احمد عبادی

احمد عبادی در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد. وی از ۷ سالگی مشق سه تار را نزد پدرش شروع کرد و ۱۳ سال بیشتر نداشت که پدرش میرزا عبدالله درگذشت. پس از آن، او مشق سه‌تار را پیش خواهرانش ملوک و مولود و برادرش جواد ادامه داد، به گونه‌ای که در ۱۸ سالگی توانایی نواختن قابل قبول ساز را پیدا کرد. با این‌ که او پسر میرزا عبدالله بود، اما نوازندگی‌اش هیچ شباهتی به نوازنده‌های هم دوره‌ای اش که اکثراً از شاگردان میرزا عبدالله بودند نداشت و با نوازندگی هنرمندان قدیمی‌تر از خودش نیز متفاوت بود. وی در دوره‌ای که سه‌تار به خاطر حجم کمِ صدا رو به فراموشی بود، این ساز را در رادیو معرفی کرد. وی با موسیقیدانانی همچون رضاقلی‌میرزا ظلی، غلامحسین بنان، حسین قوامی، محمدرضا شجریان، فرامرز پایور، حسن زیرک، حسن کسایی و علی تجویدی همکاری داشت.

سبک جدید نوازندگی

از شاخص‌های نواخته‌های قدما مضراب‌های پر و با واخوان و بعضاً پرقدرت بود. عبادی یک بار وقتی که از دوستانش دربارهٔ نواخته‌های خود پرسید (در آن زمان امکان ضبط از رادیو نبود و اجراها کاملاً زنده انجام می‌شد) آنها جواب دادند گاهی اوقات نت‌ها دقیق شنیده نمی‌شوند و تداخل دارند و حالت ناخوشایندی ایجاد می‌کنند. عبادی به فکر حل این مشکل افتاد و در نهایت نوازندگی تک سیم را ابداع کرد که سبب شد سه تار نوازی متحول شود.
عبادی در نواختن سه‌تار سبک و شیوه‌ای مخصوص به خود را دارد که کمتر کسی توانسته از عهده تقلید آن بر آید. البته عده‌ای این سبک خاص ساز زدن او را مربوط به امکانات و وسایل صدابرداری زمان وی می‌دانند. مضراب‌های تک سیم و دومضراب‌ها از مشخصه‌های بارز سبک وی هستند. از دیگر شاخصه‌های ساز عبادی بداهه نوازی‌ها و ویبره‌های طولانی و گلیساندوهای به موقع است.

از کارهایی که او در نوازندگی سه‌تار ایجاد کرد، ابداع کوک‌های مختلف در سه تار است که در آلبوم کوک سه تار آن‌ها راعرضه کرده‌است. قبلاً نوازنده‌ها معمولاً از کوک‌های تار برای سه تار استفاده می‌کردند ولی عبادی این رویه را تغییر داد و ثابت کرد بعضی از این کوک‌ها مناسب سه تار نیستند و دو نوار به عنوان آموزش کوک سه تار منتشر کرد که در آن برای گام‌های مختلف و حتی گوشه‌های مختلف کوک معرفی کرد. نکته جالب توجه در نوازندگی عبادی این‌ است که او همیشه و کاملاً تک سیم نمی‌زد و به موقع واخوان می‌داد و پر قدرت می‌زد و به موقع تک سیم می‌زد که کاملاً در قطعات ضربی وی مانند ضربی سه‌گاه و چهارگاه و… مشهود است. احمد عبادی مدت‌ها در وزارت پیشه و هنر موسیقی ایرانی و سه تار را تدریش می‌کرد و در جهت معرفی موسیقی ملی ایران کنسرت‌های متعددی در داخل و خارج از کشور از جمله فرانسه، ایتالیا، آلمان و اتریش داشت.

تدریس موسیقی و شاگردان

عبادی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از میان آن‌ها مهربانو توفیق، بهنام وادانی، بهداد بابایی و سید خلیل عالی نژاد را می‌توان نام برد. او در رادیو نیز فعالیت می‌کرد و صفحه‌ها و کاست‌های زیادی ضبط کرده‌است از جمله صفحه آواز شور همراه با رضاقلی‌میرزا ظلی و همچنین تکنوازی‌ها و بداهه نوازی‌ها و همراهی با نوازندگان و خوانندگان مختلف. همنوازی‌های او با غلامحسین بنان و محمدرضا شجریان آثاری در قالب برنامهٔ گل‌ها به جا گذاشته‌است. او همچنین اجراهایی با شهرام ناظری داشته‌است، که برخی از آن‌ها به صورت دیداری یا شنیداری در دسترس است.

خصوصیات اخلاقی و منش

همه شاگردانش از قلب رئوف عبادی حکایت می‌کنند. این‌گونه بود که او سه تار را از خلوت بیرون آورد و معرفی کرد. داریوش پیر نیاکان می‌گوید: «به همین دلیل است که می‌بینیم اکثر نوازنده‌های هم دوره من که در زمان استاد عبادی شاگرد بودند و سازشان سه تار نبود سه تار را به عنوان ساز دوم خود انتخاب کردند و به آن گرایش پیدا کردند که می‌توان به آقایان علیزاده و مشکاتیان و پیرنیاکان و سید خلیل عالی نژاد اشاره کرد. آنطور که برخی نقل می‌کنند، او فردی معتقد و متدین بود، قبل از ساز زدن وضو می‌گرفت و در روزهای عزاداری و درگذشت امامان شیعه دست به ساز نمی‌زد.»

وی در اواخر عمر به سرطان روده دچار شد و پس از یک دوره بیماری در سال ۱۳۷۱ درگذشت. آرامگاه وی در امامزاده طاهر است.

• علی‌اکبر فراهانی
• میرزا عبدالله فراهانی
• آقا حسینقلی فراهانی
• آقا غلامحسین فراهانی
• علی‌اکبر شهنازی
• عبدالحسین شهنازی

• ʿEBĀDĪ, AḤMAD – Encyclopaedia Iranica
• IRANIAN CLASSIC_1, موزیک کلاسیک ایران ABADI, احمد ... - YouTube
• روح‌الله خالقی، «احمد عبادی»، سرگذشت موسیقی ایران
• استاد احمد عبادی - موسیقی ایران بایگانی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine

• مراسم ختم استاد احمد عبادی