استحکامات دربند

یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که ساخت این استحکامات در تپه‌های دربند به سده هشتم پ.م بازمی‌گردد؛ به احتمال زیاد به دلیل یورش‌های سکاها. این استحکامات در ابتدا تنها بخش شمالی این تپه را دربرمی‌گرفتند (حدود ۴ تا ۵ هکتار) اما در سده‌های چهارم تا ششم پیش از میلاد گسترش یافتند و تمامی آن را دربرگرفتند (حدود ۱۵ هکتار). بلندی دیوارهای این استحکامات به ۲ متر و ضخامت آن‌ها به ۷ متر می‌رسید. این دیوار بارها تخریب و دوباری بازسازی شد.

در سده چهارم پ.م گسترش این استحکامات در فرای قلعه دربند آغاز شد. در سده یکم پ.م دربند با پادشاهی آلبانیای قفقاز ترکیب شد. دربند در سه سده آغازین د.م رفاه و آسایش نسبی‌ای را تجربه کرد اما از سرگیری یورش‌های صحرانشینان در سده چهارم د.م شروع شد (الانان و بعدها هون‌ها). در سده چهارم د.م این مناطق تحت فرمانروایی شاهنشاهی ساسانی قرار گرفتند و دربند در سده پنجم یک دژ مرزی ساسانی به شمار می‌آمد و فرمانروایی آن در دست یک مرزبان بود.

• نقشه استحکامات ساسانی در دربند، اثر رادریک فون ارکرت

• دژ نارین‌کالا و دیوارهای دربند

• Gadjiev, M. S. (2008). "Даг-бары – Великая Кавказская стена". Дагестанские святыни (به روسی). Vol. II. Makhachkala: Epokha. pp. 8–36. ISBN 978-5-98390-051-6.

• Gadjiev, Murtazali (2017). "DAGH BARY". Encyclopædia Iranica, online edition.
• Kettenhofen, Erich (1994). "DARBAND". Encyclopædia Iranica. Vol. VII. pp. 13–19.