ولادت حضرت علیاکبرعلیاکبر (علیه‌السّلام) فرزند ارشد امام حسین (علیه‌السّلام) که به علت فزونی سن‌اش از امام سجاد (علیه‌السّلام) ملقب به اکبر می‌باشد و مادرش لیلی دختر ابی‌مرة بن عروه است. طبق روایتی آن حضرت شبیه‌ترین فرد به رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. او اولین شهید از اهل بیت امام حسین در کربلا بود که در روز عاشورا به شهادت رسید. درباره ولادت علی‌اکبر بین تاریخ‌نویسان و مقاتل اختلاف هست و سن آن حضرت را در هنگام شهادت، ۱۸، ۲۳ یا ۲۵ سال ضبط کرده‌اند اما طبق نظر مشهور ولادت ایشان سال ۳۳ قمری بوده است. به مناسبت ولادت آن حضرت یازدهم ماه شعبان در کشور ایران به روز جوان نام‌گذاری شده است. ۱ - تاریخ ولادتحضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در سال سی و سوم هجری مصادف با روز یازدهم شعبان دو سال قبل از کشته شدن عثمان به دنیا آمده است. در روز عاشورا آن بزرگوار ۲۷ ساله بود و به اتفاق مورخین و علمای علم نسب حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) از امام سجاد (علیه‌السّلام) بزرگتر بوده است و امام سجاد در روز عاشورا ۲۳ سال داشتند. [۱]
اسماعیلی یزدی، عباس، سحاب رحمت، ص۴۵۲-۴۴۹، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۷۸، دوم.
۲ - خاندانحضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در خاندانی رشد یافت که حافظ سر خداوند و جانشینان بر حق آخرین پیامبر و ذریه او هستند. پدر گرامی علی‌اکبر (علیه‌السّلام) سبط رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، خامس آل عبا و از مخصوصین آیه تطهیر و سید جوانان بهشت است. امام حسین (علیه‌السّلام) محبوب پیامبر بود در دوران کودکی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وی را در آغوش می‌گرفت و می‌فرمود: «حسین از من و من از حسین هستم و خداوند دوست می‌دارد، هر کس که حسین را دوست بدارد» [۲]
گلی زواره، غلامرضا، حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام)، شبیه پیامبر، شهید ولایت، ص۳۸-۱۷، قم، انتشارات قیام، ۱۳۷۴، اول.
و حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در دامن چنین پدری رشد و نمو یافت.همسر دیگر حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) لیلی دختر ابی‌مرة بن عروة بن مسعود ثقفی است که وی یکی از سادات اربعه در اسلام است و از بزرگانی بود که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) او را مثل صاحب یاسین (که قوم خود را به خدا دعوت کرد و او را کشتند) و شبیه‌ترین مردم به عیسی بن مریم نامید. ۳ - کینه و القاباز جمله آداب و سنت‌های نوزاد که در اسلام جزو مستحبات محسوب می‌گردد، این است که پس از نام‌گذاری برایش کنیه تعیین می‌کنند و امام حسین (علیه‌السّلام) در اجرای این سنت حسنه کنیه "ابوالحسن" را که کنیه پدرش می‌باشد، برای فرزندش علی‌اکبر (علیه‌السّلام) برگزید. این سید شهید به لقب اکبر معروف و مشهور گردید و این لقب به دلیل فزونی سن او از امام سجاد (علیه‌السّلام) می‌باشد. صحت این ادعا را امام سجاد (علیه‌السّلام) در گفتگو با ابن زیاد ذکر نموده است، زیرا در یک مجلس عمومی که اسرای اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را احضار کرده بودند، پس از محاورات تندی که بین ابن زیاد و حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) صورت گرفت، حاکم خیانتکار کوفه، روی به طرف امام سجاد (علیه‌السّلام) کرد و گفت. اسم تو چیست! امام فرمود: علی! ابن زیاد گفت: مگر خدا علی بن الحسین را نکشت؟ امام با استواری خاصی گفت: «برادر بزرگتری از خود داشتم که عوامل شما او را کشتند» پس لقب علی بن الحسین – اکبر می‌باشد. ۴ - ازدواجاگر بگوییم حضرت علی‌اکبر هنگام شهادت ۲۵ سال یا بیشتر داشتند، حتما ازدواج کرده بودند. چون این بزرگوار تارک این سنت عظیمه نخواهند بود. از حدیث بزنطی و بعضی عبارات زیارت آن جناب استفاده می‌شود که آن بزرگوار ازدواج نموده و دارای فرزند بودند. [۳]
اسماعیلی یزدی، عباس، سحاب رحمت، ص۴۵۲، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، ۱۳۷۸، دوم.
۵ - فضایلحضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) دارای فضایل زیادی بودند که به برخی از آنها اشاره می‌شود. ۵.۱ - شباهت به پیامبرحضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام)، خوش سیما و در طلاقت زبان و زیبائی صورت و سیرت و خلقت شبیه‌ترین مردم به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود و جامع همه کمالات و صفات حسنه و اخلاق نیکو می‌باشد. ایشان در جمیع صفات و اخلاق چون حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود و پدر بزرگوارش درباره او فرمودند: «خدایا گواه باش! جوانی که در خلقت و سیرت و گفتار شبیه‌ترین مردم به پیامبرت بود، به جنگ این مردم رفت و ما هرگاه به دیدن پیامبرت مشتاق می‌شدیم، به این جوان نگاه می‌کردیم». ۵.۲ - عصمتعصمت همانند عدالت دارای درجات متفاوت است و هیچ‌کس به درجه چهارده معصوم (علیهم‌السّلام) نمی‌رسد، لیکن خداوند بخشی از مقام عصمت را به حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) لطف فرموده است. ۵.۳ - صفاتحضرت علی‌اکبر دارای صفات جلال و جمال و ملکات نیکو بود و به عالم ملکوت وصل بودند. در حدیثی از مرحوم سید بن طاووس و شیخ مفید در طی طریق کربلا نقل شده است که به پدر بزرگوارش گفت: «افلسنا علی الحق»؟ آیا ما بر حق نیستیم؟ حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) فرمودند: بلی! علی‌اکبر (علیه‌السّلام) عرض کرد: «اذا لا نبالی بالموت» حال که چنین است از مرگ باکی نداریم! ۵.۴ - شجاعتحضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) شجاعت را از علی مرتضی (علیه‌السّلام) به ارث برده بود. علامه مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) نقل می‌کند: «آن بزرگوار به هر جائی روی می‌آورد، گروهی را به خاک هلاکت می‌افکند. به قدری از آن لشکر کشت که از کثرت کشته به شیون آمدند و روایت شده علی‌اکبر با آنکه تشنه بود ۱۲۰ نفر را کشت آنگاه نزد پدر بازگشت». شجاعتش در حدی بود که در بین ۳۵ نفر از جوانان هاشمی در حماسه کربلا، چون ستاره می‌درخشید. جامع‌ترین و بهترین سخنان در خصوص فضایل او همان بیانات حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) است وقتی جوانش عازم میدان نبرد با اشقیا بود، بر زبان جاری کرد و اندوه خود را به خاطر مفارقت او اعلام نمود و بر قاتلش نفرین کرد. ۵.۵ - اولین شهید از اهل بیتچون اصحاب باوفای امام حسین (علیه‌السّلام) به درجه شهادت رسیدند و نوبت به خاندان آن بزرگوار رسید، علی‌اکبر اول آنها بود که به میدان شتافت. مرحوم سید بن طاووس و ابن نما نقل می‌کنند: «چون با آن حضرت به جز خاندانش کسی نماند، علی بن الحسین (علیه‌السّلام) که از زیبا صورتان و نیکوسیرتان روزگار بود، بیرون آمد و از پدر اجازه جنگ خواست و حضرت به او اجازه داد». از زیارت ناحیه مقدسه هم‌چنین استفاده می‌شود که حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) اولین شهید از اهل بیت (علیهم‌السّلام) بوده است آنجا که می‌فرماید: «سلام بر تو ای اولین جان باخته از خاندان بهترین زادگان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از دودمان ابراهیم خلیل...» [۸]
ارشاد، ج۲، ص۱۰۹.
۶ - شهادتدر کتاب «روضة الاحباب» نقل شده که امام حسین (علیه‌السّلام) به دست خود لباس جنگ به قامت علی‌اکبر پوشانید. کلاه فولادی بر سر او گذاشت و کمربند چرمی که از علی مرتضی (علیه‌السّلام) به یادگار داشت، بر کمر وی بست و او را روانه میدان کرد. [۹]
سپهر، محمدتقى خان، ناسخ التواریخ، ج۲، ص۳۵۰.
وقتی علی‌اکبر (علیه‌السّلام) به میدان رفت، جمیع لشکر، حیران جمال نورانی او شدند. چون به میدان رسید بر آن سپاه تاخت و قوت بازویش که نشانه‌ای از شجاعت حیدری بود. صف لشکریان دشمن را درهم شکست. روایت شده که چون علی بن الحسین (علیه‌السّلام) در کربلا شهید شد، امام حسین (علیه‌السّلام) در حالی‌که گوشه‌ای از عمامه حضرت (تحت الهنک) آویزان بود، اسب براند و با شتاب صفوف لشکر را شکافت و مردم را پراکنده کرد. چون به بالین او رسید از اسب پیاده شد و فرزند را بر سینه خود چسبانید و چهره مبارک بر چهره او نهاد و فرمود: «ای پسرم تو از گرفتاری و غم دنیا راحت شدی و من هم شتابان به تو می‌پیوندم.» [۱۰]
طریحی، فخرالدین بن محمد، المنتخب، ج۲، ص۳۱۵.
سپس رو به جوانان بنی هاشم کرده و امر کردند او را از قتلگاه حرکت داده و در مقابل خیمه‌ای که در برابر آن می‌جنگیدند، بر زمین نهادند. ۷ - پانویس
۸ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «میلاد حضرت علی‌اکبر»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱۲/۱۷ رده‌های این صفحه : حضرت علی‌اکبر | رویدادهای تاریخ اسلام سال 33 (قمری) | رویدادهای ماه شعبان | فرزندان امام حسین
|