زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تحریک





به جنباندن تحریک گفته می‌شود.


۱ - بررسی لغوی واژه



تحریک. َ     (ع مص) جنبانیدن.
[۱] تاج المصادر بیهقی، ذیل واژه «حرک».
جنبانیدن چیزی را.
[۲] منتهی الارب، ذیل واژه «حرک».
[۳] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
جنبانیدن و به حرکت درآوردن.
[۴] فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
حرکت دادن.
[۵] غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
ضد تسکین.
[۶] قطر المحیط، از اقرب الموارد، ذیل واژه «حرک».
جنبش و حرکت و هیجان و اضطراب.
[۷] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
:
تو نبینی برگها با شاخها
کف زنان رقصان ز تحریک صبا.
[۸] مولوی، مثنوی معنوی.


۲ - تحریک در فلسفه



مرادف فعل، چون فعل و انفعال بحسب اشتقاق از حرکت اعتبار کنند تحریک و تحرک گویند.
[۹] اساس الاقتباس چ مدرس رضوی ص۵۲.
در اصطلاح فلسفه اشراق، امر دائم التجددی است در انوار مدبره که موجب حرکات فلکیه میشود تا از انوار قاهره کسب فیض کرده و به کمالات نوری خود برسند. بنابراین تحریک علت معده ٔ اشراق در متحرک است و بعکس گاهی اشراق موجب تحریک است و تحریک منبعث از اشراق از لحاظ عدد غیر از تحریکی است که معد همان اشراق بوده است. و بهمین جهت این امر مستلزم دور نیست، زیرا متوقف و متوقف علیه متغایر هستند. رجوع به حکمت الاشراق و شرح آن شود.

۳ - تحریک در اصطلاح لغت‌نویسان



- بالتحریک؛ در اصطلاح لغت‌نویسان، به فتح ِ همه ٔ حروف متحرک کلمه مگر حرف آخر. محرَّکَةً: التَحَمَة، بالتحریک؛ البُرود المخطَّطة بالصفرة.
[۱۰] قاموس، ذیل واژه «حرک».

گاهی مجازاً بمعنی رغبت دادن و و رغلانیدن آید.
[۱۱] غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
اغوا کردن و ترغیب دادن کسی را به ضد دیگری.
[۱۲] فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
تحریص و ورغلانیدگی و برانگیختن و اغوا و ترغیب.
[۱۳] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
: اما پادشاه به تحریض و تحریک ساعی نمام انصاف من نمی‌فرماید.
[۱۴] سندبادنامه ص۱۳۴.


۴ - پانویس


 
۱. تاج المصادر بیهقی، ذیل واژه «حرک».
۲. منتهی الارب، ذیل واژه «حرک».
۳. ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۴. فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
۵. غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
۶. قطر المحیط، از اقرب الموارد، ذیل واژه «حرک».
۷. ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۸. مولوی، مثنوی معنوی.
۹. اساس الاقتباس چ مدرس رضوی ص۵۲.
۱۰. قاموس، ذیل واژه «حرک».
۱۱. غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
۱۲. فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
۱۳. ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۱۴. سندبادنامه ص۱۳۴.


۵ - منبع



سایت واژه یاب    


رده‌های این صفحه : واژه شناسی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.