هبة‌الله بسطامیهبةالله بسطامی از خاندان بسطامی است که در اواخر قرن چهارم تا اوایل قرن ششم زندگی می‌کردند. ۱ - مشخصاتبسطامی، هبة الله بن محمد (موفّق) محدث و زعیم شافعیان نیشابور است. وی برادر ابوالمعالی بود و در نیشابور متولّد شد؛ مثل برادرش تحت تربیت پدر و جدّ خود قرار گرفت و به نحو شایسته ای پرورش یافت، به طوری که در اوایل جوانی عهده دار زعامت شافعیان شد و بزرگان شافعی چون ابواسحاق اسفراینی، ابوطاهر زیادی، که موفق از «اتباع» آنها بود، مقام علمی وی را تأیید کردند. [۱]
عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۳۵۵، چاپ محمود محمدطناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۲]
ابراهیم بن محمد صریفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، ج۱، ص۷۲۵، قم ۱۳۶۲ش.
[۳]
بولیت، ج۱، ص۱۱۹.
موفّق مدت بیست سال زعامت شافعیان را عهده دار بود. هنگامی که سلاجقه بر غزنویان پیروز شدند، موفّق زعیم شافعیّه بود. [۴]
بولیت، ج۱، ص۱۱۹.
ظاهراً از گفته ابن اثیر [۵]
ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۳۱، بیروت ۱۳۹۹ـ۱۴۰۲/۱۹۷۹ـ۱۹۸۲.
چنین بر می آید که موفّق در دستگاه سلجوقیان نیز دارای ارج و حرمت بوده است.۲ - وفاتموفّق در ۴۴۰ درگذشت. [۶]
عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۵، ص۳۵۵، چاپ محمود محمدطناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۷]
ابراهیم بن محمد صریفینی، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق، ج۱، ص۷۲۵، قم ۱۳۶۲ش.
۳ - پانویس
۴ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بسطامی»، شماره۱۳۳۴. |