موجبات اذن‌خواهی در جهاد (قرآن)دلایل مختلفی برای اذن خواهی منافقان و مومنان از شرکت نکردن در جهاد وجود دارد. ۱ - ترس از مرگترس از مرگ و کشته شدن، دلیل اجازه گرفتن منافقان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، جهت گریز از جنگ احزاب بود. واذ قالت طائفة منهم یـاهل یثرب لا مقام لکم فارجعوا ویستـذن فریق منهم النبی یقولون ان بیوتنا عورة وما هی بعورة ان یریدون الا فرارا• ... قل لن ینفعکم الفرار ان فررتم من الموت او القتل واذا لاتمتعون الا قلیلا. ۲ - ثروتثروتمندی، سبب اجازه خواهی منافقان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای گریز از جنگ بود. واذا انزلت سورة ان ءامنوا بالله وجـهدوا مع رسوله استـذنک اولوا الطول منهم وقالوا ذرنا نکن مع القـعدین• رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع علی قلوبهم فهم لا یفقهون. انما السبیل علی الذین یستـذنونک وهم اغنیآء رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع الله علی قلوبهم فهم لایعلمون. ۳ - ختم قلباجازه خواستن منافقان برای شرکت نکردن در جنگ، ناشی از عدم درک آنان از ارزش جهاد بود. واذا انزلت سورة ان ءامنوا بالله وجـهدوا مع رسوله استـذنک اولوا الطول منهم وقالوا ذرنا نکن مع القـعدین• رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع علی قلوبهم فهم لایفقهون. انما السبیل علی الذین یستـذنونک وهم اغنیآء رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع الله علی قلوبهم فهم لایعلمون. ۴ - راحت طلبیراحت طلبی، سبب اجازه خواهی منافقان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای گریز از جنگ بود. واذا انزلت سورة ان ءامنوا بالله وجـهدوا مع رسوله استـذنک اولوا الطول منهم وقالوا ذرنا نکن مع القـعدین• رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع علی قلوبهم فهم لایفقهون. انما السبیل علی الذین یستـذنونک وهم اغنیآء رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع الله علی قلوبهم فهم لایعلمون. توبه ۵ - عذر واقعیپیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای اجازه گیرندگان معذور از جهاد، به امر خداوند استغفار می کردند. انما المؤمنون الذین ءامنوا بالله ورسوله واذا کانوا معه علی امر جامع لم یذهبوا حتی یستـذنوه ان الذین یستـذنونک اولـئک الذین یؤمنون بالله ورسوله فاذا استـذنوک لبعض شانهم فاذن لمن شئت منهم واستغفر لهم الله... ناتوانی جسمی و مالی گروهی از مسلمانان بادیه نشین، سبب رخصت طلبی آنان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای حضور نیافتن در جنگ بود. وجآء المعذرون من الاعراب لیؤذن لهم وقعد الذین کذبوا الله ورسوله... وجود عذر و مشکل، سبب اجازه خواهی مؤمنان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای ترک صحنه جنگ بود. انما المؤمنون الذین ءامنوا بالله ورسوله واذا کانوا معه علی امر جامع لم یذهبوا حتی یستـذنوه ان الذین یستـذنونک اولـئک الذین یؤمنون بالله ورسوله فاذا استـذنوک لبعض شانهم فاذن لمن شئت منهم... ۶ - کفربی اعتقادی به خدا و عالم آخرت، سبب بهانه جویی منافقان برای اجازه خواهی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم جهت شرکت نکردن در جنگ بود. انما یستـذنک الذین لایؤمنون بالله والیوم الاخر وارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون• ... و منهم من یقول ائذن لی ولاتفتنی الا فی الفتنة سقطوا وان جهنم لمحیطة بالکـفرین. ۷ - کوردلیکوردلی و درک نکردن ارزش جهاد، باعث اجازه خواهی منافقان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای ترک جهاد بود. واذا انزلت سورة ان ءامنوا بالله وجـهدوا مع رسوله استـذنک اولوا الطول منهم وقالوا ذرنا نکن مع القـعدین• رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع علی قلوبهم فهم لایفقهون• ... الذین یستـذنونک وهم اغنیآء رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع الله علی قلوبهم فهم لایعلمون. ۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «موجبات اذن‌خواهی در جهاد». |