نتیجه اطلاقنتیجه اطلاق ، استنباط مطلق بودن امر مولا، به دلیل عدم ذکر متمّم جعل می‌باشد. ۱ - معنای نتیجه اطلاقنتیجه اطلاق، یعنی کشف این که چیزی را که مولا به آن امر کرده، تمام مراد او است، که از طریق تمسک به عدم ذکر متمم جعل از ناحیه مولا به دست می‌آید؛ البته در موردی که قابلیت ذکر آن وجود داشته باشد(در جایی که اطلاق لفظی ممکن نیست). ۲ - فرق نتیجه اطلاق و اطلاق لفظیفرق نتیجه اطلاق و اطلاق لفظی این است که عدم ذکر قید در اطلاق لفظی با وجود مقدمات حکمت ، نشان می‌دهد که مراد مولا از امرش، اطلاق بوده است؛ یعنی مولا امر را به صورت مطلق انشا نموده است. اما عدم ذکر متمم جعل، نشان دهنده این نیست که مراد مولا از امر اطلاق بوده است، بلکه نشانه‌دهنده این است که آن چه مولا به آن امر نموده تمام غرض وی بوده و انگیزه دیگری ندارد، و الاّ آن را به کمک متمم جعل ذکر می‌کرد؛ برای مثال، در امر «ادفنوا موتاکم»، اگر شرایط برای آوردن قیدِ «قصد قربت»، از طریق متمم جعل، امر دوم به صورت «ادفنوا موتاکم بقصد القربة» فراهم بود، ولی مولا آن را ذکر نکرد، آشکار می‌شود که امر مولا به دفن اموات، به فرض وجود قصد قربت اختصاص ندارد، وگرنه آن را ذکر می‌کرد. ۳ - چند نکته درباره نتیجه اطلاق۳.۱ - نکته اولمرحوم «مظفر» نتیجة الاطلاق را همان اطلاق مقامی می‌داند. ۳.۲ - نکته دوممرحوم «نایینی» اشتراک عالم و جاهل را در احکام ، از باب نتیجه اطلاق ، و استفاده تقیید وجوب جهر و اخفات در نماز قصر و اتمام را به وجود علم، از باب «نتیجة التقیید» می‌داند که هر دو از راه متمم جعل به دست آمده است. [۵]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۳، ص۵۸۷.
[۶]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۱۶۷ ۱۶۴.
[۷]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۶۱.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۲۰، برگرفته از مقاله «نتیجه اطلاق». |