO2C-R-CO2H. دی کربوکسیلیک اسیدهای دارای دو اسید آمینه ترکیبات مهمی هستند. برخی از این ترکیبات عبارتند از: مالونیک اسید، سوکسینیک اسید و گلوتاریک اسید.
نمونه‌ها
دی کربوکسیلیک اسیدها می‌توانند مولکول خطی یا حلقوی داشته باشند؛ اشباع شده باشند یا اشباع نشده. در زیر برخی از دی کربوکسیلیک اسیدهای خطی آمده‌اند:
| نام رایج | IUPACنام | فرمول شیمیایی | فرمول ساختمانی | pKa1 | pKa2 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| اگزالیک اسید | ethanedioic acid | HOOC-COOH |  | 1.27 | 4.27 | |
| مالونیک اسید | propanedioic acid | HOOC-(CH2)-COOH | 2.85 | 5.70 | ||
| سوکسینیک اسید | butanedioic acid | HOOC-(CH2)2-COOH | 4.21 | 5.41 | ||
| گلوتاریک اسید | pentanedioic acid | HOOC-(CH2)3-COOH | 4.34 | 5.41 | ||
| آدیپیک اسید | hexanedioic acid | HOOC-(CH2)4-COOH | 4.41 | 5.41 | ||
| پیملیک اسید | heptanedioic acid | HOOC-(CH2)5-COOH | 4.50 | 5.43 | ||
| سوبریک اسید | octanedioic acid | HOOC-(CH2)6-COOH | 4.526 | 5.498 | ||
| آزلاییک اسید | nonanedioic acid | HOOC-(CH2)7-COOH | 4.550 | 5.498 | ||
| سباسیک اسید | decanedioic acid | HOOC-(CH2)8-COOH | ||||
| undecanedioic acid | HOOC-(CH2)9-COOH | |||||
| dodecanedioic acid | HOOC-(CH2)10-COOH |
جستارهای وابسته
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی بازبینی هشتم آبان نود وسه Dicarboxylic_acid
- کتاب‌های درسی دانشگاهی شیمی و دانش نامه‌های شیمی