نسیان الهینسیان الهی در برابر ذکر خداوند است و باعث سرنگونی قلب می شود. ۱ - تعریففراموش کردن خدا در لغت به معنای فراموشی است و مراد از آن در آموزه‌های دینی، حالی ناپسند است که در برابر ذکر جای دارد [۱]
مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۳۰۰.
[۲]
مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱۲، ص۱۱۳.
انسان در این حال، خدا را به فراموشی می‌سپارد و به دنیا رو می‌کند و بعد ملکوتی خویش را رها می‌سازد و تنها به بعد ملکی و ناسوتی خویش می‌پردازد.۲ - آثار نسیان الهینسیان حق، به سرنگونی قلب می‌انجامد و بدین روی گفته‌اند میزان واژگونی قلب، غفلت از حق و توجه به دنیا است. [۳]
امام خمینی، چهل حدیث، ص۵۳۵.
معرفت و ذکر خدا آن گاه حاصل می‌آید که آدمی خویشتن را بشناسد؛ چنان که امام علی علیه‌السّلام می‌فرماید: «هر که خویش را شناسد، خدای را شناسد.» [۴]
نهج البلاغه، خ ۷۲.
۳ - عوامل نسیان الهینسیان عوامل متعددی دارد و از آن جمله است: ۳.۱ - شیطانبنابر آیاتی از قرآن کریم، چون شیطان بر آدمی سلطه یابد، او را رام می‌کند و یاد خدا را از او می‌گیرد. ۳.۲ - دلبستگی به دنیااینکه آدمی مفتون دنیا شود و همواره در پی متاع دنیوی به این سوی و آن سوی رود، از مهم‌ترین عوامل نسیان است. ۳.۳ - گناهاز آن رو که گناه دیده بصیرت آدمی را برمی بندد و نیروی مشاهده را از او می‌گیرد، در بروز حالت نسیان اثری تام دارد ۴ - نسبت نسیان به خداقرآن کریم به مؤمنان هشدار می‌دهد که همچون کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا نیز آنان را دچار خود فراموشی ساخته است. در اینکه مراد از نسبت نسیان به خدا چیست، چند احتمال برشمرده‌اند: ۴.۱ - مشاکلهنسیان که خداوند، آدمی را به آن دچار می‌کند، از باب «مشاکله» است؛ زیرا تادیب بدکاران، مشاکله در بدی است ولی بد نیست. ۴.۲ - علم فعلیمراد، نسیان خداوند در علم فعلی است که از مقام فعل، انتزاع می‌یابد. بدین سان، نسیان، دریغ فیض است؛ زیرا خداوند، فیض خویش را تنها به شایستگان می‌رساند. ۴.۳ - انشاءمراد از نسیان، انشاء است و معنای آیه شریفه چنین خواهد بود: آنان خداوند را فراموش کردند و خداوند نیز آنان را به خود فراموشی دچار ساخت. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ شیعه، ج۱، ص۴۴۴، برگرفته از مقاله «نسیان الهی». |