مقابله (ادبیات)ذکر دو یا چند معنای هماهنگ و در پی آوردن معانی مقابل آن‌ها را مقابله (ادبیات) گویند. ۱ - تعریف«مقابله» از انواع اسلوب بدیعی قرآن و آن جایی است که دو یا چند معنای هماهنگ با یکدیگر آورده سپس به ترتیب، معانی مقابل آن‌ها ذکر شود؛ مانند: (فاما من اعطی واتقی وصدق بالحسنی فسنیسره للیسری واما من بخل واستغنی وکذب بالحسنی فسنیسره للعسری)؛ «حال اگر کسی (مالی) بخشید و پروا و پرهیز ورزید و ( وعده ) بهشت را استوار داشت، زود است که راهش را به سوی خیر و آسانی هموار کنیم. و اما کسی که دریغ ورزید و بی نیازی کرد و بهشت را دروغ انگاشت، زود است که راهش را به سوی دشواری هموار کنیم».. ۲ - تفاوت مقابله با طباقبرخی مقابله را از انواع طباق شمرده و تفاوت آن دو را در این دانسته‌اند که طباق فقط با اضداد پدید می‌آید ولی مقابله اعم از اضداد و غیر آن است، و نیز طباق غالبا بین دو ضد مطرح می‌شود ولی مقابله، میان بیش از دو ضد است. ۳ - انواع مقابلهبعضی نیز مقابله را به سه نوع « مقابله نظیری »، « مقابله خلافی » و « مقابله نقیضی » تقسیم کرده‌اند. توضیح هر یک از این واژه‌ها را در مدخل‌های مربوط بیابید. [۵]
بستانی، بطرس، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۱۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مقابله (ادبیات)». |