مخصص مجمل بین متباینینمخصص مجمل بین متباینین، مخصص مردد بین دو امر متباین است. ۱ - تعریفتردید و دوران ناشی از اجمال ، در هر یک از مخصص مجمل مصداقی و مخصص مجمل مفهومی به دو صورت قابل تصور است: ۱. دوران بین اقل و اکثر ؛ ۲. دوران بین متباینین . مخصص مجمل بین متباینین، مخصصی است که تردید ناشی از اجمال در آن به صورت تردید میان دو امر متباین می‌باشد، که دو صورت دارد: ا) موردی که مفهوم آن، بین متباینین مردد باشد، مانند این که دلیل عام می‌گوید: «اکرم العلماء» و دلیل خاص می‌گوید: «لا تکرم زیدا العالم» و مفهوم زید بین «زید بن بکر» و «زید بن خالد» مردد است؛ ب) موردی که مصداق آن، بین متباینین مردد می‌باشد، مثل این که دلیل عام بگوید: «اکرم العلماء» و دلیل خاص بگوید: «لا تکرم الفساق من العلماء»، در حالی که معنای فاسق روشن است، ولی شک وجود دارد که کدام یک از دو فرد خارجی (زید یا عمرو) فاسق می‌باشد. ۲ - نکتهاقل و اکثر همیشه در جایی پیش می‌آید که قدر متیقن، یا همان اقل، وجود دارد، و مازاد بر آن (اکثر) مشکوک است؛ ولی در متباینین، قدر متیقن وجود ندارد. [۲]
مقالات الاصول، عراقی، ضیاء الدین، ج۱، ص۳۴۸.
[۳]
مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص (۲۳۷-۲۳۶).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۱۳، برگرفته از مقاله «مخصص مجمل بین متباینین». رده‌های این صفحه : مخصص مجمل
|