مفصل البیان فی علم القرآنمفصل البیان فی علم القرآن از شیخ ملا آقا محمد (۱۲۲۵ - ۱۳۰۰ ق) معروف به تهرانی ساوجبلاغی، حکیم متاله از علمای عصر خویش است. ۱ - معرفی کتابتفسیر مورد بحث ترجمه و شرح مفصل فارسی است در ده مجلد بر تفسیر مجمع البیان لعلوم القرآن ابوعلی طبرسی (م ۵۴۸ ق) که مفسر هنگام ترجمه فارسی اضافاتی به آن الحاق نموده است. وی در مقدمه میگوید: در ثلث آخر عمر چنان میل قلبی بهم رسانیدم که این کتاب مبارک میمون را که موسوم است به مجمع البیان در تفسیر کلام ملک علام که شیخ المشایخ طبرسی (رحمةاللهعلیه) به عربی تفسیر نموده بوده که افصح و ابلغ تفاسیر است از بابت نزول و نظم و قرائت و لغت و اعراب و معنی جامع بود به لغت پارسی شرح نمایم بلکه بعضی که عوام الناساند از لغت عربی عاریاند فی الجمله تمتعی بردارند به تاریخ ۱۲۹۴ از اول تا جزو شانزدهم آن را به قدرالقوة شرح پارسی نوشتم و از سوره یس تا خاتمه قل اعوذ برب الناس امید از حضرت و این کتاب موسوم نمودم به مفصل البیان فی علم القرآن تم فی غرة شهر جمادی الثانی سنه ۱۲۹۴. سه مجلد اصل به خط مؤلف از مخطوطات اهدائی آقای مشکاة به دانشگاه تهران به شماره ۳۹ و ۴۰ و ۴۱ موجود است. [۳]
منزوی تهرانی، علینقی، فهرست اهدائی مشکوة به کتابخانه دانشگاه تهران، ج۱، ص۲۱۹.
[۴]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، ج۱، ص۱۵۱.
[۵]
الحلو، عامر، معجم الدراسات القرآنیة عند الشیعة الامامیة، ص۲۸۴.
[۷]
منزوی، احمد، فهرست نسخههای خطی فارسی، ج۱، ص۶۰.
۲ - پانویس
۳ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن چهاردهم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۱۴. |