صنفصنف، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای هر یک از اقسام حاصل از تقسیم مفهوم کلی به‌وسیله عرض خاص غیر شامل است. ۱ - توضیح اصطلاح«صنف»، قسمی از یک کلی است که به‌وسیله عَرَض خاص غیر شامل، از قسم یا اقسامِ مقابل خود متمایز شده است. عَرَض خاص در یک تقسیم بر دو قسم است: ۱. عرض خاص شامل که بر جمیع افراد موضوع عارض می‌شود؛ ۲. عرض خاص غیر شامل که بر بعض افراد موضوع عارض می‌شود؛ مثلاً شاعر نسبت به انسان، عرض خاص غیر شامل است که باعث تقسیم انسان‌ها به دو دسته شاعر و غیر شاعر می‌شود. این نوع تقسیم در منطق «تصنیف» نامیده می‌شود و به هر یک از اقسام به دست آمده، «صنف» می‌گویند. تقسیم کلی به وسیله فصل که ذاتیِ کلی و داخل در حقیقت اقسام است، «تنویع» نام دارد و به هر یک از اقسام به دست آمده، «نوع» می‌گویند. فرق تصنیف و تنویع در همین نکته است که تقسیم‌کننده مفهوم کلی در تصنیف، عَرَض است که خارج از حقیقت اصناف است، ولی در تنویع، فصل است که داخل در ماهیت انواع است. [۳]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۳۸.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق). • مظفر، محمدرضا، المنطق. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «صنف»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۲۹. |