عیون أخبار الرضا علیه السلام (ترجمه آقا نجفی)ترجمه عیون اخبار الرضا علیه‌السّلام اثر شیخ صدوق رحمة‌الله‌علیه توسط محمد تقی اصفهانی (مشهور به آقا نجفی) است که حاوی روایات مربوط به امام رضا علیه‌السّلام می‌باشد. ۱ - نگاهی به ترجمهمترجم در صفحه ۷ سبک و روش ترجمه خود را اینچنین بیان می‌کند: «علی قدر الامکان از عبارت حدیث بیرون نشدم چه در اغلب موارد نقل بمعنی کردم و لیکن معنی، مطلق حدیث است بنا بر ظاهر مکشوف در نزد این قاصر» این سخن مترجم ظاهرا حاکی از این است که روش او در این ترجمه، انتقال معانی الفاظ به زبان فارسی و انعکاس ساختارهای زبان متن اصلی در ترجمه است این شیوه که به آن ترجمه تحت اللفظی اطلاق می‌شود مترجم فقط سعی می‌کند که برای هر یک از کلمه‌های متن اصلی، مرادف و یا معادل مناسبی پیدا کند تا معنای هر یک را مقابل هر واژه قرار دهد این نوع ترجمه با آنکه از ترجمه لفظ به لفظ بهتر است ولی باز موجب نارسایی در کلام می‌شود به دلیل اینکه در این روش، ترجمه بدون ملاحظه سیستم جمله بندی و ساختار نحوی زبان مقصد صورت می‌گیرد که در نتیجه ترجمه را از روانی و خوشخوان بودن تا حد زیادی می‌اندازد. به عنوان مثال: صفحه ۴۸ «ای فضل بحق قرابتی که من برسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دارم که اگر پسر عم مرا نیاوردی الان هر آینه میگیرم چیزیرا که در او است دو چشم تو.» [۱]
عیون أخبار الرضا، ترجمه آقا نجفی، ص۴۸.
که جمله اخیر ترجمه (میگیرم چیزیرا که در او است دو چشم تو) مقابل لآخذن الذی فیه عیناک است که مترجم می‌توانست خواننده را بدون سردرگمی و بدون نیاز به توضیح، معنا و مفهوم جمله را به او بفهماند با توجه «اگر هم اکنون پسر عمویم را به اینجا نیاوری، به خویشاوندیم با پیامبر گردنت را می‌زنم» [۲]
عیون أخبار الرضا، ترجمه علی اکبر غفاری، باب۴، ص۲۳، حدیث۵.
«ای زیاد این علی علیه‌السّلام کتاب او کتاب من است و کلام او کلام من است و رسول و پیغام آور او پیغام آور من است و آنچه بگوید گفته گفته او است» و شاید بهتر بود اینگونه بیاورد «زیاد! این شخص نوشته اش نوشته من است، گفتارش گفتار من است، فرستاده اش فرستاده من است و هرچه بگوید مطلب همان است که او گفته است.» [۳]
عیون أخبار الرضا، ترجمه علی اکبر غفاری، باب۴، حدیث۲۵.
از مزایای این ترجمه، آنجا که روایتی احتیاج به توضیحی داشته است تا خواننده روایت را بهتر و آسان تر بفهمد با کلمه «مترجم گوید» اینکار صورت گرفته است. با اینکه این ترجمه موجب شده است تا افراد و دوستداران اهل بیت علیه‌السّلام از فارسی زبانان از کلمات معصومین علیه‌السّلام منتفع و بهره مند شوند و آداب خود را در هرگونه سیر و سلوک با آنچه از آنها وارد شده است تطبیق داده و عمل نمایند ولی به بایسته‌هایی که در یک ترجمه لازم است و این ترجمه فاقد آن است اشاره می‌شود: مترجم از نسخه‌های خطی و آنچه مورد اعتماد خویش در ترجمه بوده است اشاره‌ای نداشته است، مترجم متن عربی را نیاورده که این کار مجال را از خواننده برای تطبیق می‌گیرد، ترجمه فاقد عنوان بندی مستقیم در اکثر موارد است فقط شماره باب در بالای صفحات آمده، روایات هر باب فاقد شماره مسلسل می‌باشد و جدایی روایات با ذکر «نص دیگر» از یکدیگر تمییز داده می‌شود، عدم قلم متناسب و فشردگی خطوط که خواندن را مشکل می‌نماید، سلسله بسند روایات حذف و در آخر کتاب هم ذکر «مشیخه» گنجانده نشده است. و از آنجا که ترجمه در سال ۱۲۹۶ قمری به پایان رسیده شاید اینگونه سبک نگارش و خیلی از اشکالات فوق بر ترجمه قابل کامل باشد. ۲ - نسخه شناسینسخه حاضر توسط انتشارات علمیه اسلامیه دو جلد در یک مجلد چاپ و به بازار عرضه گردیده شده است. ۳ - پانویس
۴ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |