یوسف بن علی هذلیبسکریبسکری عالم نحوی نابینا و متکلم و عالم به قرائات شاذّ و مشهور قرآن در قرن پنجم است. ۱ - معرفی بسکریبِسکِری، ابوالقاسم، یوسف بن علی بن جِبّارة بن محمدبن عُقَیل هذلیِ مغربیِ بسکری، نحوی نابینا و متکلم و عالم به قرائات شاذّ و مشهور قرآن در قرن پنجم. در۴۰۳ به دنیا آمد. کثیرالسفر بود و از بِسکِرة مغرب به سرزمینهای شرقی جهان اسلام سفر کرد و از دورترین دیار مغرب تا باب فرغانه از محضر بسیاری از مشایخ علمی کسب دانش کرد و قرائتهای مختلف را فراگرفت. [۱]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۲۴۲، بیروت ۱۹۸۹.
[۲]
محمدبن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج۳، ص۲۶۲، ج ۳، چاپ فواد سید، کویت ۱۹۸۴.
[۳]
یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۶۲۵، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
در بغداد، از کسانی چون ابوالعلاء محمدبن علی بن یعقوب واسطی قرائت آموخت، در اصفهان، از حافظ ابونُعیم احمدبن عبدالله اصفهانی (متوفی ۴۳۰) سماع حدیث کرد، و در نیشابور، نزد زین الاسلام ابوالقاسم قشیری (متوفی ۴۶۵) حدیث خواند و قشیری در مسائل نحوی از آرای او استفاده می‌کرد [۴]
ابراهیم بن محمد ناصر یفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، ج۱، ص۷۵۱ـ۷۵۲، چاپ محمد کاظم محمودی، قم ۱۳۶۲ ش.
علاوه بر این، از دیگر مشایخ حدیث نیشابور، چون احمد مغربی و حاکم نیشابوری و مَخلَدی و خَفاف و ابوبکربن ابی القاسم [۵]
ابراهیم بن محمد ناصر یفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، ج۱، ص۷۵۲، چاپ محمد کاظم محمودی، قم ۱۳۶۲ ش.
سماع حدیث کرد.خواجه نظام الملک طوسی در ۴۵۸ او را در مقام مُدرس قرائات قرآن در مسجد نظامیه نیشابور منصوب و برای او حقوق ماهانه مقرر کرد. بسکری در این منصب باقی بود تا در ۴۶۵ درگذشت. [۶]
ابراهیم بن محمد ناصر یفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، ج۱، ص۷۵۱ـ۷۵۲، چاپ محمد کاظم محمودی، قم ۱۳۶۲ ش.
[۷]
یاقوت حموی، معجم الادباء، ج ۲۰، ص ۶۲، مصر۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
او در قرائات قرآ ن کتاب الکامل را نوشت. [۸]
عبدالله بن اسعد یافعی، مرآة الجنان و عبرة الیقظان، ج۳، ص۷۲، بیروت ۱۴۱۷/۱۹۹۷.
[۹]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۲۴۲، بیروت ۱۹۸۹.
[۱۰]
محمدبن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، ج۳، ص۲۶۲، چاپ فواد سید، کویت ۱۹۸۴.
۲ - فهرست منابع(۱) محمدبن احمد ذهبی، العبر فی خبر من غبر، چاپ فواد سید، کویت ۱۹۸۴. (۲) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۹. (۳) ابراهیم بن محمد ناصر یفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، چاپ محمد کاظم محمودی، قم ۱۳۶۲ ش. (۴) عبدالله بن اسعد یافعی، مرآة الجنان و عبرة الیقظان، بیروت ۱۴۱۷/۱۹۹۷. (۵) یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت. (۶) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بسکری »، شماره۱۳۴۹. |