احمد عزیزی

احمد عزیزی در ۴ دی ماه ۱۳۳۷ در سرپل ذهاب استان کرمانشاه در خانواده‌ای کُرد به دنیا آمد. وی قبل از رفتن به دبستان، خواندن و نوشتن را بدون داشتن معلم و تنها از روی کنجکاوی و دقت به نوشته‌های روی تابلوها و اسامی خیابان‌ها و… فراگرفت. وی قبل از پیروزی انقلاب به‌دعوت شمس آل احمد به تهران رفت و دیداری نیز با مرتضی مطهری داشت. وی با آغاز جنگ به‌همراه خانواده به تهران نقل مکان کرد و برای مدتی ساکن شهرستان نور در مازندران شد، سپس در تهران اقامت گزید و به همکاری با روزنامه جمهوری اسلامی پرداخت.

وی سرودن شعر را از سال‌های جوانی با مجلۀ جوانان آغاز کرد. وی از پانزدهم اسفندماه ۱۳۸۶ به علت کاهش سطح هوشیاری ناشی از تشنج، بیماری قلبی و کلیوی در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان بستری بود. با تأکید رهبر جمهوری اسلامی ایران پس از دیدار با وی، مسئولان بر آن شدند که وی را جهت درمان به خارج از کشور اعزام کنند.

از وی آثار شعر و نثر ادبی متعددی به جا مانده‌است. تمایل سبک وی به معنویت و عرفان اسلامی با فرم جدیدی از مثنوی — ملهم از مثنوی مولوی — در شعر معاصر قابل توجه است. این سبک تأثیر زیادی در شعر معاصر گذاشته‌است. اشعار عزیزی با عرفان اسلامی آمیختگی دارد و تمجید از اهل‌بیت در بیشتر آثارش دیده می‌شود. او مثنوی‌هایش را غالباً با وصف طبیعت آغاز می‌کرد و با تمهیدات گوناگون و با توسل به مناسبات و ترکیبات نو و تجنیسات سنتی، رفته‌رفته به موضوع اصلی گریز می‌زد. وی دست به ساختن ترکیبات نو به شیوهٔ شعرای سبک هندی نیز می‌زد. برای نمونه می‌توان به این ترکیب‌ها اشاره کرد: جبرئیل آباد الهام، آب بازی‌های فطرت، تابستان عزلت، تب خیس تکلم، درختان پا به ماه و کولیان شبنم فروش.

وی در ۱۵ اسفند ۱۳۸۶ تا ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ بر اثر اختلالات کلیوی دچار اغما شد و در بیمارستان امام رضای کرمانشاه (بخش آی‌سی‌یو) بستری گردید و پس از آن به‌مدت ۹ سال (تا پایان عمر) در سطح هشیاری کمتر از نرمال سپری کرد. حال عمومی او پس از سه سال به حدی رسید که وی نسبت به محرکهای بیرونی، پاسخهای غیر کلامی نشان می‌داد و می‌توانست سخنان اطرافیان را بشنود و عکس‌العمل نشان دهد.

سید علی خامنه‌ای در ۲۸ مهر ۱۳۹۰، طی سفرش به کرمانشاه، از احمد عزیزی در بیمارستان دیدار کرد.

عزیزی در بیمارستان کرمانشاه بستری بود و طبق نظر پزشکی در آبان ۱۳۹۱ اعلام شد حال عمومی وی تغییر خاصی نداشته اما هشیاری او نسبت به قبل بهتر شده است، اگرچه هنوز توانِ صحبت‌کردن نداشت.

عزیزی در ۱۳ اسفند ۱۳۹۵ دچار نارسایی و انسداد روده شد. دو روز بعد، تحت یک عمل جراحی اضطراری قرار گرفت که به‌علت ریسک بالا، یک روز بعد از عمل، منجر به مرگ وی شد.

وی پس از ۹ سال اغما در بیمارستان امام رضای کرمانشاه و به‌دنبال انسداد روده، بعد از ظهر روز دوشنبه ۱۶ اسفندماه ۱۳۹۵ در ۵۸ سالگی درگذشت.

خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، ۱۷ اسفند ۱۳۹۵ در پیامی درگذشت احمد عزیزی را تسلیت گفت.

به فارسی

• «کفش‌های مکاشفه» ۱۳۶۷
• «شرجی آواز» ۱۳۶۸
• «خواب‌نامه و باغ تناسخ» ۱۳۷۱
• «ترجمه زخم» ۱۳۷۰
• «باران پروانه» ۱۳۷۱
• «رودخانه رؤیا» ۱۳۷۱
• «ناودان الماس»
• «ترانه‌های ایلیایی»
• «غزالستان»
• «قوس غزل»
• «طغیان ترانه»
• «یک لیوان شطح داغ»
• «ملکوت تکلم»
• «سیل گل سرخ» ۱۳۵۲
• روستای فطرت
• رؤیای رویت

به کردی

• ع‍زی‍زی‌، اح‍م‍د، شوون میلکان: مجموعه اشعار کردی، کرمانشاه: دیباچه‏‫، ۱۳۹۶.

• احمد عزیزی، در خلوت با خدای متعال + تصاویر تسنیم نیوز
• نخستین کنگره ملی شاعر انقلابی احمد عزیزی انتشارات بابان