مجمع الرجالقهپایی، عنایة الله (ق ۱۱) (زنده در ۱۰۱۱ ق) از علمای بزرگ اسلام و صاحب کتاب رجالی، مجمع الرجال، می‌باشد. [۱]
قهپایی، عنایة الله، مجمع الرجال، قم: مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۶۴ ش، ۷ جزء در ج۳، دوم.
۱ - معرفی کتاباز خصوصیات این کتاب این است که مؤلف روات را با مشخصات کامل نام برده است؛ یعنی اسم، اسم پدر، لقب،عصر زندگی راوی،اینکه آیا او از صحابه بوده یا از تابعان، از کدام امام نقل حدیث کرده و نیز موثق یا ضعیف بودن او را ذکر کرده است؛ از باب مثال می فرماید: «ابان بن أبی عیاش و اسم أبی عیاش هارون، تابعی روی عن انس بن مالک، و روی عن علی بن الحسین (علیه السّلام) ضعیف، لا یلتفت الیه». ۲ - محتوای کتابمتن کتاب، شامل نقل اقوال کتاب‌های پنجگانه اصلی در علم رجال است که به دنبال نام هر شخص، متن عبارت هر کتاب در مورد وی آورده شده است. منابع کتاب عبارت‌اند از: رجال الکشی، رجال الطوسی، رجال النجاشی، الفهرست طوسی و رجال ابن غضائری که هر یک با رمز در ابتدای اسامی مشخص شده‌اند. همچنین در برابر هر عنوان، نام امامی که این شخص از اصحاب ایشان به حساب می‌آید، با حروف رمز مشخص شده است. در آخر جزء هفتم کتاب، دوازده فایده رجالی آورده شده است که مشتمل بر مباحث زیر است: ۱. تاریخ زندگی و محل دفن معصومان (علیهم‌السلام)؛ ۲. سفرای امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در زمان غیبت صغری؛ ۳. اسامی اشخاصی که امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را مشاهده کرده‌اند و یا صاحب توقیع بوده‌اند؛ همچنین اسامی بعضی از وکلای ایشان آورده شده است؛ ۴. بیان کنیه‌ها و القاب معصومان (علیهم‌السلام)؛ ۵. اقسام حدیث؛ ۶. حکم راویانی که مخالف با مذهب امامیه‌اند؛ ۷. مراد از «عدة» در الکافی ؛ ۸. اختلاف مبانی در عدالت؛ ۹-۱۱. تمییر برخی از راویان مشترک؛ ۱۲. بررسی مشیخه التهذیب. ۳ - نگارش کتابمؤلف کتاب، بر این اثر خود، حاشیه‌ای با رمز «ع» نوشته است و محقق تهرانی در مصفی المقال [۲]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، ص ۳۴۴.
آن را با عنوان حاشیة علی مجمع الرجال و در الذریعة ، این کتاب را با عنوان رجال المولی عنایة الله القهپائی و نیز با عنوان مجمع المقال فی علم الرجال فهرست نموده است.۴ - شروح و تعلیقاتحاج سید صباء الدین معروف به علامه اصفهانی. ۵ - وضعیت نشراین کتاب، در ۷ جلد و ۴ مجلد به همت موسسه اسماعیلیان،در قم به چاپ رسیده است. ۶ - پانویس
۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تألیفات رجالی قرن یازدهم هجری»، تاریخ بازیابی ۹۵/۰۱/۳۱. سایت اندیشه قم رده‌های این صفحه : کتب رجالی شیعه
|