زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

خیل





خیل در اصطلاحات فقه نظامی عبارت است از اسبی که در خصوص جنگ از آن استفاده می‌شده است. قرآن مجید از اسب به عنوان شاخصی برای قدرت نظامی یاد کرده که رعب و وحشت در دل دشمنان ایجاد می‌کند. به علت نقش بارزی که اسب در میدان جنگ داشته، اسلام برای آن سهمی از غنائم قرار داده بود که به صاحب آن تعلق می‌گرفت.


۱ - معنای لغوی



خیل به معنی اسب است، و جمع آن «خُیُول» و «اخْیال» بوده و از باب مجاز به "اسب سوار" نیز اطلاق می‌شود.

۲ - معنای اصطلاحی



در فقه به اسبی که در خصوص جنگ از آن استفاده می‌شده، اطلاق می‌گردد.

۳ - خیل در قرآن



همچنان که در قرآن آمده است:
«وَاعِدُّوا لَهُمْ مَااسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّاللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ؛ در مبارزه با دشمنان اسلام، آنچه در توان دارید از قدرت و نیرو و اسبان جنگی آماده سازید؛ تا دشمنان خدا و دشمنان خودتان را به ترس و رعب بیندازید.»

۴ - روایتی از امام علی



حضرت علی (علیه‌السّلام) فرمود:«خُیُولُ‌الْغُزاةِ فِی‌الدُّنْیا هِیَ خُیُولُهُمْ فِی‌الْجَنَّةِ؛ اسب‌های رزمندگان در دنیا همان اسب‌های آنهاست در بهشت

۵ - شاخص‌های قدرت نظامی



در گذشته اسب، سریع‌ترین مرکب محسوب می‌شد و در میدان‌های جنگ کارآیی بالایی داشت. قرآن کریم در معرفی شاخص‌های قدرت نظامی که موجب ترس و وحشت دشمن می‌شود، از اسب سخن به میان آورده است: «وَ اعِدُّولَهُمْ... مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ...»

۶ - سوگند خوردن به اسب رزمنده



همچنان خداوند به‌ اسبان رزمندگان و جرقّه سُمِّ آنان و گرد و غباری که از زیر سُمّ آنان برمی‌خیزد، سوگند یادکرده است. «وَالْعادِیاتِ ضَبْحاً فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً فَالْمُغَیراتِ صُبْحاً فَاثَرْنَ بِهِ نَقْعاً فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً؛ سوگند به اسبان دونده (مجاهدان) در حالی که نفس زنان پیش می‌رفتند و سوگند به افروزندگان جرقه آتش (در برخورد سُم‌هایشان با سنگ‌های بیابان و سوگند به هجوم‌آوران سپیده دم، که گرد و غبار به هر سو پراکندند، و (ناگهان) در میان دشمن ظاهر شدند.»

۷ - احکام خیل‌



به خاطر نقش بارز این مرکب در میدان جنگ، اسلام از غنایم به دست آمده برایش سهمی قرار داده بود که به صاحب آن تعلق می‌گرفت. اسب دارای انواع مختلفی است که هر کدام دارای اسم مخصوص به خود می‌باشند. جهادگری که (داوطلبانه) با اسبش در جهاد شرکت کند، از غنایم به دست آمده، دو سهم می‌برد یک سهم از آن خودش و سهم دیگر برای اسبش و اگر دو اسب یا بیشتر از آن همراه خود به میدان جنگ آورده باشد، فقط سه سهم می‌برد. ولی اسب القحم (اسب پیر و ناتوان) سهمی از غنیمت نمی‌برد. و اگر بیشتر از دو اسب آورده باشد، همان سه سهم را می‌برد.

۸ - پانویس


 
۱. کراع النمل، علی بن حسن، المنجد، ص۱۲۸، ماده خلیل.    
۲. انفال/سوره۸، آیه۶۰.    
۳. قاضی نعمان، ابوحنیفه، دعایم الاسلام، ج۱، ص۳۴۴.    
۴. انفال/سوره۸، آیه۶۰.    
۵. عادیات/سوره۱۰۰، آیه۱-۵.    
۶. مروارید، علی‌اصغر، ینابیع الفقهیه، ج۹، ص۲۲۸، کتاب الجهاد و قاموس الجهاد.    
۷. مروارید، علی‌اصغر، ینابیع الفقهیه، ج۹، ص۲۱۰، کتاب الجهاد.    


۹ - منبع



جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۵۵.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.