میرزا مقیم جوهری تبریزیجوهری تبریزی، میرزامقیم، شاعر قرن یازدهم، فرزند استاد میرزا علی زرگر تبریزی . ۱ - شرح حال اجمالیتذکرهنویسان به‌سال تولد وی اشاره‌ای نکرده‌اند. او تبریزی بود اما در عباس‌آباد اصفهان زندگی می‌کرد [۱]
نصرآبادی، ص ۱۹۸.
[۲]
علی‌ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج ۲، ص ۱۷۵.
ابتدا زرگر بود و سپس به تجارت پرداخت [۳]
نصرآبادی، ص ۱۹۸.
[۴]
علی‌ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج ۲، ص ۱۷۵.
. در ریحانه الادب [۵]
محمدعلی مدرس‌تبریزی، ریحانه الادب، ج ۱، ص۴۴۰.
شرح‌حال او با جوهری زرگر بخارایی، شاعر معاصر اثیرالدین اخسیکتی (متوفی ح ۵۷۰)، خلط شده است. [۶]
آقابزرگ طهرانی، ج ۹، قسم ۱، ص۲۱۰.
[۷]
محمد دیهیم، تذکره شعرای آذربایجان، ج ۲، ص ۱۵۱.
وی را همچنین نباید با جوهری هروی ، صاحب طوفان البکاء فی مقاتل الشهداء ، یکی دانست. [۸]
محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، ج۱، ص ۱۰۱.
۲ - سفرهای جوهریجوهری در زمان جهانگیر (پادشاه مغول هند، حک:۱۰۱۴ـ ۱۰۳۷) و فرزندش شاه‌جهان (حک: ۱۰۳۷ـ ۱۰۶۸) بارها به هند سفر کرد. [۹]
علی‌ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج ۲، ص ۱۷۵.
مدتی نیز در هرات به خدمت حسن خان شاملو ، حاکم آن منطقه، رسید. [۱۰]
لطفعلی‌بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، ج۱، ص ۲۹.
[۱۱]
آفتاب رای لکهنوی، تذکره ریاض العارفین، ج ۱، ص ۱۶۷.
۳ - اشعار جوهریاز اشعار جوهری فقط ابیاتی پراکنده در تذکره‌ها باقی مانده است. خوشگو [۱۲]
بندربن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج ۱، گ ۴۲.
و خلیل [۱۳]
علی‌ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج ۲، ص ۱۷۵.
از ظرافت طبع و بذله‌گویی او سخن گفته‌اند. وی قطعه‌ای هفده بیتی در باره تاریخ عمارتی از شاه‌عباس دوم (حک: ۱۰۵۲ـ۱۰۷۷) سروده که مصرعهای اول آن به تاریخ آغاز بنا و مصرعهای دوم آن به تاریخ انجام بنا اشاره دارد. [۱۴]
محمد دیهیم، تذکره شعرای آذربایجان، ج ۲، ص۱۵۰.
۴ - وفات جوهریوی بر اثر بیماری در اصفهان درگذشت. تاریخ وفاتش مشخص نیست اما می‌دانیم که تا ۱۰۵۷ (تاریخ اتمام بنای عمارت شاه‌عباس) زنده بوده است. [۱۵]
محمد دیهیم، تذکره شعرای آذربایجان، ج ۲، ص۱۵۰.
۵ - فهرست منابع(۱) لطفعلی‌بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، چاپ جعفر شهیدی، چاپ افست تهران ۱۳۳۷ ش. (۲) آفتاب رای لکهنوی، تذکره ریاض العارفین، چاپ حسام‌الدین راشدی، اسلام‌آباد ۱۳۵۵ـ۱۳۶۱ ش. (۳) آقابزرگ طهرانی. (۴) محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، تهران ۱۳۱۴ ش. (۵) علی‌ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، نسخه خطی کتابخانه دانشگاه توبینگن، شOr ۷۱۱، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴ـ۲۹۷۷. (۶) بندربن داس خوشگو، سفینه خوشگو، نسخه خطی کتابخانه موزه بریتانیا، ش ۴۶۷۲ Or، نسخه عکسی موجود در کتابخانه بنیاد دایره المعارف اسلامی. (۷) محمد دیهیم، تذکره شعرای آذربایجان، تبریز ۱۳۶۷ ش. (۸) محمدعلی مدرس‌تبریزی، ریحانه الادب، تهران ۱۳۷۴ ش. (۹) محمدطاهر نصرآبادی، تذکره نصرآبادی، چاپ وحید دستگردی، تهران ۱۳۶۱ ش. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «میرزا مقیم جوهری تبریزی»، شماره۵۲۳۵. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام
|