موعودی که جهان در انتظار اوست (کتاب)«موعودی جهان در انتظار اوست»، اثر فارسی علی دوانی، مجموعه مباحثی درباره اعتقاد به موعود در ادیان، غیبت و حکومت امام زمان علیه‌السّلام در آیات و روایات است که به سفارش و تاکید آیت‌الله بروجردی برای مقابله با بهائیان، در سال ۱۳۴۱ ش به چاپ رسیده است. طرح منظم و منسجم مباحث مربوط به مهدویت، باعث اهمیت کتاب شده است. ۱ - ساختار کتابکتاب با دو مقدمه از مؤلف در انتقاد از کسانی که از آثار او استفاده کرده، ولی نامی از وی نبرده‌اند و اشاره به ماخذ اصلی کتاب آغاز و مطالب در دوازده بخش ارائه گردیده است. مباحث، نخست به همگرایی ادیان و مذاهب مختلف در اعتقاد به موعود اشاره و عقاید زرتشتیان، مسیحیان، یهودیان، شیعیان و سنیان را در این باره بیان کرده، آنگاه دیدگاه قرآن و سنت درباره موعود آخرالزمان و تطبیق آن بر حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و بشارت‌های ائمه علیه‌السّلام به ظهور آن حضرت را منعکس کرده است. در ادامه، از ضرورت وجود امام معصوم علیه‌السّلام در همه زمان‌ها سخن رفته و مسئله غیبت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و علت طول غیبت و طول عمر آن بزرگوار ارائه گردیده است. ذکر روایاتی در خصوص علائم ظهور، انتظار فرج، وضعیت جهان در حکومت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و سخنانی در مورد دجال و سفیانی، از مباحث پایانی کتاب است. نویسنده، جلد ۱۳ بحارالانوار را با عنوان «مهدی موعود» به فارسی ترجمه کرده و اثر حاضر، همان کتاب، اما کوچک تر، با حجمی مناسب تر و موضوعاتی موجزتر است. وی در این کتاب، موعود جهانی را از قدیمی‌ترین ایام که مردم در انتظار او بوده‌اند و به طور مسقیم یا غیر مستقیم او را از زبان پیغمبران و رهبران دینی خود شنیده‌اند، آورده است و از آن جا که به نظر وی مخالفان دیروز و امروز مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف برخی از اهل تسنن بوده و نوشته‌های آنان دستاویز دیگران گشته و اذهان را مشوش ساخته‌اند، لذا در این خصوص به تفصیل بحث و بررسی نموده است. ۲ - گزارش محتوا۲.۱ - فصل اول و دومنویسنده معتقد است، ظهور فردی برگزیده و مصلح جهانی، در آخرین دوره‌های تاریک و بحرانی دنیا، به منظور نجات بشریت از ظلم و فساد و تامین عدالت عمومی و آزادی فردی در سراسر گیتی، موضوعی است که از دیر زمان پیروان ادیان آسمانی بدان ایمان داشته و در انتظار آن بوده‌اند و لذا در بخش نخست، به بررسی همگرایی ادیان و مذاهب مختلف از جمله در منابع زرتشتی، کتب عهد عتیق و جدید (تورات و انجیل) و منابع شیعه و عامه در اعتقاد به موعود پرداخته است. مطالعه کتب عهدین و منابع مذهبی زرتشتیان و بررسی عقاید هندیان، مصریان قدیم و برخی از ملل دیگر، حقیقت اعتقاد به وجود منجی در آخرالزمان را روشن ساخته و سابقه آن را از قدیم‌ترین ازمنه تاریخ بشر ثابت می‌کند. نویسنده بر این باور است که در این خصوص، سهم اسلام و مذهب شیعه، بیش از سایر مذاهب و ادیان است؛ زیرا چنانکه به تفصیل گفته است، مسلمانان معتقدند که این نجات دهنده و مصلح جهانی، مهدی قائم علیه‌السّلام و از دودمان پیغمبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و فرزندان امیرمؤمنان علیه‌السّلام است. آیاتی که توسط اهل بیت علیه‌السّلام در کتاب‌های معتبر شیعی راجع به ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و ظهور او تاویل و تفسیر شده، بالغ بر صد آیه است که از مجموعه آن‌ها، در دوم، به چند مورد اشاره شده است. برای رعایت اختصار، فقط به ترجمه آیات و احادیثی که راجع به آن‌ها رسیده، اکتفا شده است. ۲.۲ - فصل سوم و چهارمدر سوم، روایاتی که دانشمندان بزرگ شیعه از منابع اهل بیت علیه‌السّلام به نقل از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف روایت کرده‌اند، آورده شده است. در این بخش، از منابع عامه هم ذکری به میان آمده و منظور کسانی هستند که روایات شیعه را پذیرفته و در کتب خود نقل کرده‌اند. نویسنده از مجموع بخش‌های گذشته، چنین نتیجه می‌گیرد که منجی موعود، از دودمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و نهمین فرزند امام حسین علیه‌السّلام است؛ چرا که معتقد است آن چه در منابع غیر اسلامی، راجع به منجی آمده، هنوز تحقق نیافته و موعود اسلام هم تاکنون ظهور نکرده است و همگی علائم با عقیده شیعه امامیه نسبت به حجت بن حسن عسکری عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف مطابقت کامل دارد. از این رو در چهارم، به نحوه ولادت آن حضرت، پدر و مادر و دلیل آمدن امام حسن عسکری علیه‌السّلام به سامرا پرداخته است. ۲.۳ - فصل پنجم تا دهمدر پنجم، دامنه بحث از یک مساله خاص؛ یعنی اثبات وجود مهدی آخرالزمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، به بحثی وسیع تر و کلی تر بدل شده و نویسنده در پی پاسخ دادن به این سؤال است که اصولا بشر چه نیازی به دین و مذهب داشته تا آن‌ها نیز محتاج مبلغ و رهبر باشند. این پرسش و پاسخ به آن، از همان قرون اولیه اسلام مطرح بوده و دانشمندان اسلامی با استدلالات عقلی و نقلی، آن را مورد توجه قرار داده‌اند. در پایان این بخش، نویسنده چنین نتیجه گیری نموده است که جامعه انسانی نمی‌تواند بدون نیاز به رهبران دینی که به نظر شیعه معصوم هستند، به حیات خود ادامه دهد. از آن جا که ممکن بود غیبت آن حضرت موجب انحراف شیعیان شود و تصور کنند آن حضرت وفات کرده است، لذا چند تن از علمای بزرگ و مردان نامور شیعه از طرف خود امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به عنوان نائب وی و رابط میان او و شیعیان منصوب گردیدند که ششم، به معرفی آن‌ها و بررسی دوران ایشان اختصاص دارد. نویسنده معتقد است، مهمترین موضوعی که در تاریخ حیات امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف جلب توجه می‌کند، موضوع غیبت آن حضرت بوده و لذا در هفتم، این مسئله را از جهات مختلف؛ از جمله نگاهی به سابقه آن، علل غیبت از نظر احادیث و اخبار، فوائد وجود امام غائب و... مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی موضوع طول عمر امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را نیز از دیگر مسائل مهم و جالبی می‌داند که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد، زیرا معتقد است عده‌ای تصور می‌کنند این موضوع، مشکل‌ترین مسئله مربوط به آن حضرت است و حتی می‌پندارند سؤالی است که بی پاسخ مانده، در صورتی که امروزه با پیشرفت علم و در دست داشتن منابع علمی و تاریخی، این موضوع جزو مسائل حل شده است. این موضوع در هشتم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. وی بر این باور است که معنی انتظار فرج و گشایش کار خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که باب ویژه‌ای در احادیث مربوط به مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و امام غائب دارد، چیزی جز این معنی نیست که انتظار، برای ظهور امام زنده‌ای است که ناظر بر اعمال، رفتار و زندگی بندگان خدا بوده و به هنگام ظهور، بهترین، سالم‌ترین و پرشورترین منتظران خود را برای اصلاح دنیای آشفته و مردم سرگردان برمی گیزیند. نهم تشریح و تبیین این امر را به عهده دارد. ۲.۴ - فصل دهمدر دهم، احادیثی که دانشمندان شیعه و عامه راجع به علائم ظهور مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف نقل کرده‌اند، به سه دسته زیر تقسیم و بررسی شده‌اند: ۱- روایاتی که از سقوط بنی امیه، روی کارآمدن بنی عباس، کشمکش در شام، آمدن پرچم‌های سیاه از مشرق به عنوان فرج آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و آزادی شیعیان نام برده است. ۲- اخباری که در آن‌ها از ویرانی شهرهایی؛ مانند بصره، ذلت و سقوط بنی عباس، عظمت و انحطاط شهر کوفه به عنوان گشایش کار شیعه و آزادی نسبی آن‌ها سخن رفته است. ۳- احادیث کثیری که به نام علائم ظهور و اوضاع آخرالزمان و پیش آمدهای ناگوار در سراسر گیتی به خصوص ممالک عربی، خاورمیانه و برخی از کشورهای اسلامی دیگر در کتب معتبر آمده است. نویسنده معتقد است، این سه دسته علائم که باید در اعصار متوالی و قرون متمادی روی دهد، بدین منظور بوده است که در تمام زمان‌ها، شیعیان را در جریان ظهور دولت آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و گشایش کار پیروان حقیقی اسلام قرار دهند و آنان را به آینده امیدورا کنند. ۲.۵ - فصل یازدهمیازدهم، وضعیت جهان در دولت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را ترسیم کرده و بعد از بررسی این که آیا عدالت جهانی واکنش ظلم جهانی است یا نه، چنین نتیجه گیری شده است که سرانجام، مردم جهان به تعالیم اسلام می‌گروند. ۲.۶ - فصل دوازدهمآخرین بخش، سخنی است کوتاه درباره دجال و سفیانی. نویسنده معتقد است سخن از دجال، اختصاص به شیعه نداشته و این لفظ در انجیل نیز آمده و بیشتر اخبار مربوط به آن در منابع سنیان است. وی بر این باور است که از آن چه راجع به دجال در اخبار آمده، می‌توان چنین گفت که منظور این است که به موازات ظهور قائم موعود و نزول مسیح علیه‌السّلام، قدرتی بر ضد آن‌ها قیام می‌کند. سفیانی نیز فردی از دودمان بنی امیه است که در ممالک عربی حکومت کرده و در برابر مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف قیام خواهد کرد. ۳ - وضعیت کتابفهرست مطالب در ابتدا و کتاب نامه منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها به ذکر منابع و توضیح برخی کلمات متن پرداخته است. [۱]
موعودی که جهان در انتظار اوست، مقدمه کتاب.
[۲]
پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و انتشارات مسجد جمکران، (۱۳۸۸)، «امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آینه قلم کارنامه منابع پیرامون امام مهدی علیه‌السّلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانی اسلامی مرجع، ج۲ ص۱۰۳۰.
۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب مهدویت
|