عمرو بن عثمان خزازابوعلی عمرو بن عثمان خزاز، از محدثان موثق شیعه و از راویان امام رضا و امام جواد (علیهماالسلام) در قرن سوم هجری قمری بود. ۱ - معرفی اجمالیابوعلی عمرو بن عثمان خزاز ثقفی ازدی، در منابع، چند تن با نام عمرو بن عثمان با القاب مختلف هم چون ثقفی، خزاز، ازدی، کندی، رازی و جهنی وجود دارد که در اتحاد یا تعدد ثقفی، خزّاز و ازدی اختلاف است. نجاشی (م ۴۵۰ق) و به تبع او منابع بعدی، ثقفی و خزاز را یک تن شمرده و بنابر قولی، ازدی را نیز لقب ثقفی دانستهاند. از میان رجالشناسان معاصر شیعه نیز برخی هر سه را لقب یک فرد دانستهاند. با همه اینها برخی دیگر معتقدند عمرو بن عثمان ثقفی که در منابع سنی هم وجود دارد، از راویان اهلسنت بوده و با خزاز ازدی شیعه، متفاوت است. گفتنی است که فرد موجود در کتابهای اهل سنت، عمرو بن عثمان بن ابی صفوان سعید ثقفی است که راوی سفیان ثوری (م ۱۶۱ق) میباشد و بعید است با ثقفی موجود در منابع شیعه که راوی سعید بن شرحبیل کندی (م ۲۱۲ق) بوده و محمد بن حسین بن ابی الخطاب زیات (م ۲۶۲ق) راوی اوست، یکی باشد، به ویژه آن که عمرو بن عثمان، استاد محمد بن حسین زیات، یکبار با لقب ثقفی و بار دیگر با لقب خزاز آمده و این مؤید اتحاد این دو است. همچنین به قرینه اینکه گاهی با یک واسطه و گاهی با دو واسطه از امام صادق (علیهالسّلام) روایت میکند، نمیتواند با ثقفی سنی یک نفر باشد. همچنین به خاطر اشتراک در اساتید و شاگردان به نظر میرسد لقبهای ثقفی، خزّاز و همچنین کندی از آنِ یک نفر باشد. به هر روی، عمرو بن عثمان خزّاز از محدثان موثق شیعه بوده که احادیث و منقولاتش صحیح و بیعیب، توصیف شده است. ۲ - اساتید و شاگردانوی از راویان امام رضا و امام جواد (علیهماالسلام) است که علاوه بر آن دو بزرگوار از گروهی از دانشمندان و محدثان شیعه روایت دارد. برخی از اساتید روایی ابوعلی خزّاز عبارتاند از: نصر بن مزاحم منقری (م ۲۱۲ق)، حسن بن محبوب سرّاد (م ۲۲۴ق)، ابوجمیله مفضل بن صالح نخاس، حنان بن سدیر، محمد بن سالم کندی و محمد بن عذافر صیرفی. شمار زیادی از راویان شیعه از شاگردان خزاز بودهاند. فضل بن شاذان (م ۲۶۰ق)، احمد برقی (م ۲۸۰ق)، حسین بن سعید اهوازی، حسن بن موسی خَشّاب، ابراهیم بن هاشم قمی و سهل بن زیاد آدمی از آن جملهاند. ۳ - تألیفاتبرای عمرو بن عثمان دو اثر شمردهاند: یکی کتابی نیکو در فقه با عنوان الجامع فی الحلال و الحرام است که روایتگر آن علی بن حسن بن فضال است و دیگری که راوی آن احمد برقی بوده النوادر نام دارد. ۴ - پانویس۵ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۸۱، برگرفته از مقاله «عمرو خزاز». ردههای این صفحه : راویان از امام جواد | راویان از امام رضا | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیتهای قرن 3 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری)
|