زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

عاریه (فقه)





عاریه از اصطلاحات بکار رفته در علم فقه بوده و به معنای در اختیار گذاشتن مجانی مال برای استفاده دیگری است. داشتن استفاده حلال و بقاء اصل مال از شرایط عاریه به حساب می‌آید و تفاوت آن با ودیعه در داشتن حق تصرف است.


۱ - تعریف



عاریه در لغت به معنای هر چیزی است که قابل داد و ستد باشد و وجه تسمیۀ آن عار بودن اخذ عاریه است.
«عاریه» آن است که کسی مال خود را در اختیار کسی بگذارد تا از آن استفاده کند و چیزی هم به عنوان «اجرت» یا به عنوان دیگر از او نگیرد. عاریه‌دهنده را «معیر»، عاریه‌گیرنده را «مستعیر» و مال عاریه داده شده را «عین مستعاره» می‌گویند.

۲ - شرایط



عین مستعاره باید به گونه‌ای باشد که استفاده حلال از آن با بقای اصل آن، امکان داشته باشد؛ مانند لباس و ظرف، ولی اگر به گونه‌ای باشد که در صورت استفاده، اصل آن از بین برود- مانند میوه و غذا- عاریه دادن آن صحیح نیست و می‌توان آن را «اباحه» کرد.
عاریه نیز مثل ودیعه، عقدی جایز است که هر کدام از «معیر» و «مستعیر» هر وقت خواست می‌تواند مال را پس بگیرد یا پس دهد.

۳ - تفاوت عاریه با ودیعه



تفاوت عاریه با ودیعه در این است که منظور از ودیعه حفظ و نگهداری مال است و مستودع حق تصرف ندارد، ولی منظور از عاریه این است که مستعیر در مال تصرّف‌ نماید.
عین مستعاره نیز مثل ودیعه در دست مستعیر امانت است و در غیرصورت تعدی و تفریط، ضامن نمی‌باشد، مگر این که طلا یا نقره و یا «عاریه مضمونه» باشد؛ یعنی هنگام عاریه دادن، شرط کرده باشند که در صورت تلف یا معیوب شدنِ مال، مستعیر ضامن است، اگر چه تعدّی و تفریط نکرده باشد.

۴ - پانویس


 
۱. خمینی، سیدروح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۵۹۱.    
۲. خمینی، سیدروح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۵۹۴، مسأله۱۲.    


۵ - منابع


نوری، محمداسماعیل، آشنایی با ابواب فقه، ص۸۹، برگرفته از مقاله «عاریه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۲/۲۷.    
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «عاریه»، تاریخ بازیابی، ۱۳۹۹/۰۳/۱۰.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | عاریه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.