زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

آروغ




آروغ یا باد گلو -که در زبان عربی به آن تجشّؤ می‌گویند- به باد معده برآمده از گلو اطلاق می‌شود و به مناسبت از این عنوان در باب‌های صلات، صوم و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.


۱ - معنای آروغ


آروغ‌ باد معده‌ای است که از راه انتهای گلو خارج می‌شود. در حدیث نبوی (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله) آمده است: آروغ از نعمت‌های الهی است؛ آنگاه که یکی از شما آروغ زد، حمد خدا را گوید.
[۱] حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۲۴، ص۲۴۷.    


۲ - احکام آروغ


• بنا بر قول برخی از فقهاء، آروغ زدن در نماز کراهت دارد.
[۲] حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة، ج۲، ص۱۹۰.    

• واجب است روزه‌دار از آروغ زدن در صورت علم به بیرون آمدن چیزی از گلو به واسطه آن خودداری کند.
[۳] خمینی، روح الله، توضیح المسائل، ج۱، ص۲۱۸.    

• روزه انسان در صورت فرو بردن عمدی آن‌چه که به واسطه آروغ زدن بدون اختیار، از گلو بیرون آمده باطل می‌شود.
[۴] طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۷۷.    

آروغ زدن در حال روزه با دو تا از مفطرات روزه نسبت پیدا می‌کند یکی قی کردن عمدی
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، العاشر.    
است و دیگری خوردن که مبطل روزه است حتی اگر چیزی باشد که خوردن آن متعارف نیست مانند خاک،
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۹۶، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، الاول.    
به همین جهت امام خمینی در تحریرالوسیله می‌فرماید: «اگر به‌واسطه آروغ‌ زدن، چیزی (از معده روزه‌دار) بیرون آید و به فضای دهان برسد و بدون اختیار فرو رود، روزه‌اش باطل نمی‌شود.»
[۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
زیرا گرچه خوردن صدق می‌کند لیکن چون از روی علم (قبل از تجشؤ) و اختیار (قبل از پایین رفتن) نبوده است روزه را باطل نمی‌کند. ولی «اگر با اختیار فروبرد، روزه‌اش باطل، و قضا و کفّاره بر او واجب است.»
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
زیرا «خوردن از روی اختیار» در این فرض صادق است و در مبطل بودن آن فرقی نمی‌کند که چه چیزی خورده شده باشد؛ و چون قی کردن عمدی نیز مبطل روزه است لذا «شخص روزه‌دار اگر بداند، به‌واسطه آروغ‌ زدن، چیزی بیرون می‌آید که قی کردن بر آن صدق می‌کند و یا بی‌اختیار پایین می‌رود، جایز نیست که آروغ‌ بزند»،
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
زیرا در فرض اول، قی کردن عمدی است که روزه را باطل می‌کند حتی اگر چیزی به حلق برنگردد. و در فرض دوم اکل اختیاری صادق است به اعتبار اختیاری بودن مقدمه (آروغ زدن) آن هرچند که بی‌اختیار به حلق برگشته باشد. ولی «اگر یقین نداشته باشد، بلکه احتمال بدهد، اشکال ندارد و در این صورت اگر چیزی خارج شود و بی‌اختیار پایین هم برود، روزه‌اش باطل نمی‌شود، البته این در صورتی است که عادتش این نباشد وگرنه اشکال دارد و نباید احتیاط را ترک نماید».
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
و ظاهراً این احتیاط واجب است به جهت این‌که عادت به منزله علم است و کانه که با وجود احتمال، تعمدی بودن صدق می‌کند.
[۱۱] فاضل، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۱۲۸.

• آروغ زدن رو به آسمان مکروه است.
[۱۲] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۴۶۵.    


۳ - پانویس

 
۱. ↑ حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۲۴، ص۲۴۷.    
۲. ↑ حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة، ج۲، ص۱۹۰.    
۳. ↑ خمینی، روح الله، توضیح المسائل، ج۱، ص۲۱۸.    
۴. ↑ طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۷۷.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۱، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، العاشر.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۹۶، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، الاول.    
۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۰۲، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، مسالة ۱۶.    
۱۱. ↑ فاضل، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۱۲۸.
۱۲. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۴۶۵.    


۴ - منبع


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۱۳۰-۱۳۱.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : احکام خوردنی و آشامیدنی ها | احکام روزه | احکام نماز | دیدگاه های فقهی امام خمینی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.