بطروشبِطْرَوش، شهری در اندلس است. این شهر در ۶۰ کیلومتری شمال قرطبه و در ایالت کنونی پوثوبلانکوی اسپانیا قرار دارد. [۱]
۲ EI.
۱ - معرفی اجمالیبطروش در دوره اسلامی اندلس از توابع فَحص البَلّوط و بزرگ‌ترین شهر آن به شمار می‌رفت. یاقوت از جایی موسوم به بُطروح نیز نام برده، و آن را قطعه‌ای از توابع فحص البلوط دانسته است. دشت گسترده فحص البلوط که ادریسی آن را اقلیم بلالطه خوانده است، در شمال طلیطله قرار داشت. [۴]
حسین مونس، حاشیه بر الحلة السیراء ابن ابار، ج۲، ص۱۷۹، قاهره، ۹۸۵م.
[۵]
محمد عبدالله عنان، حاشیه بر الاحاطة ابن خطیب، ج۴، ص۴۲، قاهره، ۳۹۷ق/۹۷۷م.
به گفته ادریسی میان بطروش تا قرطبه ۴۰ میل و تا دژ غافق ۷ میل فاصله بود. ۲ - بطروش در دوره اسلامیشهر بطروش در دوره اسلامی بسیار آباد و پرجمعیت، و دارای دژهای مستحکم و برج و باروهایی استوار بوده است که همچون کمربندی ساکنانش را از تعرض مصون نگه می‌داشت. مردم این ناحیه به دلاوری شهرت داشتند. کوه‌ها و دشت‌های بطروش از دیرباز پوشیده از درختان بلوط بود. میوه این درختان که به هنگام قحطی و خشک‌سالی مردم را از گرسنگی می‌رهانید، بهترین نوع بلوط در سراسر اندلس به شمار می‌رفت؛ از این‌رو، ساکنان بطروش به پرورش و کاشت آن سخت اهتمام می‌ورزیدند. [۸]
سحر عبدالعزیز سالم، تاریخ بطلیوس الاسلامیة و غرب الاندلس فی العصر الاسلامی، ج۱، ص۱۷۹، اسکندریه، ۹۸۹م.
[۹]
۲ EI.
بطروش تنها ناحیه در اندلس بود که در آن معدن جیوه وجود داشت و از آن‌جا به سراسر جهان اسلام صادر می‌گشت. [۱۰]
محمد زهری، الجعرافیة، ج۱، ص۸۷، به کوشش محمد حاج‌صادق، پرت سعید، مکتبة الثقافة الدینیه.
۳ - حوادث سیاسیبربرهای ساکن بطروش، در ۲۸۸ق/۹۰۱م برضد امیرعبدالله شوریدند که به قتل رهبر آنان انجامید. [۱۱]
۲ EI.
در ۵۵۰ق/۱۱۵۵م ابوزید عبدالرحمان بن یکیت فرمانروای قرطبه از سوی موحدون به دژ بطروش که در تصرف مسیحیان بود، حمله برد. در این نبرد فرمانده سپاه قشتاله کاستیل اسیر، و به مراکش برده شد [۱۲]
محمد عبدالله عنان، عصر المرابطین و الموحدین فی المغرب و الاندلس، ج۱، ص۳۴۴، قاهره، ۳۸۳ق/ ۹۶۴م.
۴ - فقیه شهر بطروشیاقوت به یکی از فقیهان این شهر، به نام ابوجعفر احمد بن عبدالرحمان، محدث و فقیه مالکی مذهب اشاره کرده است. ۵ - فهرست منابع(۱) محمد ابن عبدالمنعم حمیری، الروض المعطار، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۹۸۴م. (۲) محمد ادریسی، نزهة المشتاق، بیروت، ۴۰۹ق/ ۹۸۹م. (۳) محمد زهری، الجعرافیة، به کوشش محمد حاج‌صادق، پرت سعید، مکتبة الثقافة الدینیه. (۴) سحر عبدالعزیز سالم، تاریخ بطلیوس الاسلامیة و غرب الاندلس فی العصر الاسلامی، اسکندریه، ۹۸۹م. (۵) محمد عبدالله عنان، حاشیه بر الاحاطة ابن خطیب، قاهره، ۳۹۷ق/۹۷۷م. (۶) محمد عبدالله عنان، عصر المرابطین و الموحدین فی المغرب و الاندلس، قاهره، ۳۸۳ق/ ۹۶۴م. (۷) حسین مونس، حاشیه بر الحلة السیراء ابن ابار، قاهره، ۹۸۵م. (۸) یاقوت حموی، معجم البلدان. (۹) ۲ EI؛ ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بطروش»، شماره۴۹۲۱. |