معجم حفاظ القرآن (کاب)کتاب معجم حفاظ القرآن عبر التاریخ تالیف دکتر محمد سالم محیسن پیرامون شرح حال حافظان قرآن نوشته شده است . ۱ - معرفی کتابمؤلف کتاب معجم حفاظ القرآن که از قرآن پژوهان معاصر، و استاد دانشگاه جامعه مدینه منوره و از حافظان قرآن می‌باشد، در این کتاب به شرح حال و بررسی زندگی کسانی که حافظ قرآن بوده‌اند پرداخته است و مطالب را در دو جلد تنظیم کرده، که جلد اول آن مربوط است به کسانی که از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می‌کرده‌اند و جلد دوم آن از سال ۴۰۵ تا عصر حاضر را شامل می‌شود روش مؤلف در بیان مطالب بدینگونه است که پس از ذکر نام افراد نسب آنها را به طور کامل ذکر نموده، آنگاه طبقه آن را از طریق ذهبی در کتاب معرفة القراء الکبار و ابن جزری در کتاب طبقات القراء بیان می‌نماید سپس چگونگی فراگیری و حفظ قرآن و استاد او را نام برده، و چنانچه دارای تالیفاتی بوده است، آن را متذکر می‌شود، و اگر از طریق او کسانی قرائت قرآن را آموخته‌اند نام آنها را بیان می‌نماید و از آنجا که در برخی از زمانها، حافظان قرآن مورد احترام واقع می‌شدند، اگر فرد مورد بحث دارای جایگاه اجتماعی بوده است، آن را توضیح می‌دهد. و در پایان سال وفات آن را تذکر داده است. نکته قابل ذکر این است که مؤلف در مقدمه جلد اول می‌گوید که مطالب این جلد شامل کسانی می‌شود که حافظ قرآن بوده و از زمان صحابه تا سال ۴۰۵ هجری زندگی می‌کرده‌اند، در حالیکه در جلد دوم به شرح حال کسانی پرداخته است که تاریخ زندگی آنها مربوط به همین دوران است. مانند رقم ۵۱ طاهر بن غلبون که متوفای ۳۹۹ می‌باشد. از طرف دیگر، مطالب جلد دوم از نظر ترتیب و افراد به دنباله مطالب جلد اول نمی‌باشد، و خود دارای شمارش و رقم و ترتیب جدیدی می‌باشد. به نظر می‌رسد مؤلف جلد اول کتاب را بصورت ناقص نوشته، و لذا جلد دوم را به عنوان تکمیل کننده جلد اول نوشته است لذا لازم است که مطالب کتاب در هم تلفیق شده، و اسامی آنها به ترتیب حروف الفباء تنظیم، و مجددا چاپ گردد. ۲ - ویژگی‌ها۱- بر اساس نام افراد کتاب را مرتب نموده است [۱]
معجم حفاظ القرآن عبر التاریخ ، محمد سالم محیسن، ص۱۱.
۲- حسب و نسب افراد را بطور کامل ذکر می‌کند ۳- برخی از ویژگیهای علمی آنان را متذکر می‌شود ۴- اساتید و شاگردان آنها را نام می‌برد ۵- اینکه در چه طبقه‌ای قرار دارند را بیان می‌کند ۶- تعداد زیادی از حافظان قرآن را ذکر کرده است ۷- در شرح حال آنان از منابع مختلفی استفاده نموده است ۸- چنانچه فرد مورد بحث سفرهای علمی داشته، نام شهرهایی که مسافرت نموده است را بیان می‌کند ۹- چنانچه در رشته خاصی از علوم اسلامی تخصص داشته باشد مانند فقه و اینکه مثلا اهل فتوی بوده است را متذکر می‌شود ۱۰- طریقه آنها به قراء سبعه یا عشره را توضیح می‌دهد۳ - اشکالاتاین کتاب دارای اشکالاتی است که لازم است به آن توجه شود: ۱- اسامی افراد که به ترتیب حروف الفباء تنظیم شده است در برخی از موارد ناقص است مثلا در جلد اول ردیف ۲۶۰ نام ابو موسی الاشعری را ذکر کرد. که بر حسب ترتیب هیچ مناسبتی بین ما قبل و ما بعد آن وجود ندارد. ۲- کتاب نه بر اساس اسم، نه بر اساس لقب و نه بر اساس کنیه، تنظیم شده است که لازم است بر اساس یکی از اقسام سه گانه فوق مرتب شود ۳- مطالب جلد دوم، ادامه مطالب جلد اول نیست، و ترتیب آن هم معلوم نیست بر چه اساسی بوده است ۴- در اکثر موارد برای بیان طبقه قاری . جمله‌ای را بدین عبارت دارد که: «ذکره الذهبی- ت ۷۴۸ ه...» که دو خط کتاب را شامل شده است که می‌توانست به طریق دیگر و به صورت خلاصه ذکر کند که از حجم کتاب کاسته شود. ۴ - ساختار کتاباز آنجا که کتاب درباره شرح حال زندگی حافظان قرآن نوشته شده است لذا مطالب آن فصل بندی نشده است ۵ - نسخه شناسیکتاب ۲ جلد، متن آن عربی، جلد اول آن دارای ۶۶۱ و دوم ۴۴۷ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به شرح زیر است: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: گالینگور ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۴۱۲ هجری قمری ۵- ناشر: انتشارات دار الجیل، بیروت لبنان ۶- دارای فهرست موضوعات کتاب ۷- مولف: محمد سالم محیسن ۸- کتاب: معجم حفاظ القرآن عبر التاریخ ۶ - پانویس
۷ - منبعنرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|