بهرتپوربَهَرَتْپور، شهر و شهرستانی در ایالت راجستان هند می‌باشد. ۱ - جغرافیای شهراین شهرستان با ۱۰۰‘۸ کم ۲ مساحت میان °۲۶و´۴۳تا°۲۷و´۵۰ عرض شمالی و °۷۶و´۵۳تا°۷۷و´۴۸ طول شرقی در شرق ایالت راجستان واقع است. [۱]
An Atlas of India, Delhi, ۱۹۹۰، ج۱، ص۱۱۲.
[۲]
Britannica, micropaedia, ۱۹۷۸، ج۱، ص۱۰۴۲.
[۳]
Asiatica، ج۱، ص۳۳۹.
بهرتپور از لحاظ جمعیتی دارای بافتی روستایی است. در ۱۳۶۹ش/۱۹۹۰م از ۰۰۰‘۲۹۰‘۲ تن جمعیت آن، ۰۰۰‘۸۳۰‘۱ تن در مناطق روستایی و ۴۶۰هزار تن در مناطق شهری اقامت داشته‌اند. [۴]
An Atlas of India, Delhi, ۱۹۹۰، ج۱، ص۱۵۵.
بهرتپور پوشیده از دشت‌های پهناوری است که تپه ماهروهایی در نواحی شمالی و جنوبی آن دیده می‌شود و با ۳ رودخانۀ فصلی بان‌گانگا، روپارل و گامبهر (که سدهایی بر روی آن‌ها بسته شده است) آبیاری می‌شود. [۵]
Bharatpur , wwwbharatpur nic in/history ۲ Htm.
[۶]
Britannica, micropaedia, ۱۹۷۸، ج۱، ص۱۰۴۲.
۲ - کشاورزی و صنعتبهرتپور از مراکز عمدۀ کشاورزی و صنعتی هند به شمار می‌رود. مهم‌ترین محصولات کشاورزی آن اینهاست: غلات، بنشن، دانه‌های روغنی، کتان، نیشکر، تنباکو، فلفل قرمز و سیب‌زمینی. از مهم‌ترین صنایع این شهر روغن‌کشی، فلزکاری، ماشین‌سازی و صنایع‌دستی را می‌توان نام برد. [۷]
Britannica, micropaedia, ۱۹۷۸، ج۱، ص۱۰۴۲.
۳ - موقعیت جغرافیاییمرکز این شهرستان شهر تاریخی بهرتپور است. این شهر که در گذشته به دروازۀ شرقی راجستان موسوم بود، در°۲۷و´۱۳ عرض شمالی و°۷۷و´۲۸ طول شرقی و در ارتفاع ۱۸۲متری از سطح دریا واقع است. [۸]
Bharatpur , wwwbharatpur nic in/history ۲ Htm.
[۹]
Bharatpur, India Page, ص۴. wwwcallecom/world/ (IN/۲۴/Bhartapur html
در ۱۳۸۳ش/۲۰۰۴م جمعیت شهر بهرتپور ۶۰۰‘۲۱۶تن برآورد شده است. [۱۰]
Britannica, micropaedia, ۱۹۷۸.
۴ - پیشینۀ تاریخیبرپایۀ آثار برجای مانده و سنگ نوشته‌ای که در نزدیکی بهرتپور یافت شده است، تاریخ این منطقه به سده‌های پیش از ظهور اسلام می‌رسد. [۱۱]
Mohan, M V, The North،West India, Ludhiana, ۱۹۷۴، ج۱، ص۴۶.
[۱۲]
Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸، ج۱، ص۱۳۰.
مقارن با سدۀ ۵ق/۱۱م بخش شمالی ناحیۀ بهرتپور تحت استیلای راجپوتهای تونوار، و بخش جنوبی آن در قلمرو راجپوتهای جادُن (که مرکزشان بیانه بود) قرار داشت. [۱۳]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۸، ص۷۴.
در لشکرکشی سلطان محمود غزنوی (حک ۳۸۹-۴۲۱ق/۹۹۹-۱۰۳۰م) به هند، به روایات محلی این شهر با فرماندهی دو برادر به نام‌های سیدجمال‌الدین و علاءالدین که نسب خود را به امام جعفر صادق (علیه‌السلام) می‌رساندند، در ۳ساعت گشوده شد؛ ازاین رو، «پهرسر۸» (پهر به معنای ۳ ساعت و سربه معنای گشوده) نام گرفت [۱۴]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۱، ص۱۱۹۲.
[۱۵]
EI۲، ج۱، ص۱۱۹۲.
اما دیری نپایید که دوباره به تصرف راجپوتها درآمد. [۱۶]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۸، ص۷۴.
در اواخر سدۀ ۶ق/۱۲م سلطان غیاث‌الدین محمد غوری (حک ۵۵۸-۵۹۹ق/۱۱۶۳-۱۲۰۳م) بر این ناحیه چیره شد و به مدت ۵ سده در دست غوریان باقی ماند؛ تا این که ظهیرالدین محمد بابر (۸۸۸-۹۳۷ق/۱۴۸۳-۱۵۳۱م) این ناحیه را فتح کرد. [۱۷]
EI۲، ج۱، ص۱۱۹۲.
۵ - آغاز تاریخ نوینتاریخ نوین بهرتپور با تأسیس ایالت توسط برج۹ در اواخر دورۀ حکومت اورنگ زیب (۱۰۶۸-۱۱۱۸ق) آغاز می‌شود. او کوشید تا دولتی مستقل تشکیل دهد، اما موفق نشد و در جنگ با سپاه سلطنتی کشته شد. [۱۸]
EI۲، ج۱، ص۱۱۹۲.
[۱۹]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۸، ص۷۵.
در دورۀ حاکمیت سورَج مَل قدرت مهاراجه‌نشین بهرتپور به اوج رسید و او شهر کنونی بهرتپور را بنیاد نهاد. [۲۰]
Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸، ج۱، ص۵۴۲-۵۴۳.
[۲۱]
A Collection of Treaties, Engagements and Sanads, ed C U A itchison, Delhi, ۱۹۸۳، ج۳، ص۳۴۱.
[۲۲]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۸، ص۷۵-۷۶.
[۲۳]
Bharatpur , wwwbharatpur nic in/history ۲ Htm.
۶ - تصرف انگلیسیهاپس از او ۵ پسر وی به ترتیب بر بهرتپور حکومت کردند. در دورۀ فرمانروایی نوال سینگ، سومین فرزند او، برادر کهترش بر او شورید و متصرفات برادر را بجز دژ بهرتپور به تصرف درآورد. در ۱۲۲۰ق/۱۸۰۵م به هنگام حاکمیت رنجیت سینگ بر بهرتپور، یکی از مخالفان انگیسی‌ها در دژ بهرتپور پناهنده شد و رنجیت سینگ از تسلیم او به نیروهای انگلیسی خودداری کرد. نیروهای انگلیسی با دادن ۳ هزار کشته عقب‌نشینی کردند. اما در نهایت دژ بهرتپور به تصرف انگلیسی‌ها درآمد. [۲۴]
A Collection of Treaties, Engagements and Sanads, ed C U A itchison, Delhi, ۱۹۸۳، ج۳، ص۳۴۱-۳۴۲.
[۲۵]
Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸، ج۱، ص۷۰۵.
در ۱۲۳۸ق/۱۸۲۳م راجه رانذیر سینگ، حاکم بهرتپور درگذشت؛ اما چون پسری نداشت، برادرش بالدئوسینگ خود را جانشین وی خواند و با پذیرش تابعیت انگلیسی‌ها از آن‌ها درخواست کرد تا حکومت او را به رسمیت بشناسند. [۲۶]
Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸، ج۱، ص۲۷.
یک سال بعد در جریان شورش‌هایی که بر ضد انگلستان به راه افتاد، او از فرصت استفاده کرد و دژ بهرتپور را بازپس گرفت. اما نیروهای انگلیسی پس از ۵ هفته محاصرۀ دژ، توانستند آن‌جا را تسخیر کنند. [۲۷]
Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳، ج۱، ص۴۵۷-۴۵۸.
در۱۲۷۹ق/۱۸۶۲م حاکم بهرتپور رسماً تابعیت دولت بریتانیا را پذیرفت و در۱۳۱۳ق/۱۸۹۵م ایالت بهرتپور با مدیریت یک شورا زیر نظر نمایندۀ سیاسی انگلستان قرار گرفت و در۱۳۰۸ش/۱۹۲۹م تجدید سازمان‌یافت. [۲۸]
A Collection of Treaties, Engagements and Sanads, ed C U A itchison, Delhi, ۱۹۸۳، ج۳، ص۳۴۲-۳۴۳.
[۲۹]
A Collection of Treaties, Engagements and Sanads, ed C U A itchison, Delhi, ۱۹۸۳، ج۳، ص۳۴۵.
۷ - فهرست منابع(۱) Asiatica. (۲) An Atlas of India, Delhi, ۱۹۹۰. (۳) Bharatpur , wwwbharatpur nic in/history ۲ Htm. (۴) Bharatpur, India Page, wwwcallecom/world/ (IN/۲۴/Bhartapur html. (۵) Britannica, micropaedia, ۱۹۷۸. (۶) A Collection of Treaties, Engagements and Sanads, ed C U A itchison, Delhi, ۱۹۸۳. (۷) Dunbar, G, A History of India, London, ۱۹۴۳. (۸) EI۲. (۹) The Imperial Gazetteer of India, New Delhi, ۱۹۷۲. (۱۰) Majumdar, R C, An Advanced History of India, London, ۱۹۵۸. (۱۱) id Ancient India, Delhi, ۱۹۶۰. (۱۲) id, British Paramountcy and India Renaissance, Bombay, ۱۹۷۰. (۱۳) Mohan, M V, The North-West India, Ludhiana, ۱۹۷۴. (۱۴) The World Gazetteer, wwwWorld-gazetteercom/d/d_in_rjhtm. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «»، شماره۵۲۶۴. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|