مجاری اصول عملیمجاری اصول عملی ، موارد صلاحیت دار برای جریان یافتن اصول عملی در آن‌ها می‌باشد. و در اصول فقه کاربرد دارد. ۱ - تعریفمراد از مجاری اصول عملی، جاهایی است که اصول عملی صلاحیت دارد در آن‌ها به کار گرفته شود. ۲ - اصول عملیاصول عملی قواعدی است که مجتهد پس از جستجو از دلیلی (قطعی یا ظنی معتبر ) بر حکم شرعی و دست نیافتن به آن، برای خروج از شک و تشخیص وظیفه خود، در عمل به آن‌ها تمسک می‌کند. از آن جا که این اصول متعدد بوده و هر یک در مورد خاص و با وجود شرایط خاصی به کار گرفته می‌شود، به جایی که هر یک از آن‌ها، در آن جا به کار گرفته می‌شود «مجرا» می‌گویند. به طور کلی، مورد جریان اصول عملی در جایی است که مکلف به دلیل قطعی یا اماره دست رسی ندارد؛ یعنی نه قطع به حکم دارد و نه اماره معتبری در دسترس دارد، بلکه در حالت شک و سر گردانی به سر می‌برد. البته برای اجرای هر یک از اصول عملی علاوه بر این شرط کلی، شرایط خاصی نیز وجود دارد. [۱]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۰، ص۶۰۰.
۳ - مجاری اصول عملی عامبرای اصول عملی عام که در همه ابواب جریان دارد، به حصر عقلی، چهار مجرا وجود دارد، زیرا شک یا حالت سابق در آن ملاحظه شده ( استصحاب ) یا نشده، و در صورت دوم، یا احتیاط امکان ندارد ( تخییر ) یا دارد، و باز در صورت دوم، یا شک در تکلیف است ( برائت ) یا در مکلفٌ به (احتیاط). ۴ - عنوان مرتبطمجرای استصحاب؛ مجرای برائت؛ مجرای تخییر؛ مجرای احتیاط. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۹۲، برگرفته از مقاله «مجاری اصول عملی». |