آریان ۵
آریان ۵ (به انگلیسی: Ariane 5) یک راکت اروپایی و بخشی از خانواده موشک‌های آریانی است که محموله‌هایی (معمولاً ماهواره‌های مخابراتی) را به مدار زمین‌ثابت انتقال یا مدار نزدیک زمین حمل می‌کند. راکت آریان ۵ با مجوز سازمان فضایی اروپا و مرکز ملی مطالعات فضایی فرانسه ساخته شد.
آریا ۵ ES با ATV-4 در حال حرکت به سمت سکوی پرتاب | |
| عملکرد | پرتاب وسایل نقلیه سنگین |
|---|---|
| سازنده | ایرباس دیفنس اند اسپیس برای سازمان فضایی اروپا و آریان اسپیس |
| کشور مبدأ | اروپا |
| ابعاد | |
| بلندی | ۴۶–۵۲ متر (۱۵۱–۱۷۱ فوت) |
| قطر | ۵٫۴ متر (۱۸ فوت) |
| جرم | ۷۷۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۱٬۷۱۳٬۰۰۰ پوند) |
| تعداد مراحل | ۲ |
| ظرفیت | |
| بار مفید به لئو | G: 26,000 kg ES: 21,000 kg |
| بار مفید به مدار انتقال ژئوسنکرون | G: 6,200 kg G+: ۶٬۹۵۰ kg GS: 6,100 kg ECA: 10,500 kg |
| تاریخچهٔ پرتاب | |
| وضعیت | فعال |
| سایت‌های پرتاب | ELA-3, پایگاه فضایی گویان |
| مجموع پرتاب‌ها | ۷۳ (G: 16, G+: ۳, GS: ۶) (ECA: 44, ES: ۴) |
| پرتاب(های) موفق | ۶۹ (G: 13, G+: ۳, GS: ۶) (ECA: 43, ES: ۴) |
| پرتاب(های) ناموفق | ۲ (G: 1, ECA: ۱) |
| پرتاب(های) ناتمام | ۲ (G) |
| نخستین پرواز | G: 4 ژوئن ۱۹۹۶ G+: ۲ مارس ۲۰۰۴ GS: ۱۱ اوت ۲۰۰۵ ECA: ۱۱ دسامبر ۲۰۰۲ ES: ۹ مارس ۲۰۰۸ |
| آخرین پرواز | G: 27 سپتامبر ۲۰۰۳ G+: ۱۸ دسامبر ۲۰۰۴ GS: ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹ |
| افراد یا محموله‌های منتقل‌شده | رزتا فضاپیمای ترابری خودکار رصدخانه فضایی هرشل پلانک تلسکوپ فضایی جیمز وب |
| بوسترها - P۲۳۰ | |
| شمار بوسترها | ۲ |
| موتورها | ۱ موشک سوخت جامد |
| رانش | ۶٬۴۷۰ نیوتون (یکا)|kN each (۱٬۴۵۰٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۲۷۵ ثانیه (۲٫۷۰ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۱۲۹ ثانیه |
| سوخت | موشک سوخت جامد |
| مرحلهٔ نخست (Ariane 5G) | |
| موتورها | ۱ وولکین |
| رانش | ۱٬۱۱۴ kN (۲۵۰٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۳۰ ثانیه (۴٫۲ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۵۸۹ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
| مرحلهٔ نخست (آریان ۵ ECA) - EPC (Étage Principal Cryotechnique, Cryogenic main stage) | |
| موتورها | ۱ ۲وولکین |
| رانش | ۱٬۳۴۰ kN (۳۰۱٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۳۱ ثانیه (۴٫۲۳ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۶۵۰ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
| جرم/حجم سوخت و اکسنده | ۱۷۰t LOX: 133t/۱۲۰m³ LH2: ۲۶t/390m³ |
| مرحلهٔ دوم (آریان ۵ جی، آریان ۵ ای‌اس) | |
| موتورها | ۱ آسوس |
| رانش | ۲۷٫۴ kN (۶٬۱۶ lbf) |
| تکانه ویژه | ۳۲۴ ثانیه (۳٫۱۸ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۱٬۱۰۰ ثانیه |
| سوخت | دی‌نیتروژن تترااکسید مونومتیل‌هیدرازین |
| مرحلهٔ دوم (آریان ۵ ECA) | |
| موتورها | ۱ اچ‌ام ۷-بی |
| رانش | ۶۴٫۷ kN (۱۴٬۵۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۴۶ ثانیه (۴٫۳۷ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۹۶۰ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
به گفته دانیل نوینشواندر، مدیر ترابری فضایی در آژانس فضایی اروپا، پس از پرتاب در ۱۵ اوت ۲۰۲۰، آریان‌اسپیس قبلاً قراردادهایی را برای هشت پرتاب آخر آریان ۵ امضا کرده‌است که قبل از انتقال به پرتابگر جدید آریان ۶ باقی مانده‌است.
آریان ۵ ام‌ای
آریان ۵ ام‌ای تا اوایل سال ۲۰۱۵ در حال توسعه بود و به عنوان یک پروژه بینابینی بین آریان ۵ ای‌اس و آریان ۶ جدید دیده می‌شد. با برنامه‌ریزی اولین پرواز برای سال ۲۰۱۸، آریان ۵ ام‌ای پرتابگر اصلی آژانس فضایی اروپا تا آن زمان بود. ورود نسخه جدید آریان ۶. آژانس فضایی اروپا بودجه توسعه آریان ۵ ام‌ای را در اواخر سال ۲۰۱۴ متوقف کرد تا توسعه آریان ۶ را در اولویت قرار دهد.
پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب
به فضا بردن تلسکوپ فضایی جیمز وب توسط این راکت انجام شد.
آمار پرتاب
خودروهای پرتاب آریان ۵ از سال ۱۹۹۶ تاکنون ۱۱۱ پرتاب را جمع‌آوری کرده‌اند که ۱۰۶ مورد از آنها موفقیت‌آمیز بوده و ضریب موفقیت ۹۵٫۵ درصدی را به همراه داشته‌است. بین آوریل ۲۰۰۳ و دسامبر ۲۰۱۷، آریان ۸۳٫۵ مأموریت متوالی را بدون شکست انجام داد، اما پرتابگر در ژانویه ۲۰۱۸ دچار شکست نسبی شد.
آریان ۶
خلاصه طراحی نسل بعدی پرتابگر آریان ۶ خواستار یک پرتابگر کم‌هزینه و کوچک‌تر بود که قادر به پرتاب یک ماهواره تا وزن ۶۵۰۰ کیلوگرم (۱۴۳۰۰ پوند) به GTO بود. با این حال، پس از چندین تغییر، طراحی نهایی تقریباً از نظر عملکرد با آریان ۵ یکسان بود،در عوض بر کاهش هزینه‌های ساخت و قیمت‌های راه‌اندازی تمرکز داشت.
پیش‌بینی می‌شود که این پروژه ۴ میلیارد یورو هزینه داشته باشد. در سال ۲۰۲۰، اولین پرتاب آزمایشی آن برای سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی شد.از مارس ۲۰۱۴، آریان ۶ با قیمتی حدود ۷۰ میلیون یورو به ازای هر پرواز یا تقریباً نیمی از قیمت فعلی آریان ۵ به فضا پرتاب خواهد شد.
منابع
- ↑ "MTG-S 1, 2 (Meteosat 13, 16 / Sentinel 4A, 4B)". Gunter's Space Page. 22 August 2020. Retrieved 23 October 2021
- ↑ "Debuting upgrades, Ariane 5 rocket deploys three U.S. -built satellites in orbit". Spaceflight Now. 15 August 2020. Retrieved 17 August 2020
- ↑ Kyle, Ed (3 December 2014). "Ariane 6". Space Launch Report. Archived from the original on 30 May 2015. Retrieved 17 July2015.
- ↑ "Investigation Pinpoints Cause of Ariane 5 Partial Failure". Parabolic Arc. Retrieved 26 January 2021.
- ↑ Clark, Stephen (27 March 2014). "Germany calls for redesign of next-generation Ariane". Spaceflight Now. Archived from the original on 12 May 2014. Retrieved 8 May 2014.
- ↑ "Ariane 6". Arianespace. Archived from the original on 19 October 2018. Retrieved 11 December 2018
- ↑ Amos, Jonathan (22 June 2017). "Full thrust on Europe's new rocket". BBC News. Archived from the original on 22 March 2018. Retrieved 26 January 2018.
- ↑ Clark, Stephen (27 March 2014). "Germany calls for redesign of next-generation Ariane". Spaceflight Now. Archived from the original on 12 May 2014. Retrieved 8 May 2014.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «LightAriane 5». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.