تفسیر نورتفسیر نور تالیف شیخ محسن قرائتی (معاصر) به زبان فارسی، ساده و روان نگاشته شده است، شامل کل قرآن بوده و در ۱۲ جلد عرضه شده است. ۱ - انگیزه نگارشهدف از تدوین این تفسیر به گفته مفسر در مقدمه ج۱ این بوده تا درسهایی از قرآن را که قابل ترجمه به زبانهای زنده دنیا باشد به صورت تابلو و پیام در آورد. بیشتر پیامها و درسها از متون تفاسیر معتبر شیعه و سنی استفاده گردیده، به مطالبی که راه گشای زندگی و قابل عرضه در جامعه مسلمین باشد، پرداخته شده است. رحوم آیت‌الله سید مهدی روحانی در تقریظ خود بر تفسیر نوشته است: پس از ترجمه هر آیه به زبان ساده و رسا به شرح محتوای آن آیه با بیان نکاتی که آنها را پیام آیه نامیده، پرداخته است، این نکات در حقیقت روشنگر روح تفسیر و شرح و بسط آن می‌باشد. و انصافا در بسیاری از موارد، نکات و برداشت‌های ایشان ابتکاری و تازگی دارد. [۱]
تفسير نور، قرائتى محسن، ناشر: مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، تهران، ۱۳۸۳ ش، چاپ يازدهم،ج۱، ص۸
۲ - پردازش مطالبمطالب این تفسیر در قالب ۵ عنوان ارائه شده است. ۱- متن آیه، که با رسم الخط عثمان طه و با اعراب کامل تایپ و چندین بار مورد دقت قرار گرفته است. ۲- ترجمه هر آیه، که بصورت گروهی و زیر نظر مؤلف محترم و با استفاده از بهترین ترجمه‌های موجود (حداقل ۶ ترجمه) نگارش یافته و به جهت گویایی و روانی آن، مطالب توضیحی در صورت لزوم در میان پرانتز آمده است. ۳- نکته‌ها، که امور زیر در این قالب عرضه گردیده است: الف) بیان ریشه و ترجمه لغات مشکل آیه ب) بیان شان نزول آیه که در فهم محتوای آن نقش کلیدی داشته است. ج) بیان آیات مرتبط با آیه که در فهم موضوعی قرآن تاثیر به بسزایی دارد. د) بیان روایات ، ذیل آیه، که در این بخش با توجه به گستردگی روایات، تنها به ذکر نمونه‌هایی بسنده شده است. ه) طرح برخی پرسش‌ها و پاسخ گویی به آنها. ۴- پیامها که مقصود اصلی مؤلف از این تفسیر، همین بخش بوده است تا نشان دهد قرآن کتاب زندگی بشر در همه عصرها و برای همه نسل هاست. البته مستند برداشت‌های مؤلف چنانکه در پایان هر پیام آمده است، یکی از موارد ذیل می‌باشد: الف) مفردات کلمات هر آیه ب) عبارتی مرکب از چند کلمه ج) رابطه هر آیه با آیات قبل ۵- پاورقی که نشانی آیات و روایات و کتب تفسیری را به اختصار آورده است. همچنین مطالبی مربوط به آیه که در قالب نکته‌ها و پیامها نمی‌گنجد در پاورقی ذکر شده است. قابل توجه اینکه: ۱- گاهی تعداد نکته‌ها و پیام‌های یک آیه، از یک مورد تجاوز نکرده است که به جهت حفظ قالب کار، باز هم به عنوان نکته‌ها و پیامها، به صورت جمع آمده است. ۲- در مورد کتب تفسیری، هر جا که مراد، مطالب آن تفسیر در ذیل آیه بوده است، نشانی جلد و صفحه ذکر نشده است. ۳ - امتیازات تفسیر۱- از اصطلاحات فنی، ادبی، فقهی، کلامی و فلسفی احتراز شده است و تنها درسهایی از قرآن که قابل ترجمه به زبانهای زنده دنیا به صورت تابلو و پیام باشد آورده شده است. ۲- از تفسیر به رای احتراز شده و از متن آیات و روایات اهل بیت علیه‌السّلام استفاده شده است. ۳- بیشتر پیامها و درسها از متون تفاسیر شیعه و سنی استفاده شده است و برخی نکات از مؤلف یا همکاران بوده است. مؤلف می‌نویسد: در سال ۱۳۷۸ ش برای تجدید چاپ جلد اول، یک بار دیگر تفسیر نور را با دقت مطالعه کردم، مطالبی را حذف یا ادغام نموده و مطالب جدید را که به ذهن خود یا از تفسیر راهنما و نخبة التفاسیر ، استفاده کرده‌ام اضافه نمودم. ۴- با وجود اختصار دارای بحثهای موضوعی نیز می‌باشد مانند ج۱ ص۳۳۹ ذیل آیه ۲۱۶ بقره، جهاد در ادیان دیگر، بحثی پیرامون هدایت و ضلالت ج۶ ص۲۲۷ ذیل آیه ۹۷ سوره رعد ، عوامل آرامش و دلگرمی ذیل آیه ۲۸ سوره رعد ج۶ ص۲۳۱. مفسر در مصاحبه خود با مجله بینات می‌فرماید: تفسیر نور، عنوان اصلی اش تحقیق نیست، صادراتی است، یعنی از اول به این قصد نوشته شده است. این تفسیر برای آدمهای بی حوصله است. ۴ - منابع تفسیر نورمؤلف می‌فرماید: از تفاسیر شیعه و سنی، دوازده تفسیر دیده می‌شود مانند: ت فسیر فی ظلال، مراغی، فخر رازی، قرطبی، مجمع البیان، نور الثقلین، صافی، المیزان، نمونه، کشاف، اطیب البیان فرقان، ما این تفاسیر را سطر به سطر می‌بینیم، منتهی نکات برجسته اش را بیرون می‌آوریم. ۵ - همکاران تفسیر نورکسانیکه در تهیه و تنظیم و باز نویسی و استنباط پیامها در مجموع با مؤلف محترم به نحوی همکاری داشته‌اند را می‌توان به قرار ذیل نام برد: آقایان دهشیری، جعفری، سید جواد بهشتی، شیخ محمود متوسل، حجة الاسلام محمدیان، حجة الاسلام محدثی، بلوچیان و کلباسی. [۲]
تفسير نور، قرائتى محسن، ناشر: مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، تهران، ۱۳۸۳ ش، چاپ يازدهم،ج۱، ص۹
۶ - نسخه شناسیتفسیر نور در ۱۲ جلد به قطع وزیری، از سال ۱۳۷۴ ش توسط انتشارات مؤسسه در راه حق به چاپ رسید و در سال ۱۳۷۶ به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، برگزیده شد. سپس توسط مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن و در چاپخانه سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها به چاپ رسیده است. نسخه حاضر چاپ یازدهم آن می‌باشد که در پاییز ۱۳۸۳ در همان قطع و مجلدات، به بازار عرضه شده است. البته در دوره اول فقط چهار جلد آن توسط مؤسسه در راه حق به چاپ رسیده است. شابک دوره ۱۲ جلدی X-۰۹- ۵۶۵۲- ۹۶۴ شابک جلد اول ۳- ۰۷- ۵۶۵۲- ۹۶۴ این نسخه شامل پیشگفتار چاپ اول و حاوی زندگینامه دست نوشته مؤلف و توضیحات درباره شیوه کار گروهی در تفاسیر منبع و ارائه مطالب و به چاپ رساندن آنهاست. ناشر که مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن است، به عنوان مقدمه در ابتدای برخی مجلدات مطالبی را در مورد مراحل مختلف کار بیان داشته است. تقریظ مرحوم آیت‌الله سید مهدی روحانی نیز زینت بخش مجلد اول آن می‌باشد. ۷ - عناوین مرتبطمحسن قرائتی. ۸ - منابع مقاله۱- مجلدات مختلف تفسیر نور و مقدمات آن ۲- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی به کوشش خرمشاهی ج۱ ص۷۷۵ ۳- سیر تطور تفاسیر شیعه سید محمد علی ایازی ص۲۱۶ ۴- طبقات مفسران شیعه عقیقی بخشایشی ج۵ ص۷۰ ۵- فصلنامه بینات، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا علیه‌السّلام شماره مسلسل ۹، سال سوم شماره ۱ بهار ۱۳۷۵ صفحه ۱۰۹ ۹ - متن کتابمتن PDF تفسیر نور بر اساس سوره متن الکترونیکی تفسیر نور بر اساس سوره ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعنرم افزار جامع التفاسیر، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). سایت اندیشه قم رده‌های این صفحه : تفاسیر اجتماعی | تفاسیر تربیتی | تفاسیر شیعه | تفاسیر فارسی | تفاسیر معاصر | تفسیر | قرآن شناسی
|