علی بن مهزیارابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی، محدث موثق شیعه، فقیه، مفسر و صحابی امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم‌السّلام) بود. ۱ - معرفی اجمالیابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی دورقی، اصالتاً از دورق خوزستان، اهل هند، روستایی در فارس و ساکن اهواز بود. امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم‌السّلام) را درک کرد و صحابی ایشان بود. از امام هشتم و نهم و همچنین از فضالة بن ایوب و محمد بن اسماعیل بن بزیع روایت کرده است. راویانی چون عباس بن معروف، محمد بن عبدالجبار، حسین بن اسحاق، محمد بن عیسی یقطینی و سهل بن زیاد از او نقل حدیث نموده‌اند. ۲ - شخصیت رواییعلی بن مهزیار از یاران خاص امام جواد و امام هادی (علیهما‌السّلام) بود و از سوی آنان وکیل برخی مناطق بود، از این‌رو توقیعاتی درباره او برای شیعیان نوشته شد که وی را مدح نمود. او در نقل روایت، ثقه و در عقیده، غیرقابل طعن است. پدرش نصرانی بود که به اسلام گروید و گفته‌اند که خود علی نیز در کودکی اسلام آورد و تشیع را اختیار کرد. از او به عنوان فقیه و مفسر تعبیر کرده‌اند. ۳ - وفاتتاریخ وفات وی روشن نیست، اما نجاشی ذیل ترجمه حریز می‌گوید: محمد بن علی انصاری از علی بن مهزیار به سال ۲۲۹ق حدیث شنیده است. ۴ - تالیفاتشیخ طوسی پس از آنکه وی را جلیل القدر و واسع الروایه توصیف کرده، می‌گوید: او دارای ۳۳ کتاب مانند کتب حسین بن سعید اهوازی است و علاوه بر آنها کتاب‌های حروف القرآن و الانبیاء و البشارات را داراست. احمد برقی گفته است که علی بن مهزیار مصنفات حسین بن سعید را گرفته و اضافاتی در آنها ایجاد کرده است. مجموع تالیفات وی عبارت‌اند از: التفسیر الفضائل، المثالب، الدعاء، التجمل و المروّه، المزار، الرد علی الغلاة، فضائل المومنین و برّهم الملاحم، التقیه، الزهد، الحروف، القائم، البشارات الانبیاء، النوادر، رسائل علی بن اسباط. کتب فقهی در موضوع صلاة، زکات، صوم، حج، طلاق، حدود، دیات، عتق و تدبیر تجارات و اجارات، مکاسب، وصایا، مواریث، خمس، شهادات، صید و ذبائح شربه، نذور و ایمان و کفارات و کتاب‌هایی در حوزه‌های دیگر مثل: وفاة ابی ذر، حدیث بدر، اسلام سلمان فارسی و به قولی فضائل امیرالمؤمنین، النقض علی علی بن اسباط الفطحی، الخصال و حدیث الاشعریه. [۲۳]
حرزالدین، محمد بن علی، مراقد المعارف، ج۲، ص۸۷.
۵ - پانویس۶ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۳۰-۵۳۱، برگرفته از مقاله «علی اهوازی». رده‌های این صفحه : اصحاب امام جواد | اصحاب امام رضا | اصحاب امام کاظم | اصحاب امام هادی | راویان از امام جواد | راویان از امام رضا | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 2 (قمری) | فقیهان شیعه قرن 3 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری) | مفسران شیعه قرن 2 (قمری) | مفسران شیعه قرن 3 (قمری)
|