نسخ قیاسنسخ حکم شرعی مستفاد از قیاس و نسخ حکم به وسیله قیاس را نسخ قیاس گویند. ۱ - تعریفنسخ قیاس، به معنای نسخ حکم شرعی ثابت شده به وسیله قیاس می‌باشد، مانند: فرض اثبات حکم حرمت شرب نبیذ از طریق قیاس آن به حرمت شرب خمر و سپس نسخ آن به سبب نصی که از شارع مقدس رسیده است. ۲ - اقوال اصولیون اهل سنتمیان اصولیون اهل سنت بحث است که آیا نسخ قیاس جایز است یا نه؛ بیشتر آنان معتقدند اگر قیاس در زمان حیات رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حاصل شده باشد نسخ آن جایز است، زیرا نصی که از طریق وحی ثابت شده، در عمل، نسخ را انجام داده است؛ اما اگر بعد از حیات آن حضرت باشد جایز نیست. هم چنین، اصولیون اهل سنت درباره نسخ به قیاس قیاس، ناسخ شود نیز اختلاف دارند؛ بیشتر آنان معتقدند پس از حیات نبی (صلی‌الله‌علیه‌وآله)نسخ به قیاس جایز نیست، اما در زمان حیات آن حضرت جایز است، اعم از این که منسوخ، قیاس دیگر باشد یا نص دیگر. ۳ - اقوال اصولیون شیعهاما نزد اصولیون شیعه که قیاس را دلیل ندانسته و معتقدند حکم شرعی به واسطه آن ثابت نمی‌شود، هم نسخ به سبب قیاس و هم نسخ خود قیاس امکان ندارد. [۱]
زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج ۲، ص ۹۷۶.
[۳]
عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، جزء ۱، ص ۳۳۲.
[۴]
خضری، محمد، اصول الفقه، ص ۳۰۹-۳۰۸.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «نسخ قیاس». رده‌های این صفحه : نسخ
|