غبارغبار به ذرّه‌های بسیار ریز مواد، به‌ویژه خاک که بر روی اجسام می‌نشیند، گویند. ۱ - کاربرد فقهیاز احکام مرتبط با آن در باب‌های طهارت ، صلات و صوم سخن گفته‌اند. ۱.۱ - در طهارتدر اینکه تیمّم بر سنگ فاقد غبار، مانند سنگ مرمر مطلقا صحیح است یا تنها در صورت نبود خاک، اختلاف است. از برخی قدما عدم صحّت تیمّم بر چنین سنگی مطلقا، حتی در صورت نبود خاک، نقل شده است. به قول مشهور، در فرض نبود خاک و سنگ، تیمّم با غبار لباس، فرش، پالان و مانند آنها انجام می‌شود و با وجود غبار، تیمّم بر گِل صحیح نیست. به قول مشهور، در صحّت تیمّم با غبار تفاوتی میان اشیای غبار دار نیست؛ لیکن از برخی قدما تقدّم غبار پالان بر غبار لباس و مانند آن نقل شده است. [۷]
مصباح الهدی، ج۷، ص۲۴۳.
صحّت تیمّم با غبار مشروط به این است که جمع کردن غبارها به صورت خاک ممکن نباشد، وگرنه واجب است غبارها به صورت خاک جمع شوند و تیمّم با آن انجام گیرد. چنانچه در ظاهر اشیا غباری وجود نداشته باشد، آیا واجب است کاری کند تا غبار نمایان شود و سپس بر آن تیمّم کند؟ مسئله محل بحث و اختلاف است. [۱۱]
مصباح الهدی، ج۷، ص۲۴۳.
۱.۲ - در صلاتفوت کردن محل سجده برای زدودن گرد و غبار از آن کراهت دارد. [۱۵]
توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۵۹۲.
برخی، کراهت را اختصاص به صورتی داده‌اند که نمازگزاری در کنار انسان باشد و او بر اثر بلند شدن گرد و غبار به سبب فوت کردن اذیت شود؛ لیکن برخی در این صورت، کراهت را شدیدتر دانسته‌اند.۱.۳ - در صومدر اینکه رساندن غبار غلیظ به حلق موجب بطلان روزه می‌شود یا نه و بنابر قول نخست، آیا علاوه بر قضا ، موجب ثبوت کفّاره نیز می‌شود یا نه؟ در هر دو صورت، مسئله محل اختلاف است. مشهور رساندن غبار غلیظ به حلق را موجب بطلان روزه می‌دانند. برخی، رساندن غبار رقیق را نیز موجب بطلان روزه دانسته‌اند، مگر آنکه خودداری از آن دشوار باشد. ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۵۳۳، برگرفته از مقاله «غبار». |