ضد خاصامر وجودی غیر قابل جمع با یک تکلیف را ضد خاص گویند. ۱ - تعریف ضد خاصضد خاص، مقابل ضد عام می‌باشد. ضد خاص یک امر وجودی، امر وجودی دیگری است که با آن در وجود جمع نمی‌شود و میان آنها از نظر عقل یا شرع، کمال منافرت و ناسازگاری وجود دارد. ضد خاص، همان ضد فلسفی است؛ یعنی «امران وجودیان بینهما غایة التباعد». بنابراین، ضد خاص یک واجب، امری وجودی است که با آن واجب، اجتماع نمی‌کند؛ برای مثال، ضد خاصِ نماز خواندن، خوردن یا نوشیدن است که با نماز جمع نمی‌گردد، زیرا مکلف از نظر شرعی نمی‌تواند در همان حال که چیزی می‌خورد یا می‌آشامد، مشغول نماز نیز باشد. [۳]
صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۳۵۲.
[۵]
سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ج۱، ص(۲۱۵-۲۱۴).
[۶]
خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج۲، ص۲۴.
[۷]
سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، ج۲، ص۲۹۷.
[۸]
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۱۶۱.
[۹]
جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج۲، ص۴۲۶.
۲ - عناوین مرتبطملازمه امر به شیء و نهی از ضد خاص. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «ضد خاص». رده‌های این صفحه : ضد
|