عبدالرحمان بن یوسف مروزیعبدالرحمان بن یوسف مروزی (م ۲۸۳ ق) اصالتاً اهل مرو بوده و رجال شناسان اهل سنت وی را از دانشمندان و محدثان حافظ و موثق شیعه شمرده اند، دو جلد کتاب در مثالب شیخین و الجرح و التعدیل تالیف وی می باشد. ۱ - معرفی اجمالیابومحمد عبدالرحمان بن یوسف بن سعید بن خراش مروزی بغدادی، اصالتاً اهل مرو بود. رجال شناسان اهل سنت وی را از دانشمندان و محدثان حافظ و موثق شیعه شمرده و در حدیث بسیار ستودهاند. ۲ - اساتیدعبدالرحمان بن یوسف از نصر بن علی جهضمی، محمد بن بشار بندار، یونس بن عبدالاعلی، محمد بن یحیی ذهلی، عبدالجبار بن علاء و احمد بن ابراهیم دورقی حدیث آموخته است. [۳]
ابن عدي، الکامل فی ضعفاء الرجال، ۴/۳۲۱.
۳ - شاگردانابوسهل احمد بن محمد بن عبدالله قطّان، ابوالعباس بن عقده، محمد بن محمد بن داود کرجی و بکر بن محمد بن حمدان صیرفی مروزی از عبدالرحمان بن یوسف روایت کردهاند. وی برای آموختن حدیث سفرهای زیادی به شام، عراق، مصر و خراسان داشت و در طلب حدیث و کسب علم رنجهای بسیاری را به جان خرید، به گونهای که به گفته خودش در این راه و در اثر تشنگی، پنج بار مجبور به نوشیدن بول خود شد. ۴ - آثارابن عدی (م ۳۶۵ ق) از عبدان روایت کرده که ابن خراش دو جلد کتاب که در مثالب شیخین نوشته بود، به بندار تقدیم کرد و دو هزار درهم جایزه دریافت کرد. ابن خراش این مبلغ را صرف ساختن حجرهای در بغداد کرد تا در آنجا به گفتن حدیث بنشیند، ولی هنگامی که ساختن حجره به پایان رسید، هنوز از آن استفاده نکرده بود که دار فانی را وداع گفت. ابن حجر از این که ابن خراش این کتاب را نوشته، بسیار اظهار تاسف میکند و قسم یاد میکند که او شیخ فریب خوردهای است که از علم خود منتفع نشده است. اثر دیگر او کتاب الجرح و التعدیل (رجال عبدالرحمان) است. ۵ - وفاتوفات او را در سال ۲۸۳ ق در بغداد یا ۲۹۴ ق در طرسوس نوشتهاند. خطیب بغدادی قول نخست را درست تر میداند. [۲۸]
طبقات علماء الحدیث، ج۲، ص۴۰۲.
[۲۹]
ذکر اخبار اصفهان، ج۲، ص۱۱۲.
[۳۲]
العین فی طبقات المحدثین، ص۱۰۵.
۶ - پانویس۷ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۴۲، برگرفته از مقاله «عبدالرحمان بن یوسف مروزی» |