ظلم آل فرعون (قرآن)یکی از مصادیق ظالمان که در آیات قرآن به آنان اشاره شده، «آل فرعون» هستند. ۱ - ظالم بودن فرعونیانفرعونیان، مردمى ستمگر و ظالم: ۱. «ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَظَلَمُوا بِها فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ؛سپس به دنبال آنها (پيامبران پيشين) موسی را با آيات خويش به سوى فرعون و اطرافيان او فرستاديم؛ امّا آنها (با عدم پذيرش)، به آن آيات ظلم كردند. ببين سرانجام مفسدان چگونه بود!» ۲. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ ... فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ كُلٌّ كانُوا ظالِمِينَ؛اين، درست شبيه حال فرعونيان است ... ما هم بخاطر گناهانشان، آنها را هلاک كرديم، و فرعونيان را غرق نموديم؛ و همگى ستمكار بودند.» ۳. «فَما آمَنَ لِمُوسى إِلَّا ذُرِّيَّةٌ مِنْ قَوْمِهِ عَلى خَوْفٍ مِنْ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِمْ أَنْ يَفْتِنَهُمْ ... • وَ قالَ مُوسى يا قَوْمِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّسْلِمِينَ • فَقالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛در آغاز، هيچ كس به موسى ايمان نياورد، مگر گروهى از فرزندان قوم او؛ آن هم با ترس از فرعون و اطرافيانش، مبادا آنها را شکنجه كنند؛ ... موسى گفت: اى قوم من! اگر شما به خدا ایمان آورده‌ايد، و تسلیم فرمان او هستيد، تنها بر او توکل كنيد. آنها گفتند: تنها بر خدا توكّل داريم؛ پروردگارا! ما را مورد شكنجه گروه ستمكاران قرارمده.» ۴. «وَ جاوَزْنا بِبَنِي إِسْرائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْياً وَ عَدْواً ...؛سرانجام بنی‌اسرائیل را از دریا (رود عظيم نيل) عبور داديم؛ و فرعون و لشكريانش از سرِ ظلم و تجاوز، به دنبال آنها رفتند....» ۵. «إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَ ما أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِيدٍ • وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ...؛ به سوى فرعون و اطرافيانش؛ امّا آنها از فرمان فرعون پيروى كردند؛ در حالى كه فرمان فرعون، مايه رشد و نجات نبود. ما به آنها ستم نكرديم؛ بلكه آنها خودشان بر خويشتن ستم روا داشتند....» ۶. «وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ جَعَلْنا مَعَهُ أَخاهُ هارُونَ وَزِيراً • فَقُلْنَا اذْهَبا إِلَى الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَدَمَّرْناهُمْ تَدْمِيراً • ... وَ أَعْتَدْنا لِلظَّالِمِينَ عَذاباً أَلِيماً؛و ما به موسى کتاب آسمانی داديم؛ و برادرش هارون را ياورِ او قرار داديم؛ و گفتيم: به سوى اين قوم كه آيات ما را تكذيب كردند برويد! امّا آن مردم به مخالفت برخاستند و ما آنان را به طور كامل هلاك كرديم. ... و براى ستمكاران عذاب دردناكى فراهم ساخته‌ايم!» ۷. «وَ إِذْ نادى رَبُّكَ مُوسى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ • قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَ لا يَتَّقُونَ؛ به خاطر بياور هنگامى را كه پروردگارت موسى را ندا داد كه به سراغ قوم ستمكار برو، همان قوم فرعون، آيا آنان از مخالفت فرمان پروردگار پرهيز نمى‌كنند؟!» ۸. «... فِي تِسْعِ آياتٍ إِلى فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ • وَ جَحَدُوا بِها وَ اسْتَيْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوًّا ...؛ ... اين از جمله معجزات نُه‌گانه‌اى است كه تو با آنها به سوى فرعون و قومش فرستاده مى‌شوى؛ آنان قومى فاسق و نافرمانند. و آن را از روى ظلم و تکبر انكار كردند....» ۹. «... قالَ يا مُوسى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ • فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛ در اين هنگام مردى با شتاب از دورترين نقطه شهر (مركز فرعونيان) آمد و گفت: اى موسى! اطرافيان فرعون براى کشتن تو به مشورت نشسته‌اند؛ فوراً از شهر خارج شو، كه من‌از خيرخواهان توام. موسى از شهر خارج شد در حالى كه ترسان بود و هر لحظه در انتظار حادثه‌اى؛ به پيشگاه خدا عرضه داشت: پروردگارا! مرا از اين قوم ستمكار رهايى بخش.» ۱۰. «وَ قالَ مُوسى رَبِّي أَعْلَمُ بِمَنْ جاءَ بِالْهُدى مِنْ عِنْدِهِ وَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ؛موسى گفت: پروردگارم از حال كسانى كه هدایت را از نزد او آورده‌اند، و كسانى كه عاقبت نيک سرا ى دنیا و آخرت از آن آنهاست آگاهتر است. به يقين ستمكاران رستگار نخواهند شد.» ۱۱. «وَ اسْتَكْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِي الْأَرْضِ ... • فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِي الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الظَّالِمِينَ؛ سرانجام فرعون ولشكريانش به ناحق در زمین تكبر ورزيدند، ... ما نيز او و لشكريانش را گرفتيم و به دريا افكنديم؛ اكنون بنگر سرانجام ستمكاران چگونه بود!» ۱۲. «... وَ نَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛... و مرا از فرعون و كار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهايى بخش!» ۲ - فرجام فرعونیان ظالمظلم و ستم فرعونيان، عامل بد فرجامى آنان: ۱. «ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَظَلَمُوا بِها فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ؛سپس به دنبال آنها (پيامبران پيشين) موسى را با آيات خويش به سوى فرعون و اطرافيان او فرستاديم؛ امّا آنها (با عدم پذيرش)، به آن آيات ظلم كردند. ببين سرانجام مفسدان چگونه بود!» ۲. وَ أَدْخِلْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ فِي تِسْعِ آياتٍ إِلى فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ ... فَلَمَّا جاءَتْهُمْ آياتُنا مُبْصِرَةً قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ وَ جَحَدُوا بِها وَ اسْتَيْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُوًّا فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ. ۳. وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يا هامانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلى إِلهِ مُوسى وَ إِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكاذِبِينَ وَ اسْتَكْبَرَ هُوَ وَ جُنُودُهُ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ إِلَيْنا لا يُرْجَعُونَ فَأَخَذْناهُ وَ جُنُودَهُ فَنَبَذْناهُمْ فِي الْيَمِّ فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الظَّالِمِينَ. ۳ - هلاکت فرعونیان ظالمستمگرى فرعونيان، موجب هلاكت آنان: ۱. «كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ كُلٌّ كانُوا ظالِمِينَ؛اين، درست شبيه حال فرعونيان و كسانى است كه پيش از آنها بودند؛ آيات پروردگارشان را تكذيب كردند؛ ما هم بخاطر گناهانشان، آنها را هلاك كرديم، و فرعونيان را غرق نموديم؛ و همگى ستمكار بودند.» ۲. «إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ ... • وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَما أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ الَّتِي يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ لَمَّا جاءَ أَمْرُ رَبِّكَ وَ ما زادُوهُمْ غَيْرَ تَتْبِيبٍ • وَ كَذلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذا أَخَذَ الْقُرى وَ هِيَ ظالِمَةٌ إِنَّ أَخْذَهُ أَلِيمٌ شَدِيدٌ؛ به سوى فرعون و اطرافيانش؛ امّا آنها از فرمان فرعون پيروى كردند؛ ... ما به آنها ستم نكرديم؛ بلكه آنها خودشان بر خويشتن ستم روا داشتند؛ و هنگامى كه فرمان مجازات پروردگارت فرا رسيد، معبودهايى را كه غير از خدا مى‌خواندند، آنها را نجات نبخشيدند؛ و جز بر هلاكت آنان نيفزودند. و اينچنين است مجازات پروردگار تو، هنگامى كه مردم شهرها و آباديها را مجازات مى‌كند، در حالى كه آنها ستمكارند! به يقين مجازات او، دردناک و شديد است!» ۴ - رهایی از ظلم فرعونیاندعای آسيه براى رهايى يافتن از فرعونيان ظالم: «وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ وَ نَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛و خداوند براى مؤمنان، به همسر فرعون مثل زده است، در آن هنگام كه گفت: پروردگارا! نزد خود براى من خانه‌اى در بهشت بساز، و مرا از فرعون و كار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهايى بخش!» نام همسر فرعون، آسیه بود. ۵ - پانویس
۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۳۴۰، برگرفته از مقاله «مصادیق ظالمان (فرعونیان)». |