زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ریاست





به بزرگ و سرور قوم یا ملّتى که در امور خود به وى رجوع و از او اطاعت مى‏کنند رئیس گویند. از آن به مناسبت در باب صلات و جهاد نام برده‏ اند.


۱ - معنای ریاست



ریاست رهبر ى و سرورى وعبارت است از شرف، بزرگى و سرورى بر مردم.

۲ - اقسام ریاست




۲.۱ - ریاست دنیوی


ریاست دنیوى بدین معنا است که فردى با قهر و غلبه یا فریب دادن مردمى، آنان را به فرمانبردارى از خود وامى‌‏دارد،

۲.۲ - ریاست الهی


ریاست الهى بدین معنا است که در پرتو اعطاى ولایت از جانب خداوند متعال، بر مردم ریاست پیدا مى‏کند.

۲.۲.۱ - ریاست الهی عام


ریاست الهی دو قسم است اول عام و آن این است که همه امور دنیایى و دینى مردم را دربرمى‏گیرد، که از آن به مقام امامت تعبیر مى‏شود و خداوند متعال آن را به پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و امامان معصوم علیهم السّلام عطا کرده است.
[۲] مشرق الشمسین، ص۴۶۱


۲.۲.۲ - ریاست الهی خاص


دوم ریاست الهی خاص که قلمرو آن برخى امور، همچون قضاوت است.

۳ - احکام ریاست




۳.۱ - اطاعت از رؤسای الهی


ریاست اعطایى از سوى خداوند به خاصان و مقربان درگاه خویش، همچون انبیا و اوصیا علیهم السّلام‏ براى هدایت و ارشاد خلق، مشروع و اطاعت همگان از آنان واجب است. همچنین است ریاستهاى خاص، همچون منصب قضاوت و یا امامت جمعه، در صورتى که شخصِ عهده دار آن از دیدگاه شرع مقدس، اهلیت و شایستگى آن را داشته باشد. در غیر این صورت، باطل و تصدى آن بر فرد حرام است.
[۳] مرآة العقول ج۱۰، ص۱۱۸-۱۲۰


۴ - حبّ و طلب ریاست



در روایات متعدد از حب ریاست و ریاست طلبی نکوهش شده است. در حدیث ى، موسی بن جعفر علیهما السّلام، حبّ ریاست را براى دین مسلمان زیان بارتر از گرگ درنده براى گوسفند مى‏داند.
[۴] هدایة الأمّةج۵، ص۵۵۱
امام صادق علیه السّلام نیز مى‏فرماید: «کسى که در پى ریاست باشد هلاک مى‏شود» و در سخنى دیگر مى‏فرماید: «کسى که بدون شایستگى ادعاى ریاست کند و کسى که قصدش چنین باشد و (حتى) کسى که آن را حدیث نفس کند، ملعون (و مطرود از رحمت خدا) است».

۴.۱ - معنای ریاست طلبی


البته مراد از ریاست طلبى اى که از آن نکوهش شده، مطلوب بودن خود ریاست و دوست داشتن آن به جهت برترى جویى بر دیگران و دستیابى به اغراض دنیوى چون ثروت اندوزى نامشروع و مانند آن است؛ از این رو، کسى که براى احقاق حق و ستیز با باطل در پى ریاست باشد و شایستگى آن را نیز داشته باشد، مشمول نکوهش نمى‏شود.
[۶] مرآة العقول ج۱۰، ص۱۱۸-۱۱۹
[۷] النورالساطع ج۲، ص۵۳۰-۵۳۱.



۵ - پانویس


 
۱. تذکرة الفقهاء ج۴، ص۳۰۵.    
۲. مشرق الشمسین، ص۴۶۱
۳. مرآة العقول ج۱۰، ص۱۱۸-۱۲۰
۴. هدایة الأمّةج۵، ص۵۵۱
۵. وسائل الشیعة ج۱۵، ص۳۵۰-۳۵۱.    
۶. مرآة العقول ج۱۰، ص۱۱۸-۱۱۹
۷. النورالساطع ج۲، ص۵۳۰-۵۳۱.


۶ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۲۱۱-۲۱۲.    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | رباست طلبی | رذائل اخلاقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.