انماانما لفظ دلالت کننده بر حصر و استثنا می باشد. ۱ - کاربرد«انما» از ادات حصر و استثنا است. مشهور اصولیون معتقدند که «انما» بر حصر دلالت می‌کند (به دلیل تبادر)، چه حصر موصوف بر صفت، مثل: «و ما محمّد اِلاّ رسول، انّما انت منذر»، و چه حصر صفت بر موصوف، مانند: ﴿اِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَالْمَساکِینِ... ﴾ ، که در آن، مصرف زکات به افراد مذکور در آیه منحصر شده است. ۲ - نظرات علمادر مقابل، عده‌ای مانند «فخر رازی» اعتقاد دارند «انما» بر حصر دلالت نمی‌کند. کسان دیگری هم چون مرحوم «شیخ انصاری» معتقدند دلالت «انما» بر حصر، به اختلاف موارد فرق می‌کند و ضابطه کلی وجود ندارد. ۳ - نکتهدر این که دلالت «انما» بر حصر، به مفهوم است یا به منطوق، اختلاف وجود دارد؛ بیشتر اصولیون آن را به مفهوم می‌دانند، ولی کسانی مثل مرحوم « میرزای نایینی » این دلالت را به منطوق دانسته‌اند. ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۶۹، برگرفته از مقاله «انما». |