اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس
اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس (به انگلیسی: Grand Theft Auto: San Andreas) یک بازی ویدئویی غیرخطی در سبک اکشن-ماجراجویی و جهان باز از مجموعه بازیهای اتومبیلدزدی بزرگ است که توسط راکاستار نورث توسعه یافته و به وسیلهٔ راکاستار گیمز منتشر شدهاست. اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس پنجمین بازی اصلی از سری بازیهای اتومبیلدزدی بزرگ بهشمار میرود. این بازی ابتدا در ۲۶ اکتبر ۲۰۰۴ برای کنسول پلیاستیشن ۲ سپس در ششم ژوئن ۲۰۰۵ برای اکسباکس و مایکروسافت ویندوز و بعد از آن در نوامبر ۲۰۱۰ برای مکاواس منتشر شد.
اتومبیل دزدی بزرگ: سن آندریاس | |
---|---|
توسعهدهنده(ها) | راکاستار نورث |
ناشر(ها) | راکاستار گیمز |
تهیهکننده(ها) | لسلی بنزیه |
برنامهنویس(ـان) |
|
هنرمند(ان) | آرون گاربوت |
نویسنده(ها) |
|
آهنگساز(ان) | مایکل هانتر |
سری | اتومبیلدزدی بزرگ |
موتور | رندر ور |
سکو(ها) |
|
تاریخ(های) انتشار | ۲۶ اکتبر ۲۰۰۴
|
ژانر(ها) | اکشن-ماجراجویی |
حالت(ها) | تکنفره، چندنفره |
این بازی به بسیاری از عناصر واقعی جهان مانند شهرها، مناطق و مکانهای دیدنی آن ارجاع میدهد و داستان آن به شدت بر اساس چندین رویداد واقعی در لسآنجلس در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ میلادی است؛ از جمله رقابت بین باندهای خلافکاران، همهگیری کراک در ایالات متحده آمریکا در دههٔ ۱۹۸۰ و اوایل دههٔ ۱۹۹۰ میلادی، رسوایی رمپارت و شورشهای ۱۹۹۲ لسآنجلس. برخلاف نسخهٔ قبلی، سن آندریاس برخی عناصر گیم پلی را معرفی کرد که در بازیهای بعدی گنجانده شدند، از جمله یک مکانیزم به سبک بازیهای ویدئویی نقشآفرینی، گزینههای سفارشی سازی ظاهر لباس و وسایل نقلیه، یک مجموعهٔ وسیع از فعالیتها و مینیگیمها و گنجاندن قمار.
سن آندریاس که توسط بسیاری از منتقدان به عنوان یکی از بهترین بازیهای ویدئویی شناخته میشود، پس از انتشار مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. منتقدان از موسیقی، داستان و گیمپلی بازی تعریف کرده و گرافیک و برخی از جنبههای کنترلی آن را مورد نکوهش قرار دادند. این بازی پرفروشترین بازی ویدئویی سال ۲۰۰۴ بود و با فروش بیش از ۲۷٫۵ میلیون نسخه در سراسر جهان تا سال ۲۰۱۱، این بازی پرفروشترین بازی پلیاستیشن ۲ و یکی از پرفروشترین بازیهای ویدئویی تمام دوران است. از سن آندریاس مانند پیشینیان خود به عنوان نقطه عطفی در بازیهای ویدیوئی به دلیل نفوذ گسترده خود در این صنعت یاد شدهاست. خشونت و محتوای جنسی بازی منبع نگرانیها و جنجالهای عمومی زیادی شد؛ بهطور خاص، یک وصلهٔ نرمافزاری با نام «قهوه داغ» پس از فعال شدن، قفل صحنههای جنسی پنهان بازی را باز کرد، و در نتیجه بازی توسط ایاسآربی مجدداً با درجۀ AO رتبهبندی شد (اگرچه به رتبه M قبلی پس از ویرایش بازی برای حذف محتوا بازگردانده شد). نسخهٔ بازسازی شدهٔ این بازی برای اندروید و آیاواس در سال ۲۰۱۳ برای ویندوز فون، فایر اواس و اکسباکس ۳۶۰ در سال ۲۰۱۴ و برای پلیاستیشن ۳ در سال ۲۰۱۵ منتشر شد. در ژوئن ۲۰۱۸، این بازی از طریق سازگاری عقبرو برای اکسباکس وان در دسترس قرار گرفت. نسخهٔ بهبودیافتهٔ این بازی با نام نسخهٔ نهایی در سال ۲۰۲۱ منتشر شد و نسخهٔ واقعیت مجازی آن برای اکولوس کوئست ۲ در حال توسعه است. نسخهٔ بعدی مجموعهٔ اتومبیلدزدی بزرگ با نام اتومبیلدزدی بزرگ ۴ در آوریل ۲۰۰۸ عرضه شد.
روند بازی
سن آندریاس از لحاظ ساختار مشابه دو بازی قبلی این سری است. هسته گیم پلی شامل عناصری از یک بازی سوم شخص و رانندگی است. در حالت پیاده، بازیکن توانایی راه رفتن، دویدن، دویدن با حداکثر سرعت، شنا کردن، بالا رفتن و پریدن و نیز استفاده از اسلحهها و شکلهای مختلفی از مبارزه را دارد. بازیکنان میتوانند وسایل نقلیه مختلفی را برانند که شامل اتومبیلها، اتوبوسها، قایقها، هواپیماها، بالگردها، قطارها، تانکها، موتورسیکلتها و دوچرخهها میشود. محیط باز و غیر خطی به بازیکنان اجازه میدهد که کاوش کرده و شیوهای که دوست دارند بازی را انجام دهند برگزینند. با این وجود مأموریتهای داستانی برای پیش رفتن در بازی و گشودن شهرها و محتواهای خاص ضروری است. بازیکنها در زمانی که مشغول مأموریتهای داستانی نیستند، میتوانند آزادانه پرسه زده و شهرهای اطراف سن آندریاس را تماشا کنند، در رستورانها غذا بخورند، یا با حمله کردن به مردم باعث آشوب گردند. به وجود آوردن خرابی میتواند موارد ناخواسته و بهطور بالقوه توجه مأمورین را برای کشتن بازیکن جلب کند. هر چه بازیکن هرج و مرج بیشتری را سبب شود، پاسخ مأمورین قدرتمندتر میشود؛ حمله به عابرین پیاده، نشانه گرفتن اسلحهها به سوی مردم، دزدیدن وسایل نقلیه، کشتن مردم و… موجب می شود پلیس قدرت بیشتری را بکار گیرد که در بیشتر مواقع تعقیب سوات و افبیآی هم به دنبال خواهد داشت.
بازیکن میتواند در مأموریتهای مختلف جانبی نیز شرکت کند. مأموریتهای جانبی سنتی بازیهای قبلی در این بازی هم وجود دارند، مانند رساندن مسافران به مقصد با تاکسی، خاموش کردن آتش، رساندن مردم آسیب دیده به بیمارستان و مبارزه با جرم به عنوان یک مأمور خودخوانده. اضافات جدید شامل مأموریتهای سرقت، مأموریتهای راندن کامیون و قطار، بازیکنان را ملزم به تحویل به موقع محمولهها میکنند، و رانندگی، پرواز، قایقرانی و دوچرخه سواری، که کمک میکنند تا بازیکنها مهارتها و تکنیکهایی را جهت استفاده در وسایل نقلیه خود به دست آورند.
تمامی مکانها در شروع بازی برای بازیکن در دسترس نیستند. بعضی مکانها، مانند گاراژها، رستورانها، باشگاهها و فروشگاهها فقط بعد از کامل کردن مأموریتهای خاصی در دسترس خواهند بود. به همین صورت، برای اولین بخش از بازی، فقط لوس سانتوس و حومه آن برای کاوش در دسترس است. بازکردن شهرهای دیگر و مناطق روستایی نیز نیاز به تمام کردن مأموریتهای خاصی دارد. اگر بازیکن در مراحل ابتدایی بازی به مناطق قفل شده مسافرت کند، تحت تعقیب نیروهای پلیس قرار میگیرد.
برخلاف اتومبیلدزدی بزرگ ۳ و وایس سیتی، که در زمانی که بازیکن بین دو شهر جابهجا میشد، نیاز به بارگذاری صفحات داشتند، در سن آندریاس وقتی که بازیکن در حال عبور است هیچ صفحه بارگذاری وجود ندارد. تفاوتهای دیگر بین این بازی و پیشینیانش شامل تغییر از یک بازیکن به چند بازیکن در مأموریتهای همراه با خشونت است (این شامل نسخه ویندوز نمیشود)؛ و جایگزینی «بستههای مخفی» با علامتهای پنهانی ترسیم شده با اسپری، علامت های پنهانی دوربین، نعلهای اسب، و صدفها برای کاوش آنها.
نسخه ویندوز استفاده از ماوس را پیادهسازی کردهاست؛ بازیکن باید دکمه راست ماوس را فشرده و نگه دارد تا نشانهگیری کند و بعد از آن دکمه چپ ماوس را فشرده یا نگه دارد تا تیراندازی کرده یا از یک آیتم استفاده کند، مانند دوربین.
به علاوه، بازیکنان برای اولین بار در سن آندریاس میتوانند شنا کرده و از دیوارها بالا بروند. توانایی شنا و غواصی در زیر آب تأثیر فوقالعادهای بر بازیکن خواهد داشت، چرا که آب دیگر به عنوان مانع غیرممکنی که باعث مرگ میشود نیست (با وجود این امکان غرق شدن نیز وجود دارد).
اضافات و تغییرات
ویژگیها و تغییرات جدید نسبت به بازیهای پیشین:
- وسایل نقلیه: بهطور کلی، در بازی حدود ۲۵۰ وسیله نقلیه وجود دارد؛ در مقابل حدود ۶۴ وسیله نقلیه در اتومبیلدزدی بزرگ ۳. اضافات جدید شامل دوچرخهها، کمباین، یک روبنده خیابان، جت پک، جرثقیل کانتینری، موتور چهارچرخ، دوچرخه بیامایکس (BMX) و اتومبیلهای یدککش است. چندین دسته متفاوت از وسایل نقلیه وجود دارد که کاربردهای مختلفی دارند. وسایل نقلیه خارج از جاده در محیطهای سخت عملکرد بهتری را ارئه میدهند، در حالی که اتومبیلهای مسابقهای عملکرد بهتری را بر روی جادهها و خیابان دارند. جتها سریعاند، اما بهطور معمول به یک باند فرودگاه برای نشستن نیاز دارند. بالگردها میتوانند تقریباً در همه جا بنشینند و کنترل کردن آنها در هوا بسیار راحتتر است، اما کندتر هستند. در حالی که بازیهای پیشین اتومبیل دزدی بزرگ تنها تعداد کمی هواپیما داشتند که دسترسی و پرواز با آنها دشوار بود، سن آندریاس ۱۱ هواپیما و ۹ بالگرد دارد و آنها را در مأموریتهای بازی بسیار کاملتر ساختهاست. هم چنین با یک چتر نجات امکان پریدن از هواپیما و چتربازی نیز وجود دارد. چندین قایق اضافه شده و این در حالی است که بسیاری از آنها اصلاح شدهاند.
- باندهای گانگستر: در شهر لوس سانتوس ۲ باند گانگستری وجود دارد (بالاس و واگوس) که اگر بازیکن در قلمرو آنها حداقل سه تن از اعضای باند را بکشد، می تواند قلمرو را تصرف کند. پس از آن اگر بازیکن از سه موج دشمن جان سالم به در ببرد، قلمرو تصرف خواهد شد و اعضای باند گروو استریت شروع به گشتن در خیابانهای این مناطق خواهند کرد. هر چه بازیکن قلمروهای بیشتری را به دست آورد، پول بیشتری تولید خواهد شد. بعضی مواقع، قلمرو بازیکن توسط باندهای دشمن تحت حمله قرار خواهد گرفت و دفاع کردن از آنها برای از دست ندادن این مناطق ضروری خواهد بود. وقتی تمامی قلمروهای علامت زده شده توسط یکی از دو باند دشمن برای شخصیت اصلی به دست آیند، باند مخالف دیگر نمیتواند حمله کند. وقتی بازیکن کنترل تمامی قلمروها را به دست بگیرد، دیگر باندهای دشمن نمیتوانند به این مناطق حمله کنند.
- اسپرت ماشین: بیشتر اتومبیلهای داخل بازی را میتوان در گاراژهای مختلف اسپرت کرد.
- مدرسههای رانندگی: بازیکن میتواند به مدرسههای رانندگی، خلبانی و قایقرانی برود.
- مینی گیم: در سن آندریاس تعداد زیادی مینی گیم برای بازی کردن وجود دارد، که شامل چالشهای بسکتبال و بیلیارد و مینی گیمهایی که توسط بازی آرکید تداعی میشوند است. به علاوه، میتوان در کازینو به روشهای مختلف قمار کرد یا در مسابقه اسب دوانی مجازی شرطبندی کرد.
- حالت چندنفره: خشونتها برای آن که توسط دو بازیکن انجام شوند، بهبود یافتهاند. بازیکنها هر دو کنار هم در صفحه نمایش نشان داده میشوند، به این معنی که آنها باید در کنار هم قرار گیرند. خشونتهای چندنفره چنین عملکردی را فراهم میکنند.
- شنا کردن: بازیکن در این نسخه بدون استفاده از مود میتواند در بازی شنا و غواصی کند.
- باشگاههای بدنسازی: بازیکن در این نسخه می تواند به ۳ باشگاه مختلف برای ورزش کردن و آموزش بوکس و کونگفو برود.
- لباس فروشیها و لباس های مخفی: بازیکن در این نسخه میتواند با رفتن به فروشگاههای لباس برای خود پوشیدنیهایی از قبیل پیراهن، هودی، شلوار، کفش، کلاه، ساعت مچی، گردنبند و… خریداری کند. در کل ۶ لباس فروشی در بازی وجود دارد که در ابتدای بازی فقط ۳ تا از آنها باز است و با پیشروی در داستان بازی بقیه آنها هم باز می شوند. همچنین ۸ تا لباس فرم در بازی وجود دارد که ۵ تا از آنها با صددرصد کردن رابطه بین ۵ تا از دوستدخترهای داخل بازی، و ۳ تای دیگر با پیشروی در داستان بازی بدست میاید.
- دوستدخترها: بازیکن در این نسخه میتواند ۶ دوستدختر پیدا کند و با صددرصد کردن رابطه بین آنها، کلید ماشین آنها و یک لباس فرم را به عنوان جوایز دریافت کند.
داستان
کارل جانسون بهخاطر تماسی از برادرش سوییت مبنی بر این که مادرش مردهاست بعد از پنج سال به شهر خود، لوس سانتوس بازمیگردد. وقتی کارل به خانه می رسد توسط تیم C.R.A.S.H به رهبری افسر فرانک تنپنی و همکارانش افسر ادی پولاسکی و افسر جیمی هرناندز دستگیر می شود. سپس آنها کارل را متهم به قتل افسر پندلبری (در داستان بازی حضور ندارد) می کنند و او را مجبور می کنند تا برایشان کار کند. کارل به خانه برمی گردد و وقتی وارد خانه می شود با دیدن عکس مادرش یاد گذشته تلخ خود میافتد. در این هنگام بیگ اسموک یکی از دوستان او که در خانه او زندگی میکند به طرفش حمله میکند و وقتی متوجه میشود که او کارل است خوشحال میشود و با هم تصمیم میگیرند که قاتل مادر کارل را پیدا کنند. سپس کارل به همراه اسموک به مراسم خاکسپاری مادرش می رود. در این حین، کارل متوجه میشود که باندشان «خانواده گروو استریت» که قبلاً توسط کارل و دوستانش تاسیس شده بود، بعد از رفتن کارل از لوس سانتوس، دچار فروپاشی شده و اعضای آن از هم جدا شدهاند و دیگر مانند قبل در شهر قدرتی ندارد و قدرت بدست باندهای رقیبشان یعنی بالاس و واگوس افتاده است. سپس کارل با کمک سوییت، رایدر و اسموک دوباره باندشان را سرپا می کند. بعد از مدتی اوجی لوک یکی از اعضای قدیمی باند از زندان آزاد میشود و از کارل میخواهد که او را یک شب تبدیل به یک خواننده رپ بکند و در همین حین کارل مجبور می شود کتاب شعرهای مد داگ که یک رپر معروف در لوس سانتوس است را بدزدد و مدیربرنامههای او را بکشد. سپس افسر تنپنی با کارل تماس می گیرد و او را مجبور می کند تا برایش چند ماموریت انجام دهد. در ادامه کارل از طریق دوست پسر خواهرش، سیزار ویلپاندو، متوجه میشود که اسموک و رایدر به او و سوییت خیانت کردهاند و آنها برای افسر تنپنی کار می کنند، همچنین مادر کارل به دستور تنپنی و اسموک توسط بالاس ها با ماشین سبز رنگی (Green Sabre) به قتل رسیده است. در همین حین سوییت، در درگیری با بالاس ها تیر میخورد و کارل به کمک او می رود اما کمی بعد پلیس سر میرسد. افسر تنپنی، سوییت را به بیمارستان زندان میفرستد ولی کارل را بعد از دستگیری به یک روستای دورافتاده به نام (Angel Pine) میفرستد تا شاهدی که قرار است علیه فسادگری تیم C.R.A.S.H در دادگاه شهادت بدهد را بکشد. سپس افسر تنپنی از یک هیپی به نام تروث موادمخدر میخرد و کارل را مجبور میکند تا پول آن را بدهد. کارل از طریق سیزار با دخترعموی او یعنی کاتالینا آشنا می شود و با کمک او از چند جا دزدی می کنند تا پول تروث را آماده کند. مدتی بعد به همراه تروث به شهر سن فیرو میرود و با کمک سیزار یک گاراژ در این شهر سرپا میکند. در ادامه کارل از طریق سیزار متوجه می شود که اسموک و رایدر با یک باند قاچاقچی موادمخدر در سن فیرو در تجارت مواد شریک شده اند. کارل با کمک سیزار و دوستش وو زی مو رد یکی از اعضای باند به نام جیزیبی را می زد که صاحب بزرگترین کلوپ شبانه در سن فیرو است و سعی می کند برایش کار کند تا اعتمادش را جلب کند. سپس کارل با سردسته باند یعنی تیبون مندز آشنا می شود و متوجه می شود که شریکش مایک تورینو در خطر افتاده است و به او کمک می کند تا مایک را نجات دهد. در ادامه کارل متوجه می شود که رایدر برای معامله میخواهد به سن فیرو بیاید. سپس کارل جیزی را میکشد و با استفاده از تلفن او مکان معامله را پیدا می کند و با کمک وو زی به آنجا حمله میکند و رایدر و تیبون را میکشد اما موفق به کشتن مایک نمیشود. در ادامه کارل با کمک وو زی کارخانه تولید موادمخدر اسموک را نابود میکند. همه چیز به خوبی پیش میرود تا اینکه یک روز کارل تماسی از یک فرد ناشناس دریافت میکند. آن فرد ناشناس به کارل میگوید که اطلاعاتی دربارهٔ برادرش در زندان دارد که اگر قبول کند تا برایش کار کند، برادرش را به زودی از زندان آزاد خواهد کرد، در غیر این صورت برادرش را میکشد. کارل وقتی پیش آن فرد ناشناس میرود متوجه میشود مایک تورینو صاحب آن صدای ناشناس است. مایک تورینو در واقع یک مأمور دولتی بوده که برای جاسوسی با تیبون شریک شده بود. مایک تورینو در ازای آزادی برادر کارل، از او میخواهد تا در انجام چند کار به او کمک کند. بعد از انجام مأموریتهای مایک تورینو کارل از طرف وو زی پیشنهادی دریافت میکند. وو زی به کارل میگوید که در شهر لاس ونتوراس یک کازینو به نام کازینو چهار اژدها تاسیس کرده که مافیا چوب لا چرخش گذاشته و نمی گذارد به تجارتش ادامه دهد و از کارل میخواهد به او کمک کند تا از کازینو مافیا سرقت کند، درعوض به او بخشی از کازینو را میدهد. کارل هم به شهر لاس ونتوراس میرود و به وو زی کمک میکند. کارل از طریق تروث با پاول، مکر و کن رزنبرگ آشنا می شود که کازینو مافیا را اداره می کنند. سپس برای آنها کار میکند تا اعتمادشان را جلب کند. اما کارل متوجه میشود که آنها به اجبار مافیا کازینو را اداره می کنند. در همین حین کارل با کمک وو زی مقدمات سرقت را آماده میکند. سپس سالواتوره لئونه رئیس کازینو مافیا از شهر لیبرتی سیتی به لاس ونتوراس میاید تا دشمنانش را نابود کند. کارل هم از فرصت استفاده می کند و با کار کردن برای سالواتوره اعتماد او را جلب میکند. در همین حین افسر تنپنی هم کارل را مجبور می کند تا برایش چند ماموریت انجام دهد. سپس افسر تنپنی کارل را به یک روستا متروکه میکشاند و در آنجا به افسر پولاسکی دستور میدهد کارل و افسر هرناندز را بکشد و خودش هم از آنجا میرود. اما افسر پولاسکی موفق نمیشود کارل را بکشد و سعی میکند فرار کند که کارل او را میکشد. در ادامه کارل با مدداگ روبرو میشود که میخواهد خودش را از بالای ساختمان پرت کند. اما موفق نمیشود و کارل او را نجات میدهد و به کمپ ترک اعتیاد میبرد. سپس کارل متوجه میشود که سالواتوره از لاس ونتوراس خارج شده و بعد از خارج کردن کن رزنبرگ و دوستانش با کمک وو زی و دوستان دیگرش از کازینو مافیا سرقت میکنند. در ادامه مدداگ از کمپ اعتیاد در میاید و کارل متوجه میشود که کاخ مدداگ را یک قاچاقچی موادمخدر به نام بیگ پاپا تصرف کرده و کارل به همراه مدداگ بعد از مدت ها به لوس سانتوس برمیگرددند و کارل با کمک وو زی کاخ مدداگ را پس میگیرد و بیگ پاپا را میکشد. سپس مایک تورینو با کارل تماس میگیرد و بعد از اینکه کارل پیش مایک تورینو میرود متوجه میشود برادرش از زندان آزاد شدهاست. پس از آزادی سوییت، کارل و سوییت متوجه میشوند که در مدتی که سوییت در زندان بوده خانواده گروو استریت دوباره ضعیف شده و در حال فروپاشی است. پس با کمک همدیگر تصمیم میگیرند تا مبارزه کنند و قدرت را به خانواده گروو استریت برگردانند. بعد از تلاشهای این دو برادر و قدرتمند شدن دوباره خانواده گروو استریت، سوییت مخفیگاه اسموک را پیدا میکند و به همراه کارل به سراغ او میروند. اما کارل سوییت را متقاعد میکند و به تنهایی به سراغ اسموک میرود و او را میکشد. سپس افسر تنپنی به سراغ کارل میاید و او را مجبور میکند پولهای اسموک را در کیف بگذارد و به او بدهد. سپس افسر تنپنی با یک ماشین آتشنشانی تصمیم میگیرد از شهر فرار کند و سوییت هم از نرده ماشین آویزان میشود تا او نتواند فرار کند. کارل هم افسر تنپنی را تعقیب میکند و در نهایت سوییت را نجات میدهد و افسر تنپنی هم تعادلش را از دست میدهد و از پل گروو استریت سقوط میکند و میمیرد.
شخصیتها
مانند دو بازی قبلی، سن آندریاس چندین بازیگر هالیوود، هنرمندان موسیقی و افراد مشهور دیگر را به عنوان صداپیشگان بازی، در هر دو نقش اصلی و فرعی، نشان میدهد. بسیاری از آنها رپرهای ساحل غربی هستند، که برخی از آنها در زمان انتشار بازی، تنها در جوامع موسیقی زیرزمینی مشهور بودند.
شخصیتها | به انگلیسی | صداپیشگان | توضیحات |
---|---|---|---|
کارل جانسون (سیجی) | Carl Johnson (CJ) | یانگ مای لای | شخصیت اصلی و قابل کنترل بازی |
سوییت جانسون | Sweet Johnson | برادر بزرگتر کارل و رئیس باند گروو استریت. | |
ملوین هریس (بیگ اسموک) | Melvin Harris
(Big Smoke) | دوست سابق کارل جانسون، عضو سابق خانواده گروو استریت که با فرانک تنپنی همدست است و از اشخاص منفی بازی است. | |
لنس ویلسون (رایدر) | Lance Wilson (Ryder) | دوست سابق کارل جانسون، مواد فروش گروو استریت، همدست با بیگ اسموک و فرانک تنپنی و از اشخاص منفی بازی است. | |
کندل جانسون | Kendl Johnson | خواهر کوچکتر کارل و دوستدختر سیزار ویالپاندو. | |
برایان جانسون | Bryan Johnson | برادر کوچکتر کارل که در سال ۱۹۸۷ در یک حادثه کشته شد (در داستان حضور ندارد). | |
بورلی جانسون | Beverly Johnson | مادر خانواده جانسون که به دستور فرانک تنپنی و بیگ اسموک، توسط بالاس ها به قتل رسیده است. (در داستان حضور ندارد). | |
سیزار ویالپاندو | Cesar Vialpando | دوست پسر کندل جانسون، دوست صمیمی کارل جانسون و عضو گنگ واریوس لوس ازتکاس. | |
افسر فرانک تنپنی | Officer Frank Tenpenny | کاراکتر منفی بازی، رئیس پلیس سن آندریاس و رهبر تیم C.R.A.S.H. | |
افسر ادی پولاسکی | Officer Eddie Pulaski | عضو تیم C.R.A.S.H، معاون افسر فرانک تنپنی. | |
افسر جیمی هرناندز | Officer Jimmy Hernandez | همکار فرانک تنپنی و ادی پولاسکی. | |
جفری کراس
(اوجیلوک) | Jefferey Cross
(OG Loc) | رپر و عضو سابق گروو استریت، دوست سابق کارل جانسون و رقیب مد داگ. | |
جیزی بی | Jizzy B | مالک بزرگترین کلوپ شبانه در سن فیرو. | |
تی-بون مندز | T-Bone Mendez | رئیس یک باند گانگستری در شهر سن فیرو و از همکاران جیزی. | |
مارک وین
(بی داپ) | Mark Wayne
(B Dup) | عضو سابق گروو استریت، یکی از مواد فروشهای نزدیک به گروو استریت. ارباب بیگ بیر و همدست با بیگ اسموک و فرانک تنپنی. | |
بری تورن
(بیگ بیر) | Barry Thorne
(Big Bear) | عضو سابق گروو استریت، یکی از دوستان کارل و نوچهٔ بی داپ. | |
مایک تورینو | Mike Toreno | یک مامور دولتی که به صورت مأمور مخفی و جاسوس با جیزی بی و تی-بون شریک است. | |
وو زی مو | Wu Zi Mu | دوست صمیمی کارل جانسون که نابینا است و اصالتاً اهل چین میباشد (او بیزنس منی قهار میباشد). | |
کن روزنبرگ | Ken Rosenberg | دوست کارل جانسون و رئیس سابق کازینو که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی نیز حضور داشتهاست. | |
کاتالینا | Catalina | دختر عموی سیزار و دوست دختر کارل جانسون و کلود اسپید، که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳ نیز حضور داشتهاست. | |
مد داگ | Madd Dogg | خواننده رپ که در تپههای واین وود کاخ دارد. | |
بیگ پاپا | Big Poppa | قاچاقچی موادمخدر و عضو باند واگوس. وی کاخ مد داگ را بالا کشید. | |
افسر رالف پندلبری | پلیسی که به دست فرانک تنپنی به قتل رسیده. | ||
کنت پاول | Kent Paul | از دوستان کن روزنبرگ که در اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی نیز حضور داشتهاست. | |
ماکسر | Maccer | دوست کنت پاول و کن رزنبرگ. | |
تروث | Truth | هیپی و دوست صمیمی کارل. | |
زیرو | Zero | مهندس، از دوستان تروث و مغازه دار لوازم الکتریکی. | |
جترو | Jethro | از افرادی که توسط تروث به کارل جانسون و سیزار ویالپاندو معرفی شد. وی در گاراژ کارل جانسون کار میکند. | |
دواین | Dwayne | هات داگ فروش در سن فیرو. توسط تروث به کارل جانسون و سیزار ویالپاندو معرفی شد. وی در گاراژ کارل جانسون کار میکند. | |
فردی | Freddy | فردی از گروه واگوسها که گویا زمانی با اوجی لوک دوست بوده ولی پس از آزادی اوجی لوک توسط او و کارل جانسون به قتل میرسد. | |
کلود اسپید | Claude Speed | دوست پسر جدید کاتالینا و شخصیت اصلی بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳. | |
ماریا لاتوره | Maria Latore | خدمت کار کازینوی مافیا که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳ نیز حضور داشتهاست. | |
سالواتوره لئونه | Salvatore Leone | رهبر مافیای لئونه و رئیس کازینو مافیا، که در بازی اتومبیلدزدی بزرگ ۳ نیز حضور داشتهاست. | |
ران فا لی | Ran Fa Li | رئیس ووزی و سرمایه گزار اصلی کازینو چهار اژدها و از رئسای باند ووزی، شریک تجاری کارل جانسون. | |
گاپی | Guppy | دست راست ووزی. | |
دنیس رابینسون | Denise Robinson | از دوست دختران کارل جانسون. | |
میلی پرکینز | Millie Perkins | از دیگر دوست دختران کارل جانسون. | |
میشل کن | Michelle Cannes | از دیگر دوست دختران کارل جانسون. | |
هلنا وانکستین | Helena Wanksetin | از دیگر دوست دختران کارل جانسون. | |
باربارا اسکترنوارت | Barbara Schternvart | از دیگر دوست دختران کارل جانسون. | |
کتی ژان | Katie Zhan | از دیگر دوست دختران کارل جانسون. | |
بنی | Benny | مشتری میلی دوست دختر کارل جانسون. | |
ریس پیر | Old Reece | آرایشگر نزدیک به گروو استریت. | |
امت | Emmet | اسلحه فروش نزدیک به گروو استریت. | |
جوز | Jose | یکی از دوستان سیزار و یک لئو رایدر قهار. عضو گنگ واریوس لوس ازتکاس. | |
کلونل فاهربرگر | Colonel Fuhrberger | کسی که کارل جانسون و رایدر از او دزدی کردند. عضو سابق ارتش. | |
آلن کرافورد | Alan Crewford | مدیر برنامه سابق مد داگ. | |
کین | Kane | یکی از گانگسترهای معروف باند بالاس. | |
ویزل کوچولو | Little Weasel | عضو باند بالاس. | |
آقای ویتیکر | Mr.Whittaker | کسی که کاتالینا برای او دزدی میکند. | |
درک | Derek | صاحب پمپ بنزینی که کارل جانسون و کاتالینا از آن دزدی کردند. | |
سو شی مو | Su Xi Mu | دست راست ران فا لی. | |
شیر کوچولو | Little lion | یکی از دشمنهای ووزی و کارل جانسون. | |
جانی سینداکو | Johnny Sindacco | یکی از شریکهای سرمایهدار بزرگ کازینو مافیا و دوست کن رزنبرگ. | |
مایک | Mike | بادیگارد سالواتوره. | |
تونی | Tony | طوطی سخن گوی سالواتوره. |
توسعه
راکاستار نورث درست بعد از انتشار اتومبیلدزدی بزرگ: وایس سیتی در اواخر سال ۲۰۰۲، توسعهٔ سن آندریاس را آغاز کرد. مدت زمان توسعهٔ سن آندریاس یک سال از بازی قبلی که فقط در عرض ۹ ماه توسعه یافت بیشتر بود؛ بنابراین زمان تخمینی توسعهٔ این بازی یک سال و نه ماه است. آرون گاربوت مدیر هنری، روند توسعهٔ وایس سیتی را «بسیار شدید» و «کوتاه» اعلام کرد و ادامه داد: «ما وقت زیادی برای بررسی نداشتیم. بسیار موردی بود که بدانیم چه کاری باید انجام دهیم و آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم.». سم هوسر تهیه کنندهٔ اجرایی گفت که اعضای تیم «فشار بسیار زیادی بر خود وارد میکردند» تا اطمینان حاصل کنند که با سن آندریاس «هر کاری که از انتظارات مردم فراتر است را ممکن است انجام دهند.». برخی از توسعه دهندگان در مورد شرایط کاری تحمیل شده توسط راکاستار در طول توسعهٔ سن آندریاس نگران بودند؛ زیرا آنها نتوانسه بودند تا پس از اتمام پروژهٔ وایس سیتی استراحت کافی داشته باشند. گری فورمن برنامهنویس قدیمی راکاستار، از این میترسید که شرکت وارد یک «بحران ابدی» شده باشد؛ زیرا ساعات کاری برخی از توسعه دهندگان به ۱۷ ساعت در روز میرسید. علاوه بر این، برخی از توسعه دهندگان با سم هوسر اختلاف نظر داشتند که باعث شد از تولید بازی فاصله بگیرند.
طبق گزارش وال استریت ژورنال، سن آندریاس با بودجهٔ تخمینی ۱۰ میلیون دلار آمریکا، گرانترین بازی راکاستار نورث در زمان انتشار بود و از بودجهٔ ۵ میلیونی وایس سیتی پیشی گرفت. در آن دوران شرکت راکاستار گیمز در حال توسعه بازی دیگری به نام جنگجویان بود. عرضه جنگجویان که در ابتدا برای عرضه در سال ۲۰۰۴ برنامهریزی شده بود، برای کمک بیشتر به توسعه سن آندریاس و استفاده از منابع اضافی برای بازی، برای سال ۲۰۰۵ به تعویق افتاد. در طول توسعه، رئیس راکاستار نورث، لسلی بنزیه امیدوار بود که سن آندریاس سری اتومبیلدزدی بزرگ را دوباره تعریف میکند و «انقلابی در ارزشهای تولید بازیهای ویدیویی و گیمپلی باز ایجاد میکند».
تحقیق و طراحی جهان آزاد
وقایع بازی در آغاز دهه ۱۹۹۰ در ایالت خیالی سن آندریاس با الهام از ایالتهای کالیفرنیا و نوادا در ایالات متحده اتفاق میافتد. این بازی برخلاف دو بازی قبلی که فقط از یک شهر الهام گرفته بودند، دارای سه کلانشهر است: لوس سانتوس، سن فیرو و لاس ونتوراس که به ترتیب برگرفته از لس آنجلس، سانفرانسیسکو و لاس وگاس هستند و نقشه سه برابر بزرگتر از یکی در معاون شهر دیده شدهاست. سن آندریاس قبلاً در اولین اتومبیل سرقت بزرگ (۱۹۹۷) ظاهر شده بود. با این حال، فقط به صورت دو بعدی و برگرفته از سانفرانسیسکو نمایش داده شد. گاربوت گفت که او نمیخواهد بازی «به خاطر آن» بزرگ باشد و او و تیمش در راکاستار «میتوانستند اتومبیلدزدی بزرگ ۳ یا وایس سیتی را بسیار بزرگتر کنند و به سادگی همان را تکرار کنند. مایلها چیزها را پشت سر هم میآوریم، و چیزهایی را که داشتیم به دست میآوریم، اما هیچکس نمیخواهد مایلها از ساختمانهای یکسان رانندگی کند.» هدف تیم و گاربوت با دنیای بازی ایجاد «عمق» در کاوش بازی بود تا هر شهر را متفاوت جلوه دهند، حتی اگر به یک سناریو تعلق داشته باشند. او اظهار داشت: میخواهم احساس کنم میتوانم در هر نقطه توقف کنم و چیزهای جدیدی کشف کنم، میخواهم احساس کنم میتوانم از هر سقفی بالا بروم، میخواهم نقشه را بشناسم و بفهمم کجا هستم. دن هوسر، یکی از نویسندگان بازی به تلاش تیم توسعه برای اینکه هر کلانشهر «شهر اسباب بازی» یا چیزی «مربع گونه» جلوه نکند، اشاره کرد و گفت که بازی «بازی روند واقعاً خوبی دارد که به طور طبیعی در محیط آن ایجاد شدهاست.».
ما لسآنجلس، کل فضای گروهبازی و فرهنگ خیابانی را دوست داریم. آن زمان [اوایل دهه ۹۰] در لس آنجلس بسیار مهم است و ما مدتها پیش میدانستیم که فرنچایز باید به آنجا برسد. ما ساحل شرقی را در جیتیای ۳ انجام داده بودیم، و سپس میامی دهه ۸۰ را با وایس سیتی انجام دادیم؛ بنابراین رفتن به لس آنجلس در اوایل دهه ۹۰ برای ما مکانی واضح به نظر میرسید.
دن هوسر، در گفتگو با الکترونیک گیمینگ مانثلی در ژانویه ۲۰۰۵.
تیم راکاستار جستجوهای طولانی مدتی را برای تکرار شهرهای مختلف در بازی انجام داد. همه اعضای سازنده در هر شهری که بازی بر اساس آن است، به یک دوربین مجهز بودند و از مکانهای مختلف عکس میگرفتند. گاربوت این تجربه را اینگونه توضیح داد: «ما یک سفر جادهای بزرگ داشتیم و در سراسر ایالات متحده در کاروانی از لینکلن تاون کار رانندگی کردیم… در هر شهر توقف کردیم و آنجا ماندیم تا تقریباً از هر اینچ عکس بگیریم. واقعاً حماسی بود. شجاعترینهای ما در گروههای کوچکتر به مناطق ترسناکتر، درست به قلب قلمرو باند لسآنجلس برده شدند.» دن هوسر اظهار داشت که گروهی از کاوشگران و هنرمندان از هر محله بورلی هیلز، کالیفرنیا، «بهترین کازینوهای» لاس وگاس و سایر مناطق حاشیهای لس آنجلس عکس گرفتند، همانطور که توسط یوروگیمر گزارش شدهاست: «[آنها] از همه مربیان در محلههای یهودی نشین روی سیم تلگراف با کاناپهها در خیابانها، گروههای تبهکار در حال گشت و گذار، لورایدرها و همه جا در این بین بازدید کردند.». محلهها، پلها و فضای داخلی قابل کاوش بازی بر اساس مکانهای واقعی هر شهر بود. به عنوان مثال، توسعههای شهری در لوس سانتوس از کامپتون، کالیفرنیا الهام گرفتهاند. پلی قرمز که در شمال غربی سان فیرو واقع است از پل معروف گلدن گیت الهام گرفته شدهاست. کازینوهای لاس ونتوراس تحت تأثیر کازینوهای لاس وگاس قرار گرفته و در داستان بازی نقش داشتند. همانطور که دن هاوسر بیان میکند، راکاستار برنامهریزی کرد تا فضایی با چشماندازهای زیادی بسازد تا اطمینان حاصل شود که ماموریتهای بازی «تمام بهترین داراییهای نقشه را به نمایش میگذارد.»
برخی از بازیکنان نقشههای وایس سیتی را بیش از حد صاف یافتند. دن هوسر با این موضوع موافقت کرد: «برای رانندگی خوب، یکی از چیزهایی که ما از دست دادیم تپهها بود. این فقط بعد سوم را اضافه میکند؛ بدون بیرون کردن آنقدرها سرگرم کننده نیست.» دن هاوسر در مورد کوههای بازی اظهار داشت: «یکی از چیزهایی که حومه شهر به شما میدهد کوه است. شما قبلا هرگز در یک بازی جیتیای کوه نداشتهاید. ایده اینکه بتوانید از لس آنجلس و از طریق حومه شهر رانندگی کرده و با بالا رفتن از یک کوه به سانفرانسیسکو و به وگاس برسید بسیار عجیب است و احساس شگفت انگیزی دارد!» گاربوت از وجود تپهها، جنگلها و بیابانهایی که در قسمتهای قبلی نبودند ابراز خرسندی کرد: «من عاشق حومه شهر [بازی] هستم. بیرون رفتن از شهر در زمینهای غلتان، مزارع، رودخانهها، جنگلها، بیابانها و تپهها به آدم احساس تازگی میدهد. کوه فوقالعاده است – نزدیک به نیم مایل [۸۰۰ متر] ارتفاع دارد و فقط کمتر از یک دقیقه طول میکشد تا با یک هلیکوپتر از پایگاه خود به بالای آن پرواز کنید… و خوب است. مدت طولانی تری معامله کنید تا چرخه پایین بیاید.» گاربوت گفت که او و سازندگان از تکنیکهای رویهای زیادی در چمن و گیاهان برای جان بخشیدن به کوه و زمین استفاده کردهاند: «چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد. من واقعاً فکر نمیکنم هیچ بازی قبلاً به این سطح از مقیاس دست یافته باشد در حالی که چیزی را حفظ کردهاست. مانند این سطح از جزئیات.» به گفته یکی توسعه دهندگان بازی، جان وایت، نقشه سن آندریاس مساحتی معادل ۳۶٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۴٬۰۰۰ مایل مربع) دارد.
الهامگیری از واقعیت
در هنگام نوشتن طرح، راک استار از وقایعی الهام گرفت که در اوایل دهه ۹۰ رخ داد. رقابت بین باندهای خیابانی بلادز و کریپس بهعنوان الهامبخش رقابت بین خانوادههای گروو استریت و بالاس (باندهای اصلی بازی) مورد استفاده قرار گرفت. سم هوسر شیفتگیاش به ظاهر و لباس اعضای باند و تمایلش به نمایندگی از آن در سن آندریاس را بازگو کرد: «خب، بعد از میامی در دهه ۸۰ چه میگذرد؟ خب، البته، بلادز و کریپس و فرهنگ باندبازی اوایل دهه ۹۰ لسآنجلس. یادم میآید که در آن زمان در بریتانیا بودم و کاملاً منفجر میشد. مجذوب و وحشتزده شدهاند. مجذوب ظاهرشان - آنها به طرز شگفتانگیزی لباس میپوشند - اما این بچهها همه شبیه سربازان هستند و مانند ارتش با آنها رفتار میشود و این چیزهای بسیار جدی و ترسناکی است.» به گفته دن هوسر، تیم بر این تمرکز داشت که سن آندریاس را صرفاً در مورد باندها نسازد و میخواست همه عناصر روایی را به هم متصل کند و در عین حال منطقی باشد. دیجی پوه، که در آن زمان به عنوان یکی از نویسندگان جمعه (۱۹۹۵) شناخته میشد؛ برای جدا کردن دیدگاه بریتانیایی در مورد فرهنگ باند لس آنجلس از فیلمنامه و جدا کردن دیدگاه بریتانیایی در مورد فرهنگ باندهای لس آنجلس استخدام شد، زیرا راکاستار نورث بیشتر از ساکنان بریتانیا تشکیل شده بود. ۱۸۹ دیجی پوه در مورد دیدگاه فیلمنامه اظهار داشت: «یک چیزی که من را کمی عصبی میکند این است که این یک بازی در مورد ضرب و شتم گروهی است، که واقعاً اینطور نیست». در تبلیغات بازی، خانوادههای گروو استریت به عنوان خانوادههای نارنجی گروو شناخته میشدند. بازی اپیدمی کراک را به تصویر میکشد که شامل افزایش مصرف مواد مخدر در شهرهای بزرگ ایالات متحده بین دهه ۸۰ و ابتدای دهه ۹۰ میلادی بود و نقش تأثیرگذاری در روایت داشت.
رویدادهای واقعی زندگی که شامل افسران پلیس میشد نیز الهامبخش وقایع سن آندریاس بودند. رسوایی رمپارت اداره پلیس لس آنجلس، که مربوط به پروندههای مختلف فساد پلیس در واحد ضد باند «منابع اجتماعی» علیه باند خیابانی هودلومز در پایان دهه ۹۰ بود، یکی از داستانهای الهامبخش بازی بود. یکی دیگر از داستانهای الهامبخش، شورشهای ۱۹۹۲ لسآنجلس بود که پس از این که هیئت منصفه افسران پلیس لس آنجلس، سه سفیدپوست و یک اسپانیاییتبار را متهم به تجاوز به راننده سیاهپوست رادنی کینگ پس از تعقیب و گریز با سرعت بالا تبرئه کرد، رخ داد.
برای نوشتن روایت بازی، راکاستار از فیلمهای هالیوود با جنبههای مختلف داستان و شخصیتها الهام گرفت. دن هوسر توصیف کرد که تیم توسعه «صدها فیلم را تماشا کردند تا حال و هوای کالیفرنیا را وارد بازی کنند». این در حالی است که گاربوت میگوید او و تیم همیشه به «هر فیلم مرتبط» علاقهمند بودهاند. یکی از این الهامات از فیلم پسرا تو محله (۱۹۹۱) با اشاره به سبک گنگستری دهه ۹۰ بهدست آمد. ارائه رقابتهای باندها در تهدیدی برای جامعه (۱۹۹۳) و رنگها (۱۹۸۸) بر نمایش باندهای لوس سانتوس تأثیر گذاشت. شان پن، برادر صداپیشه ادی پولاسکی، کریس پن، یکی از بازیگران اصلی رنگها است. فیلمهای اکشن هواپیمای محکومین (۱۹۹۷) و نابودگر ۲: روز داوری (۱۹۹۱) در مأموریت «پیوستن مجدد خانوادهها» مورد اشاره قرار میگیرند؛ زمانی که سیجی سعی میکند برادر بزرگترش سوییت را در متل نجات دهد در حالی که توسط پلیس تعقیب میشود. تأثیرات و شباهتهای دیگر از فیلمهایی مانند نیو جک سیتی (۱۹۹۱) و عزت (۱۹۹۲) نیز در این بازی دیده میشوند.
موسیقی متن
همچون دو بازی قبلی، در اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس نیز موسیقی برگرفته از تاریخی است که بازی در آن جریان دارد.
در سن آندریاس یازده ایستگاه رادیویی وجود دارد: دبلیوسیتیآر (رادیوی گفتوگو)، مستر ساندز ۹۸٫۳ (ریر گروو، پخش بسیاری از آهنگهای قدیمی فانک و سولهای نمونه برداری شده توسط هنرمندان دههٔ ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ هیپ هاپ)، کی-جاه وست (داب و رگی، الگوبرداری شده از کی-جاه اتومبیلدزدی بزرگ ۳)، سیاسآر (نیو جک سوینگ، سول مدرن)، رادیو ایکس (آلترناتیو راک، هوی متال و گرانج)، رادیو لوس سانتوس (گنگستا رپ)، اساف-یوآر (هاوس)، بونس افام (فانک)، کی-دیاستی (راک کلاسیک)، کی-رز (کانتری) و پلیبک افام (هیپ هاپ کلاسیک).
پخش موسیقی در سن آندریاس نسبت به بازیهای قبلی بهبود یافتهاست. در بازیهای قبلی این سری، هر ایستگاه رادیویی عمدتاً یک فایل صوتی تک حلقهای بود که هر بار آهنگها، اطلاعیهها و تبلیغات مشابهی را به ترتیب پخش میکرد؛ اما در سن آندریاس، هر بخش بهطور جداگانه برگزار میشود و بهطور تصادفی «ترکیب» میشود، که اجازه میدهد آهنگها با ترتیبهای مختلف پخش شوند، اعلانها برای آهنگها هر بار متفاوت باشند و رویدادهای طرح در ایستگاهها ذکر شوند. این سیستم در اتومبیلدزدی بزرگ ۴ نیز به کار رفت. در دبلیوسیتیآر بهجای پخش موسیقی، اجرای کلامی توسط بازیگرانی مانند اندی دیک پخش میشود که بهعنوان مجری برنامههای تاک شو و تماسگیرندگان شنونده در قالب تقلید از برنامههای رادیویی گفتوگو اجرا میکنند.
در نسخهٔ فارسی این بازی آهنگهای رادیو کاملاً متفاوت است و تمام ایستگاههای رادیویی عمدتاً به پخش آهنگهای پاپ ایرانی دههٔ ۱۳۸۰ میپردازند. نسخهٔ فارسی این بازی دو بار در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در ایران منتشر شدهاست. ناشر اول، دیالوگها را کاملاً دوبله کرده و ناشر دوم، با استفاده از همان صدای دوبلهٔ قبلی، مدل ماشینهای ایرانی را جایگزین ماشینهای اصلی کردهاست.
نسخههای آیاواس، ویندوز و اکسباکس این بازی شامل یک ایستگاه رادیویی اضافی هستند که با پخش فایلهای امپی۳ وارد شده توسط کاربر، از آهنگهای موسیقی سفارشی پشتیبانی میکند و به بازیکنان اجازه میدهد در حین انجام بازی به موسیقی مورد علاقهٔ خود گوش دهند. این ویژگی در نسخهٔ پلیاستیشن ۲ بازی یا هنگام بازی در اکسباکس ۳۶۰ در دسترس نیست.
بازتابها
گردآورنده | امتیاز | |||
---|---|---|---|---|
آیاواس | رایانه شخصی | پلیاستیشن ۲ | اکسباکس | |
متاکریتیک | ۸۴/۱۰۰ | ۹۳/۱۰۰ | ۹۵/۱۰۰ | ۹۳/۱۰۰ |
ناشر | امتیاز | |||
---|---|---|---|---|
آیاواس | رایانه شخصی | پلیاستیشن ۲ | اکسباکس | |
گیماسپات | ن/م | ۹/۱۰ | ۹٫۶/۱۰ | ۹٫۲/۱۰ |
آیجیان | ۸٫۳/۱۰ | ۹٫۳/۱۰ | ۹٫۹/۱۰ | ۹٫۵/۱۰ |
TouchArcade | ن/م | ن/م | ن/م |
ناشر | جایزه |
---|---|
بهترینهای آیجیان ۲۰۰۴ | بازی سال پلیاستیشن ۲ بهترین بازی اکشن پلیاستیشن ۲ بهترین داستان پلیاستیشن ۲ |
بهترینها و بدترینهای گیماسپات ۲۰۰۴ | بهترین بازی پلیاستیشن ۲ بهترین بازی اکشن ماجراجویی انتخاب خوانندگان — بهترین بازی اکشن ماجراجویی پلیاستیشن ۲ انتخاب خوانندگان — بازی سال پلیاستیشن ۲ بهترین صداگذاری جالبترین بازی |
جوایز بازیهای ویدئویی اسپایک ۲۰۰۴ | بازی سال بهترین عملکرد توسط انسان (مرد) بهترین بازی اکشن بهترین موسیقی متن |
در هنگام انتشار، اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس با تحسین بسیاری مواجه شد. با توجه به بازبینی جمعی متاکریتیک، در دور پنجم نسخهٔ پلیاستیشن ۲ امتیاز میانگین ۹۵ از ۱۰۰ را بهدستآورد. آیجیان امتیاز این بازی را ۹٫۹ از ۱۰ (بالاترین امتیاز که تا به حال به یک بازی پلیاستیشن ۲ داده شده) داد و آن را «تعریف نرمافزار» برای پلیاستیشن ۲ نامید. گیماسپات به این بازی امتیاز ۹٫۶ از ۱۰ را داد و جایزه بهترین انتخاب را به آن داد. جف گرستمن گفت: «سن آندریاس قطعاً با نام اتومبیلدزدی بزرگ زندگی میکند. در واقع، سن آندریاس بهترین بازی در این سبک است». سن آندریاس همچنین امتیاز A را از وانآپ.کام و امتیاز ۱۰ از ۱۰ از مجلهٔ رسمی پلیاستیشن را دریافت کرد. تمجیدهای معمول از بازی، شامل نقشهٔ گستردهٔ ایالت سان آندریاس و داستان جذاب داستان و صداگذاری آن بود، همچنین بیشتر انتقادات از این بازی حول ضعفهای گرافیکی، مدلهای ضعیف شخصیتها و تفکیک پایین بافتها بود؛ همچنین مسائل کنترل مختلف به ویژه با هدفیابی به سمت دشمن. برخی از منتقدان گفتند در حالی که محتوای جدید بسیاری به سن آندریاس اضافه شدهاست، تنها کمی از آنها به خوبی اجرا شدهاست.
با این حال، از زمان انتشار آن، سن آندریاس به عنوان یکی از بزرگترین بازیها در تمام زمانها در نظر گرفته شدهاست، که در رتبه ۲۷ در رتبهبندی ۱۰۰ بازی برای بازی امروز مجلهٔ اج قرار دارد. اج در وصف این بازی گفت این بازی «بیان نهایی آزادی» است، قبل از اینکه نسل بعدی کنسولها همه چیز را بههم بریزند. این بازی در سال ۲۰۱۵ در لیست ۱۵ بازی برتر از سال ۲۰۰۰ وبگاه یواس گیمر قرار گرفت.
فروش و موفقیت تجاری
اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس در عرض شش روز پس از عرضه در ایالات متحده، ۲٫۰۶ میلیون نسخه فروخت. در بریتانیا، این بازی در عرض دو روز حدود ۲۴ میلیون پوند و به میزان حدود ۶۷۷٬۰۰۰ نسخه فروخت. همچنین ظرف نه روز بیش از ۱ میلیون نسخه فروخت. این بازی تبدیل به پرفروشترین بازی سال ۲۰۰۴ شد و فقط در در ایالات متحده آمریکا، ۵٫۱ میلیون نسخه از آن در این سال به فروش رسید.
تا مارس ۲۰۰۵، ۱۲ میلیون از نسخهٔ پلیاستیشن ۲ این بازی به فروش رسید و در صدر فهرست پرفروشترین بازیهای ویدئویی پلی استیشن ۲ قرار گرفت. این بازی جایزهٔ «الماس» را از طرف انجمن ناشران تفریحی و سرگرمی دریافت کرد که حاکی از فروش حداقل ۱ میلیون نسخه از این بازی در خاک انگلستان بود. تا ۲۶ مارس ۲۰۰۸ طبق گفتهٔ تیک-تو اینتراکتیو، از اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس ۲۱٫۵ میلیون نسخه به فروش رسیدهاست. کتاب رکوردهای جهانی گینس سال ۲۰۰۹ این بازی را به عنوان موفقترین بازی پلیاستیشن ۲ فهرست کرده و از مجموع ۲۱٫۵ میلیون نسخه در همه فرمتها، ۱۷٫۳۳ میلیون نسخه از نسخهٔ پلیاستیشن ۲ این بازی فروخته شدهاست. در سال ۲۰۱۱، کوتاکو گزارش داد که اتومبیلدزدی بزرگ: سن آندریاس ۲۷٫۵ میلیون نسخه در سراسر جهان فروختهاست.
جنجالها و حواشی
مد قهوه داغ
با انتشار مود قهوه داغ در سال ۲۰۰۵ برای ویندوز، بازتابهای فراوانی برای این مود به وجود آمد. در مود قهوه داغ، شخصیت اصلی بازی، کارل جانسون، شروع به آمیزش جنسی با دوست دختر مورد نظرش در بازی میکند. نام این مود، از پیشنهاد دوست دختر شخصیت اصلی به او در بازی، برای خوردن قهوه در خانهاش، یک واژهگزینی خوشایند برای آمیزش جنسی است. در بازی اصلی (بدون مود)، پس از این پیشنهاد دوربین بیرون از خانه میماند و کمی تکان میخورد؛ اما با نصب مود قهوه داغ دوربین به داخل خانه وارد میشود و کاربر میتواند در یک مینی گیم و با لباسهای پوشیده، آمیزش جنسی انجام دهد. البته این اولین صحنه آمیزش جنسی در سری بازیهای اتومبیل دزدی بزرگ نیست و در بازیهای دیگر این سری هم آمیزش جنسی اتفاق افتادهاست.
اگرچه این مود بعد از مدتی بهطور کامل از کار افتاد و تنها چند وقت پس از انتشار مود برای کامپیوتر در ۹ ژوئن ۲۰۰۵ فعال باقی ماند، و حتی در نسخههای پلیاستیشن ۲ و اکسباکس هم از کار افتاد ولی بعد از آن، مردم راههایی را برای راهاندازی دوبارهٔ این مود با استفاده از ابزارهای هک پیدا کردند. در میانههای ژوئیه ۲۰۰۵، کشف این بازیکوتاه اختلاف نظرهای زیادی را از قانونگذاران و سیاستمداران به همراه داشت و باعث دوباره به رتبه کشیدن بازی به عنوان بازی بزرگسالان توسط نظام ردهبندی سنی بازیهای ویدئویی شد.
دنبالهها
پس از موفقیت این عنوان، راکاستار آن را با دو بازی دستی ساختهشده توسط راکاستار لیدز دنبال کرد: اتومبیلدزدی بزرگ: ماجراهای لیبرتی سیتی که در اواخر دهه ۱۹۹۰ اتفاق میافتد و اتومبیلدزدی بزرگ: ماجراهای وایس سیتی که در اواسط دهه ۱۹۸۰ اتفاق میافتد. هر دو عنوان برای پلیاستیشن همراه توسعه داده شدند و به ترتیب به عنوان پیش درآمدهای اتومبیلدزدی بزرگ ۳ و وایسسیتی طراحی و معرفی شدند، اگرچه برخی از عناصر معرفی شده در سن آندریاس مانند نیاز به خوردن و ورزش و شنا را حذف کردند (اگرچه ماجراهای وایسسیتی دوباره آنها را به بازی آورد، اما با قابلیت محدود). این سری با اتومبیلدزدی بزرگ ۴ در سال ۲۰۰۸ و اتومبیلدزدی بزرگ ۵ در سال ۲۰۱۳ ادامه یافت.
یادداشتها
- ↑ پورت به آیاواس، اندروید، ویندوز فون، فایر اواس، اکسباکس ۳۶۰ و پلیاستیشن ۳ توسط گروو استریت گیمز
- ↑ The Definitive Edition
- ↑ Banshee
- ↑ Bloods
- ↑ Crips
- ↑ WCTR
- ↑ Master Sounds 98.3
- ↑ K-Jah West
- ↑ CSR
- ↑ Radio X
- ↑ Radio Los Santos
- ↑ SF-UR
- ↑ Bounce FM
- ↑ K-DST
- ↑ K-Rose
- ↑ Playback FM
- ↑ Jeff Gerstmann
- ↑ The Association for UK Interactive Entertainment (ELSPA)
- ↑ Hot Coffee
منابع
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas". War Drum Studios. Archived from the original on 19 January 2016. Retrieved 6 January 2016.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for PlayStation 2–Release Summary". گیماسپات. سینت. Archived from the original on 18 December 2008. Retrieved 2008-02-03.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas–Release Summary". GameSpot. CNET. Archived from the original on 13 October 2007. Retrieved 2008-02-03.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for Xbox–Release Summary". GameSpot. CNET. Archived from the original on 2009-01-14. Retrieved 2008-02-03.
- ↑ "Take-Two News Release". Archived from the original on 18 October 2015. Retrieved 4 April 2011.
- ↑ Swider, Matt (12 December 2013). "GTA: San Andreas available for iOS now, coming to Android 'soon'". تکریدار. Archived from the original on 6 December 2017. Retrieved 17 December 2019.
- ↑ Diener, Matthew (19 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas steals a bike, makes its way to Google Play". پاکت گیمر. Archived from the original on 7 October 2019. Retrieved 17 December 2019.
- ↑ Gilbert, Ben (27 January 2014). "GTA: San Andreas now available for (some) Windows Phones weeks late". انگجت. Archived from the original on 10 February 2019. Retrieved 17 December 2019.
- ↑ Farokhmanesh, Megan (15 May 2014). "Grand Theft Auto trilogy launches for Amazon Fire TV, Kindle Fire". پولیگان. Archived from the original on 28 August 2019. Retrieved 17 December 2019.
- ↑ Leadbetter, Richard (30 October 2014). "GTA: San Andreas HD on Xbox 360 is a mobile port". یوروگیمر. Gamer Network. Archived from the original on 1 November 2014. Retrieved 31 October 2014.
- ↑ Harradence, Michael (16 November 2015). "GTA San Andreas for PS3 gets rated for upcoming re-release". PlayStation Universe. Archived from the original on 17 November 2015. Retrieved 18 November 2015.
- ↑ Clover, Juli (11 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas Hits the U.S. App Store". MacRumors. Archived from the original on 11 December 2016. Retrieved 17 January 2018.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas". iTunes. 9 November 2014. Archived from the original on 12 December 2016. Retrieved 17 January 2018.
- ↑ Good, Owen (15 September 2011). "GTA IV Overtakes San Andreas in Lifetime Sales". Kotaku. Archived from the original on 31 May 2016. Retrieved 22 May 2016.
- ↑ Gaston, Martin (26 November 2016). "Grand Theft Auto: San Andreas will be released for iOS and Android in December". گیماسپات. Archived from the original on 22 March 2016. Retrieved 17 January 2018.
- ↑ van Allen, Eric (1 December 2015). "Grand Theft Auto: San Andreas released on PSN today". آیجیان. Archived from the original on 27 January 2018. Retrieved 17 January 2018.
- ↑ Gerstmann, Jeff (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیماسپات. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 20 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ "GTA San Andreas — Gangs". Gta-sanan.ucoz.net. Retrieved 5 February 2011.
- ↑ Dunham, Jeremy (25 October 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". آیجیان. Ziff Davis. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ Guinness (February 2009). Guinness World Records 2009 Gamer's Edition. pp. 108–109. ISBN 978-1-904994-45-9.
GTA: San Andreas is the best-selling PlayStation 2 game of all time, with a massive 17.33 million copies sold.
- ↑ Helgeson, Matt. "Ten Celebrities You Forgot Were Grand Theft Auto Voice Actors". Game Informer (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-28.
- ↑ Kushner, David (2014). O Grande Fora da Lei: A Origem do GTA (به پرتغالی). Rio de Janeiro: Darkside. ISBN 978-85-66636-32-1.
- ↑ "The Making Of Grand Theft Auto: Vice City". اج. 7 December 2002. p. 2. Archived from the original on 10 December 2012. Retrieved 23 September 2021.
- ↑ Garratt, Patrick (14 June 2004). "Rockstar Speaks: The Art of GTA San Andreas". یوروگیمر. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 23 September 2021.
- ↑ Doree, Adam (2 March 2004). "Rockstar Announces GTA: San Andreas". Kikizo. Archived from the original on 26 October 2021. Retrieved 23 September 2021.
- ↑ Prince, Marcelo (December 21, 2004). "Go big or go broke". The Wall Street Journal. p. 43. Retrieved August 24, 2021 – via Ottawa Citizen.
- ↑ Prince, Marcelo (December 21, 2004). "Videogame Publishers Place Big Bets on Big-Budget Games". The Wall Street Journal. Retrieved August 24, 2021.
- ↑ Kushner, David (3 April 2012). Jacked: The Outlaw Story of Grand Theft Auto. Turner Publishing Company. p. 117. ISBN 978-0-470-93637-5.
- ↑ "GTA: San Andreas to be unveiled in June". GamesRadar. 15 April 2004. Archived from the original on 30 October 2021. Retrieved 23 September 2021.
- ↑ Sulic, Ivan (19 May 2004). "San Andreas - First-Look". IGN. Archived from the original on 30 October 2021. Retrieved 24 September 2021.
- ↑ Garratt, Patrick (14 June 2004). "Dan Houser: The GTA San Andreas interview". Eurogamer. Archived from the original on 30 October 2021. Retrieved 24 September 2021.
- ↑ "GTA: San Andreas EGM Afterthoughts from 1UP.COM". 1UP.com. Ziff Davis. January 2005. Archived from the original on 7 February 2005. Retrieved 30 September 2021.
- ↑ Bramwell, Tom (18 May 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas". Eurogamer. Archived from the original on 7 November 2021. Retrieved 24 September 2021.
- ↑ "PS2 Preview: Grand Theft Auto: San Andreas". Kikizo. 8 June 2004. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Torres, Ricardo; Kasavin, Greg (30 July 2004). "Grand Theft Auto: San Andreas Feature Preview". GameSpot. Archived from the original on 21 October 2021. Retrieved 24 September 2021.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas Q&A — Under the Hood, GameSpot, June 1, 2005". Archived from the original on 6 August 2007. Retrieved 11 January 2008.
- ↑ Matusiak, Dariusz (9 September 2017). "Rap, zamieszki i trupy – GTA: San Andreas a historia gangów Los Angeles". Gry OnLine (به لهستانی). Archived from the original on 24 September 2020. Retrieved 2 August 2022.
- ↑ "Sam Houser: GTA IV crazier than ever". GamesRadar+. 11 March 2008. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ "GTA San Andreas factsplosion". GamesRadar+. 13 May 2004. Archived from the original on 28 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ "Here's Why CJ From 'Grand Theft Auto: San Andreas' Is Bad For The Culture". Afrotech. 30 April 2021. Archived from the original on 24 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ McDonald, Kelly (13 September 2013). "Grand Theft Auto's 10 defining moments - in pictures". The Guardian. Archived from the original on 26 August 2014. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ L. Wilson, Jeffrey (17 September 2013). "The 5 Best Grand Theft Auto Games". PC Magazine. Archived from the original on 29 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Smith, Ed (2 February 2016). "Grand Theft Auto And The Airbrushing Of History". Alphr. Archived from the original on 2 August 2022. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Shive, Chris (23 February 2017). "Member Grand Theft Auto: San Andreas?". Hardcore Gamer. Archived from the original on 26 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Kelly, Andy (11 November 2019). "Forget Red Dead Redemption 2, Grand Theft Auto: San Andreas is Rockstar's most ambitious project". PC Gamer. Archived from the original on 25 November 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Roffman, Michael (24 September 2013). "10 Films We See in the Grand Theft Auto Games". Time. Archived from the original on 27 October 2021. Retrieved 28 September 2021.
- ↑ Knight, Gladys L. (2014). "Los Angeles, California". Pop Culture Places: An Encyclopedia of Places in American Popular Culture. Vol. 1. p. 538. ISBN 9780313398834.
- ↑ Thorsen, Tor (25 January 2006). "San Andreas actor found dead". GameSpot. Archived from the original on 25 January 2021. Retrieved 4 August 2022.
- ↑ Bell, Alan (18 April 1988). "'Colors': A Monochromatic View of Gang Life in Los Angeles". Los Angeles Times. Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 3 August 2022.
- ↑ Wojnar, Jason (13 December 2021). "10 Best Main Missions In Grand Theft Auto: San Andreas". TheGamer. Archived from the original on 13 December 2021. Retrieved 13 December 2021.
- ↑ Dunham, Jeremy (12 May 2004). "E3 2004: Grand Theft Auto: San Andreas Details". IGN. Archived from the original on 30 October 2021. Retrieved 29 September 2021.
- ↑ «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ اتومبیل: سن اندریاس - سایبر (به همراه کتابچه راهنما)». دانلود بازیهای دوبله فارسی و بازیهای ایرانی. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
- ↑ «دانلود نسخه دوبله فارسی بازی Grand Theft Auto: San Andreas | سرقت بزرگ سن آندریاس - ویرایشگران نصر وصال». دانلود بازیهای دوبله فارسی و بازیهای ایرانی. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۶.
- ↑ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیماسپات. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 27 December 2016. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for iPhone/iPad Reviews". متاکریتیک. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 22 March 2015. Retrieved 11 April 2015.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for PC Reviews". متاکریتیک. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 27 April 2015. Retrieved 11 April 2015.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for PlayStation 2 Reviews". متاکریتیک. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 5 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for Xbox Reviews". متاکریتیک. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 13 April 2015. Retrieved 11 April 2015.
- ↑ Gerstmann, Jeff (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas Review". گیماسپات. سیبیاس اینتراکتیو. Archived from the original on 18 October 2016. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ Johnson, Leif (18 December 2013). "Grand Theft Auto: San Andreas iOS Review". آیجیان. Ziff Davis. Archived from the original on 18 July 2016. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ Adams, Dan (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آیجیان. Ziff Davis. Archived from the original on 18 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ Perry, Douglass C. (7 June 2005). "Grand Theft Auto: San Andreas". آیجیان. Ziff Davis. Archived from the original on 13 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ Hodapp, Eli (12 December 2013). "'Grand Theft Auto: San Andreas' Review – Throw Some Chedda' at This Incredible Port". TouchArcade. Archived from the original on 28 September 2018. Retrieved 18 October 2018.
- ↑ "IGN's Best of 2004: PS2 Game of Year". Archived from the original on 16 February 2007. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "IGN's Best of 2004: PS2 Action-Adventure Game". Archived from the original on 16 February 2007. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "IGN's Best of 2004: PS2 Best Story". Archived from the original on 20 January 2005. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best PlayStation 2 Game". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best Action-Adventure Game". Archived from the original on 29 December 2004. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004 - Reader's Choice: Best PS2 Action Adventure Game". Archived from the original on 10 March 2005. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004 - Reader's Choice: PS2 Game of the Year". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004: Best Voice Acting". Archived from the original on 23 January 2009. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "GameSpot's Best and Worst of 2004: Funniest Game". Archived from the original on 20 April 2009. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "Video Game Awards 2004 Award Winners Announced". گیماسپای. Archived from the original on 5 December 2014. Retrieved 11 April 2015.
- ↑ "Grand Theft Auto: San Andreas for PS2 from". 1UP. Archived from the original on 5 June 2012. Retrieved 11 August 2011.
- ↑ "GamePro review". Archived from the original on 3 November 2004. Retrieved 17 March 2007.
- ↑ "Top 100 Games To Play Today". اج (مجله). باث، سامرست: فیوچر پیالسی. March 2008.
- ↑ Mackey, Bob (31 July 2015). "The 15 Best Games Since 2000, Number 8: Grand Theft Auto: San Andreas". USgamer. Gamer Network. Archived from the original on 1 August 2015. Retrieved 1 August 2015.
- ↑ Morris, Chris (November 11, 2004). "'Halo 2' sales top $125 million, beat GTA - Nov. 11, 2004". سیانان مانی.کام. سیانان. Retrieved 2 January 2021.
- ↑ Reed, Kristan (2 November 2004). "UK Charts: GTA San Andreas smashes UK sales record". یوروگیمر. Retrieved 2 January 2021.
- ↑ Heald, Claire (12 November 2004). "Hit game taking over the streets". بیبیسی نیوز. بیبیسی. Retrieved 2 January 2021.
- ↑ Bellavista, Paolo; Corradi, Antonio (19 April 2016). The Handbook of Mobile Middleware. انتشارات سیآرسی. p. 1200. ISBN 978-1-4200-1315-3.
- ↑ "NPD: $9.9 billion worth of console games sold in 2004". گیماسپات. 18 January 2005. Retrieved 13 February 2021.
- ↑ Lee, Garnett. "Videogame Sales Total $9.9 Billion in 2004". وانآپ.کام. Archived from the original on 10 February 2005. Retrieved 10 February 2021.
- ↑ "Take-Two Interactive Software, Inc. Reports First Quarter Fiscal 2005 Financial Results". بیزنس وایر. 3 March 2015. Archived from the original on 17 December 2019. Retrieved 1 November 2007.
- ↑ "ELSPA Sales Awards: Diamond". Entertainment and Leisure Software Publishers Association. Archived from the original on 19 May 2009.
- ↑ Caoili, Eric (26 November 2008). "ELSPA: Wii Fit, Mario Kart Reach Diamond Status In UK". گاماسوترا. Archived from the original on 18 September 2017.
- ↑ "Recommendation of the Board of Directors to Reject Electronic Arts Inc.'s Tender Offer" (PDF). Take-Two Interactive Software, Inc. 26 March 2008. p. 12. Archived from the original (PDF) on 8 April 2008. Retrieved 1 April 2008.
- ↑ Guinness (February 2009). Guinness World Records 2009 Gamer's Edition. pp. 108–109. ISBN 978-1-904994-45-9.
GTA: San Andreas is the best-selling PlayStation 2 game of all time, with a massive 17.33 million copies sold.
- ↑ Good, Owen (15 September 2011). "GTA IV Overtakes San Andreas in Lifetime Sales [Correction]". Kotaku. Archived from the original on 1 July 2012. Retrieved 12 September 2012.
- ↑ "GTA Gets Real". PlayStation Official Magazine (UK). United Kingdom: Future Publishing (6): 54–67. June 2007.